بخشی از مقاله
چکیده
در این ﲢقیق، روش آشت میکروسپور به منظور تولید لاینهاي دابلد هاپلویید آلزا مورد استفاده قرار گرفت. میکروسپورهاي مرحله اواخر تک هسته اي از غنچه ها جدا شده و پس از اعمال تنش گرمایی در ﳏیط تغیﲑ یافته NLN-13 با غلظت 40000 میکروسپور در هر میلی لیﱰ آشت گردیدند. 14 روز پس از آشت میکروسپورها، جنﲔ هاي آروي شکل ﳕایان شدند. در هنایت از ارقام ساري گل، LG3310 ، Kristina وQuantum به ترتیب 0/075درصد، 0 /0125درصد ، 0/06 و 0/015درصد جنﲔ و از هیﱪید " × Quantum زرفام" بطور متوسط در چهار تکرار 1/41درصد جنﲔ بدست آمد. پس از انتقال جنﲔ ها به ﳏیط باززایی B5 حاوي هورمون GA3 بیش از صد گیاه هاپلویید نرمال بدست آمد آه پس از تیمار با آلشیسﲔ جهت بذرگﲑي در گلخانه نگهداري گردیدند. پس از اطمینان از دو برابر شدن تعداد آروموزوم ها و دابلد هاپلویید بودن بوته ها، بذر هریک از آهنا جداگانه برداشت گردید. بذور لاینهاي دابلد هاپلویید برداشت شده ، براي تکثﲑ مقدماتی و اﳒام بررسی هاي مشاهده اي اولیه در مزرعه و گلخانه آشت گردیدند. بر اساس نتایج حاصل از این بررسیها، لاینهاي دابلد هاپلویید مطلوب انتخاب و در آزمایشات مقدماتی و پیشرفته عملکرد وارد شدند.
واژه هاي آلیدي: آلزا، جنﲔزایی میکروسپور، دابلد هاپلویید
مقدمه
از زمان اولﲔ گزارش تشکیل جنﲔ هاي هاپلوئید از میکروسپورهاي ایزوله شده در آلزا توسط - 1982 - Lichter ، پیشرفتهاي قابل توجهی براي اﳚاد یک روش مؤثر براي تولید جنﲔ هاي حاصل از میکروسپور در آلزا صورت گرفته است - 1و2و4و. - 6 تا این تاریخ ، فاآتورهاي ﳐتلفی آه جنﲔ زایی میکروسپور را ﲢت تأثﲑ قرار می دهند از قبیل: ژنوتیپ گیاه ﲞشنده، مرحله ﳕوي میکروسپورها، ترآیب ﳏیط آشت، شرایط فیزیولوژیکی بوته گرده دهنده، پیش تیمار غنچه هاي ایزوله شده و ... بررسی و ﲠینه سازي شده اند - 1و2و5و. - 6 با استفاده از روش آشت میکروسپور تاآنون تعدادي از واریتههاي آلزا مانند Viz. cyclone، Quantum و Q2 و غﲑه در دنیا معرﰲ شده و جهت آشت ﲡارتی در سطح وسیع ﲥیه و توزیع گردیده اند . - 3 - در ایران نیز در ساﳍاي اخﲑ، آشت میکروسپور در آلزا مورد توجه قرار گرفته و پیشرفتهاي خوبی نیز حاصل شده است - 1و. - 2 در این ﲢقیق چهار ساله، لاینهاي دابلد هاپلویید آلزا تولید و براي اولﲔ بار در ایران وارد آزمایشات مزرعه اي به منظور معرﰲ رقم شدند.
مواد و روشها
ارقام آلزاي Quantum،LG3310 ، Kristina ، ساري گل و زرفام و هیﱪیدهاي F1 آهنا مورد استفاده قرار گرفت. میکروسپورهاي مرحله اواخر تک هسته اي از غنچه ها ایزوله شده و پس از اعمال تنش گرمایی در ﳏیط تغیﲑ یافته NLN-13 با غلظت 40000 میکروسپور در هر میلی لیﱰ آشت گردیدند. 14 روز پس از آشت میکروسپورها، جنﲔ هاي آروي شکل ﳕایان شدند. جنﲔ ها به ﳏیط باززایی B5 حاوي هورمون GA3 انتقال یافتند. گیاهان هاپلویید پس از تیمار با آلشیسﲔ به گلخانه جهت بذر گﲑي منتقل شدند. مقایسات آزمایشگاهی در قالب طرح آاملاً تصادﰲ در چهار تکرار اﳒام و داده هاي حاصل آنالیز شد. بذور لاینهاي دابلد هاپلویید هر آدام در یک خط چهار مﱰي در مزرعه آشت گردیدند. در طول دوره رویش از صفات در صد سبز، رشد قبل از زمستان ، ﲢمل به سرما، رشد تا شروع گل، شروع گل، خاﲤه گل، فرم شاخه بندي، ارتفاع بوته و زمان رسیدن یادداشت برداري بعمل آمد و عملکرد دانه به صورت مشاهده اي ارزیابی گردید.
نتایج و ﲝث
میکروسپورهاي هر سه رقم درتیمار دمایی 32/5 درجه سانتیگراد به مدت 5 روز و به دنبال آن 9 روز دماي 30 درجه سانتیگراد شروع به تقسیم آردند و در هنایت از ارقام ساري گل، LG3310 و Quantum به ترتیب 30، 5 و6 جنﲔ و از هیﱪید " × Quantum زرفام" در چهار تکرار 1148، 195، 630 و 280 جنﲔ بدست آمد. در سایر تیمارها میکروسپورها هیچ واآنشی از خود نشان ندادند. پس از اعمال شوك گرمایی بر میکروسپورها در تاریکی، پﱰي ها در دماي 25 درجه سانﱵ گراد ﲢت تابش نور قرار گرفتند. بﲔ شرایط نوري تفاوت معﲏ داري در سطح یک درصد - آزمون - t-student وجود داشت، بطوریکه میانگﲔ فراوانی جنﲔزایی در شرایط تاریکی بالاتر بود.
بﲔ سطوح ﳐتلف هورمونی 0/1 - GA3 و 0/2 گرم در لیﱰ - در ﳏیط باززایی B5 از نظر فراوانی گیاهچه هاي باززایی شده، تفاوت معﲏ داري مشاهده نگردید - جدول - 1 وﱄ در مقایسه با شاهد فاقد هورمون، افزایش معﲏداري نشان دادند. با توجه به جدول 2 پیش تیمار سرمایی 4 درجه سانﱵگراد به مدت 3، 6 و 9 روز تفاوت معﲏ داري با شاهد نشان نداد. پیش تیمار سرمایی به مدت 12 روز تفاوت معﲏ داري در سطح یک درصد با شاهد نشان داد بطوریکه آمﱰین فراوانی باززایی در آن دیده شد. در بررسیهاي مزرعه اي اﳒام گرفته، ارتفاع بوته هاي دبلد هاپلویید در حد واسط ارتفاع بوته لاینهاي والد قرار داشته و سه ﴰاره از خطوط بررسی شده از حیث تعداد آپسول در بوته و طول آپسول نزدیک به والدین بودند.پس از رسیدن آپسوﳍا، ﳏصول هر بوتهجداگانه برداشت شده و براي استفاده در آزمایشات آتی ﴰاره گذاري گردید.
تشکر و قدردانی
بدین وسیله از آقاي حیدري ﲞاطر پرورش و نگهداري گیاهان در مزرعه تشکر و قدردانی می گردد.
