بخشی از مقاله
چکیده
ساختار سرعتی پوسته نقش مهمی در پردازش دادههای زلزلهشناسی دارد. در این مطالعه یک مدل یکبعدی سرعت موج S و P برای منطقه زاگرس غربی- کارون3 ارائه شده است. از بین بیش از 8000 رویداد بزرگتر از 2 ثبت شده توس شبکه لرزهنگاری موسسه ژئوفیزیک طی سالهای 2000 تا 2013 در منطقه مورد مطالعه، 1083 رویداد مناسب با هدف تحقیق حاضر انتخاب شده است. منطقه مورد مطالعه به 16 نقطه در شبکه منظم با فواصل 1 درجه تقسیمبندی شده است و برای هر نقطه با استفاده از زمان رسید امواج، توس روش معکوسسازی همزمان سرعت و مکان زلزله، با کمک نرم افزار ولست مدلی یک-بعدی ارائه شده است. در نهایت با کنارهم قراردادن ساختارسرعتی 16 قطعه، نقشه پربندی تغییرات عمق ناپیوستگیها و نقشه پربندی سرعت امواج S و P در این ناپیوستگیها بدست آمدهاند. نتیجه کار پیشنهاد یک مدل سرعتی 4لایه با سه ناپیوستگی تا عمق 30 کیلومتری پوسته و تعیین روند تغییرات عمق و سرعت امواج، در ناحیه مورد مطالعه میباشد.
.1 مقدمه
فلات ایران به عنوان منطقهای فعال از لحاظ لرزهخیزی در کمربند آلپ هیمالیا واقع شده است. افزایش و تجمع نیروها در ایران در اثر حرکت صفحه عربستان به سمت شمال خاور و حرکت شبه قاره هند به سمت شمال میباشد که سبب لرزهخیزی منطقه شده است. منطقه زاگرس نیز از مناطق لرزهخیز میباشد، و برای دقت هرچه بیشتر در مکانیابی زمینلرزه در این ناحیه نیازمند یافتن ساختار سرعتی پوسته میباشیم.
لذا تعیین ساختار سرعتی پوسته از موضوعات مورد توجه زلزلهشناسان میباشد. یکی از روشهای به تصویر کشیدن ساختار سرعتی زمین استفاده از وارون سازی زمان سیر امواج لرزهای است. در این پژوهش به ارائه مدلی ساده برای ساختار پوسته جهت مطالعه بهتر زمینساخت زون زاگرس غربی پرداخته میشود. منطقه مورد بررسی در ایالت لرزه زمینساخت زاگرس با محدوده مختصات 29.8 تا 33.8 درجه عرض شمالی و 48.08 تا 52.08 درجه طول شرقی قرار گرفته است.
2. روش تحقیق
یکی از روش های خاص برای تجسم ساختار زمین توموگرافی زمان سیرلرزهای نامیده می شود. در این روش با وارون سازی زمان سیرهای لرزه ای، ساختار زمین به پارامترهای متعددی بصورت دوبعدی و سه بعدی مدل سازی می شود - بایرام نژاد،. - 1386 وقوع زلزله باعث آزاد شدن انرژی لرزه ای درون زمین می شود. این انرژی به ایستگاه های لرزه ای در سطح زمین می رسند. در ابتدا یک ساختار سرعتی که عموما یک بعدی می باشد، برای مسیری که موج از آن عبور می کند فرض می شود.
اگر این مدل سرعتی دارای مقادیر صحیح باشد، اختلاف بین زمان سیر پیش بینی شده با مقادیر مشاهده ای آن اندک خواهد بود. چنانچه امواج از میان ساختارهایی با آنومالی سرعتی گذر کنند، مقادیر زمان سیر آشفته و مقدار اختلاف قابل ملاحظه خواهد بود. توموگرافی لرزه ای غالبا شامل استفاده از پسماندهای آنومالی می باشد که تعداد زیادی پرتو لرزه ای از زوایای مختلف از آن عبور کرده اند. ساختار سرعتی پوسته را در منطقه مورد مطالعه با استفاده از نرم افزار ولست - کیسلینگ، - 1988 مییابیم.
برای رسیدن به این منظور ابتدا منطقه را به 16 مربع مساوی به ضلع 1 درجه تقسیم نمودیم و ساختار سرعتی پوسته هر 16 منطقه را جداگانه محاسبه میکنیم - منطقه مورد مطالعه مربعی به ضلع 4 درجه می باشد - . از بین تمامی دادههایی که از سال 2000 تا 2013 در هر محدوده کوچک روی دادهاند، آنهایی انتخاب شدهاند که دارای این شرای باشند: rms آنها کمتر از 0.5 ثانیه باشد، گپ آزیموتی آنها کمتر از 180 درجه باشد، حداقل توس 4 ایستگاه ثبت شده باشند و حداکثر خطای طول و عرض جغرافیایی و عمق کانون زمین لرزهها 5 کیلومتر باشند. با اعمال این شرای ، رویدادهایی که دارای شرای مناسب برای کار با نرم افزار ولست هستند انتخاب میشوند. یعنی از بین بیش از 8000 رویداد با بزرگای بیشتر از 2 در منطقه مورد مطالعه، 1083 زلزله باقی مانده است.
برای مدل ورودی اولیه نرم افزار ولست از 50 مدل احتمال اندیشانه که سرعت موج طولی آنها بین 5 تا 7 کیلومتر برثانیه در تغییر می باشند انتخاب می شود. از آنجائیکه برای دقت بیشتر نتایج حاصله، ایستگاههای خیلی دوری که رویدادها را ثبت نموده-اند، را از دادهها حذف نمودیم و همچنین به علت عمق کم اکثر رویدادها، لذا عمق 30 کیلومتر را به عنوان عمق مورد بررسی، قرار میدهیم و تغییرات سرعتی را برای 30 لایه و زیرلایه 1 کیلومتری بدست میآوریم. با تکرار چند باره روند نرمافزار ولست بهترین مدل را برای هر لایه مییابیم.
