بخشی از مقاله
چکیده
تنشف رطوبتیفیکیفاز فعوامل فاصلیفکاهشفعملکرد فمحصولات فزراعیفمحسوبفمیفشودچفبه منظور بررسی تاثیر سه تیمار تنش رطوبتی شامل آبیاري بر اساس ححل، زغ، حز فدرصد تبخیرفازفتشتکفکلاس فA فپ به ترتیب T1،T2qو T3ژ، بر عملکرد، اجزاء عملکرد و عملکرد بذر در سه رقم هندوانه، پژوهشیفبصورتفکرت هاي خرد شدهفدرفقالب طرح بلوك هايف کامل فتصادفیفدرفتفتکرارفبه مدتفهفسال درفمرکز فتحقیقاتفکشاورزيفورامین انجام شدنتایج پژوهش نشان داد بر خلاف تیمار T3،فبین دو تیمار T1فو T2فاز نظر عملکرد و اجزاء عملکردتفاوت معنی داري وجود نداشتچفدر میان اجزاء عملکرد،ف تعداد میوه در هرفبوته بیشترین تاثیر منفی را از تنش رطوبتی شدید پT3ژفمتحمل شدچفضخامت پوست میوه،فدرصد مواد جامد محلول در میوه و عملکرد بذر تحت تاثیر تنش رطوبتی قرار نگرفت.
در میان سه رقم آزمایشی،فرقم کریمسون سوئیت با عملکرد ممقزهفتن در هکتارفبالاترین میزان عملکرد را نسبت بهفدو رقم چارلستون گري و شوگر بیبی تولید نمودچفاین افزایش عملکرد مربوط به افزایش میانگین وزن و تعداد میوه در هر بوته بودچفارقام کریمسون سوئیت و شوگر بیبی به ترتیب بالاترین مقادیر عملکرد بذر و درصد مواد جامد محلول در میوه را داشتند ضخامت پوست میوه در سه رقم کریمسون ف سوئیت،فچارلستون فگري و شوگرفبیبیفبهف ترتیب برابر بافزمقلف،فملقلفو فحلقلفسانتیمتر بود نتایج پژوهش حاضر نشان داد در مناطقی که با تنش رطوبتی مشابهی روبه رو هستند، می توان از برخی از ارقام هندوانه عملکرد میوه قابل قبول و عملکرد بذر مناسب بدست آورد.
واژه هاي کلیدي: درصد مواد جامد محلول،فرقم، عملکرد بذر
مقدمه
هندوانه یکی از محصولات مهم جالیزي در ایران محسوب شده و در بین این محصولات پس از گوجه فرنگی بیشترین سطح و تولید سالیانه را داراستچفسالیانه بیش از حملفهزار هکتار از اراضی کشاورزي کشور به کشت هندوانه اختصاص می یابد که حدود زه فدرصد از آن بصورت کشت آبی بوده و متوسط عملکرد آن در هکتار برابر با هقذه فتن در هکتاراست پMcFarlane, 2007ژچ فهندوانه به دلیل داشتن لیکوپن فراوان از جنبه تغذیه اي اهمیت زیادي داشته پ-Perkins Veazie et al., 2001ژفو به دلیل آن که که صنعت و تکنولوژي تولید بذور سبزي وصیفی در داخل کشور رونق چندانی ندارد توجه کمی به تولیدفبذر هندوانهفشده استچفدر برخی از کشورها مثل هند و چین و یرخی دیگر از کشورها حتی استفاده از یذر هندوانه بصورت آجیلی مرسوم است پEdelstein and Nerson, 2002.
در سال فهاي اخیر رقایت استفاده از آب یین بخش هاي صنعت،فکشاورزي و مصارف شهري افزایش یافته و بنابراین توجه به مصرف بهینه آب براي تولیدات کشاورزي از اولویت هاي بخش کشاورزي استچفبا توجه به اینکه فصل کشت هندوانه با ماه هاي گرم سال هم زمان است تامین رطوبت کافی براي تولید آن از اهمیت ویژه برخوردار است پ Rouphael et al., 2008ژچفبر اساس نظر دورن باس و کاسام پشغشلژفنیاز رطوبتی هندوانه دامنه اي از ححتفتا ححذفمیلیمتر متغیر فاستچفدلیل تفاوت در دامنه ذکر شده به روش آبیاري، شرایط اقلیمی و طول فصل رشد مربوط می گرددچفدر صورت ناکافی بودن منابع آب و وقوع تنش رطوبتی معمولا نسبت ریشه به ساقه افزایش پChaves et al., 2003
ژ، فرشد برگ ها کاهش، مقاومت روزنه اي براي ورود دي کسید کربن افزایش و جریان مواد معدنی به سمت بخش هاي هوایی گیاه کاهش می یابد پ Shaw et al., 2002ژچ فنتیجه تمام موارد ذکر شده کاهش تولید و تخصیص مواد فتوسنتزي و کاهش عملکرد خواهد یود پRouphael et al., 2008ژچفدر پژوهش اردم و یوکسل پمححهژفدر ترکیه تاثیر تیمارهاي مختلف آبیاري شامل صفر، زه، حز، زغفو ححلفدرصد تخلیهف رطوبت قابلفدسترس در ناحیه ریشه بر عملکرد هندوانه بررسی گردیدچفدر این پژوهش مرحله گلدهی حساسترین مرحله به کمبود رطوبت تشخیص داده شدچفدر پژوهش دیگري در چین براي افزایش کارایی استفاده از آب و درصد مواد جامد محلول در میوه تنش رطوبتی مختصر در مرحله رشد هندوانه پیشنهاد شدچفدر این پژوهش عملکرد کل تغییري نکرد پFeng et al., 2003.
