بخشی از مقاله
چکیده :
یکی از مهمترین نکات سازمان بهداشت جهانی ، مسئله آفت کش ها می باشد افزایش کشت محصولات متعاقبا افزایش سموم آفت کش ها را به همرا داشته است. در این مطالعه جهت بررسی میزان تاثیر سموم بر محیط زیست از روشی بنام EIQ - شاخص تاثیر زست محیطی - نیز استفاده شد ، که با اندازه گیری این شاخص میتوان پرمخاطره ترین آفت کش ها را برای محیط زیست در یک منطقه شناسایی کرد .شاخص مورد بررسی در این تحقیق جزءمصرف کننده و آبشویی از سه جزء اصلی شاخص EIQ - جزء کارگران مزرعه ، مصرف کنندگان و آبشویی ، جزء اکولوژیک - در شهرستان نیشابور بود.نتایج حاکی از آن بود که در بخش مصرف کننده آفت کش های مصرفی در پنبه کمترین خطر را بر سلامت مصرف کننده گزاشته است.
-1 مقدمه :
انسانها برای جلوگیری از نابودی و از بین رفتن محصولات کشاورزی خود که با صرف هزینه، زحمت و زمان بسیار بدست میآید و همچنین بدلیل رشد جمعیت و محدودیتهای موجود در تولید محصولات مختلف غذایی از روشهای مختلفی جهت کنترل و دفع آفات نباتی استفاده می نمایند که در میان این روشها یکی از رایج ترین آنها استفاده از سموم دفع آفات می باشد. بر اساس آمار ارائه شده توسط سازمان خواربار جهانی به نقل از - Snelder et al.,2008 - حدود - 55 درصد - از کل ذخایر بالقوه غذایی بشر پیش 35 - درصد - و یا پس از برداشت 20 - درصد - توسط آفات زراعی از دست میروند.
یکی از روش های ارزیابی اثرات زیست محیطی آفتکشها، استفاده از روشEIQ یا شاخص تأثیر زیست محیطی آفتکشها است که با ارزیابی پتانسیل آبشویی و تلفات سطحی، نیمه عمر خاک و گیاه و اثرات سمی ترکیبات شیمیایی مورد استفاده در مزرعه بر گروه های مختلف موجودات زنده، تخمینی از میزان خطرات بالقوه مواد مؤثره آفتکشها را ارائه میدهد - . - kovach et al .,2010 در مطالعات بسیاری از EIQ برای مقایسه آسیبهای زیست محیطی آفتکشهای مختلف و یا نظام های تولیدی متفاوت استفاده شده است در مطالعات بسیاری از EIQ برای مقایسه آسیبهای زیست محیطی آفتکشهای مختلف و یا نظام های تولیدی متفاوت استفاده شده است.
-2 مواد و روش ها :
این مطالعه به صورت پیمایشی در سال 1392 - 1393، - 2013-2014 - در منطقه نیشابور اجرا شد. تعداد 5، 13 و 15 مزرعه به ترتیب برای پنبه، گندم و جو به طور تصادفی برای تجزیه و تحلیل اثرات زیست محیطی آفتکشها با استفاده از روش EIQ انتخاب شد .
این اطلاعات در قالب پرسشنامه " ارزشیابی گیاهان زراعی" به صورت مصاحبه چهره به چهره با کشاورزان - مدیران مزرعه استفاده شد و کلیه مراحل تولید از ابتدای کشت تا زمان برداشت محصول مورد بررسی و داده برداری قرار گرفت.
.شاخص مورد بررسی در این تحقیق جزء مصرف کننده و آبشویی از سه جزء اصلی شاخص EIQ که شامل - جزء کارگر مزرعه ، جزء مضرف کنندگان و آبشویی ، جزء اکولوژیک - میباشد.
-3 نتیجه گیری:
نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که در پنبه کم خطر ترین آفت کش های مورد استفاده در جزء مصرف کننده گان و آبشویی مربوط به حشره کش ها بوده است.دانیتول کم خطرترین حشره کش در این گروه میباشد و بیشترین خطر در این جزء مربوط به حشره کش متاسیستوکس میباشد ، و علف کش های ترفلان و سونالان تقریبا اثر یکسانی در این جزء دارا میباشند
اگر سعی شود از حشره کش های دانیتول و لاروین بجای متاسیستوکس استفاده شود باعث بهبود سلامت بیشتر مصرف کنندگان نیز میشود.و حشره کش متاسیستوکس بیشترین اثر بر کارگران مزرعه در مزارع پنبه را گزاشته است. - جدول - 3 همچنین با اگاهی دادن به کشاورزان پنبه کار برای اینکه بجای استفاده از حشره کش متاسیتوکس از استامس پراید و دانیتول استفاده کنند باعث میشود که کارگر مزرعه در معرض کمتری از آفتکش ها باشد. - شکل . - 2
جدول - 1 - تاثیر آفت کش های مصرفی در مزارع پنبه بر جزء مصرف کننده و آبشویی
جدول - 2 - تاثیر آفت کش های مصرفی در مزارع پنبه بر جزء کارگران مزرعه