ففففپژوهش هاي اندکی پیرامون تولید بذر در هندوانه صورت گرفته استچف در پژوهش ادلستین و نرسون پهححهژفدو لاین اصلاح شده هندوانه پلاین هاي محهفو تنشمهژفبا رقم مالایی از نظر تولید بذر مورد مقایسه قرار گرفتندچفلاین هاي اصلاح شده میوه هاي کوچک تري تولید کردند اما عملکرد بذر آنها تا هفبرابر افزایش یافتچفاندازه بذر ها تحت تاثیر وزن میوه قرار نگرفت مگر در حالتی که وزن میوه کمتر از ححزفگرم بودچفتولید بذر در خانواده کدوئیان تحت تاثیر شرایط محیطی مثل آبیاري، کود دهی، تراکم و شدت نور قرار میگیرد پNerson, 2002ژچفبرخی پژوهشگران معتقدند فدر مناطقی که تولید هندوانه با وجود نوسان آبیاري در آن انجام می گردد کشت بر مبناي تولید بذر منطقی تر به نظر می رسد پ Kashe, 1993با توجه به اهمیت استفاده از منابع آب در بخش کشاورزي پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر تنش رطوبتی بر عملکرد و اجزاء عملکرد و همچنین عملکرد بذر سه رقم هندوانه در منطقه ورامین انجام شد.
نتایج و بحث
تاثیر تیمار آبیاري بر عملکرد ، اجزاء عملکرد و عملکرد بذر هندوانه
فففتاثیر تیمار آبیاري بر عملکرد ، تعداد میوه در بوته و وزن میوه ها در سطح زجفآماري معنی دار بودچفمقایسه میانگین صفات آزمایشی در رابطه با عملکرد و اجزاء عملکرد تحت تاثیر تیمارهاي مختلف آبیاري در جدول لفنشان داده شده استچف بین دو تیمار تخلیه T1فو T2فاز نظر عملکرد و اجزاء عملکرد تفاوت معنی داري مشاهده نگردیدپفجدوللژچفتنش هاي جزئی رطوبتی در تولید محصولات در سالهاي اخیر مورد توجه قرار گرفته و برخی از گزارش ها افزایش کمی وکیفی محصول هندوانه به دلیل تسهیم بهتر مواد فتوسنتزي و کنترل رشد رویشی را در این گونه تیمارها مورد تاکید قرار داده اند پSimsek et al., 2004ژچفتنظیم اسمزي پدیده فیزیولوژیک مورد قبول اکثر پژوهشگران براي ممانعت از کاهش عملکرد عنوان شده است پRouphael et al., 2008
ژچفآبیاري در تیمار T3فنسبت به تیمار T2فبه ترتیب موجب کاهش غقهه، زهقهل، هقتل فو لم فدرصدي در عملکرد کل ، وزن هزار دانه ، متوسط وزن میوه و تعداد میوه ها گردیدچفبین تیمارهاي مختلف آبیاري از نظر عملکرد بذر و ضخامت پوسته بذر تفاوت معنی داري مشاهده نگردیدچفدر پژوهش اردم و همکاران پلححهژفتیمارهاي آبیاري بر اساس تخلیه رطوبت قابل استفاده خاك در ناحیه ریشه از صفر تا ححلفدرصد پفواصل زه فدرصديژففبر روي عملکرد و اجزاء عملکرد هندوانه بررسی گردیدچفدر این پژوهش تیمار تخلیه زغ ف درصد رطوبت خاك پفتا عمق حشفسانتیمتريژفباعث کاهش عملکرد و وزن میوه ها گردیدچفوزن میوه از صفاتی است که دامنه وسیعی از تغییرات را داراست پLeskovar et al., 1999.
ژفبنابراین می تواند نقش تاثیر گذاري بر عملکرد داشته باشد ، اگرچه در برخی از پژوهش ها رابطه منفی بین متوسط وزن هر میوه و عملکرد گزارش گردیده است پ Gusmini and Wehner, 2005ژفاما باید توجه داشت در این پژوهش ها غالبا از ارقامی استفاده شده است که تعداد میوه در هر بوته زیاد بوده است پبرخلاف پژوهش حاضرژچ فپژوهشگران بررابطه مثبت بین تعداد میوه و عملکرد در ارقام مدرن تاکید نموده اندپWarren et al., 1998ژچفاگرچه روند کاهشی در ضخامت پوست میوه از تیمار T1فبه T3ف مشاهده گردید اما اینف تفاوت از نظر آماري معنی دار نبود پجدول لژچففاصولا تنش هاي ملایم رطوبتی برخلاف تنش هاي شدید تاثیر چندانی بر
