بخشی از مقاله
مقدمه
نگارندة قاموس قرآن، درباره معناي توکل اینگونه نوشته است که از مادهکَلَو«» به معنی واگذار کردن و در صورتی که با کلمه »علی« متعدي شود به معنی اعتماد استو در مواردي هم که بدون کلمه »علی االله« به کار رفته، این کلمه در آن مقدر است.در فرهنگ لغات و اصطلاحات عرفانی سجادي توکل در لغت تفویض امر به سوي کسی است که به او اعتماد دارد و به معناي واگذاري امور، شخص است به مالک خود و اعتماد بر وکالت او و مالک شیء کسی است که مقتدر باشد بر آن در جهات مصالح؛ توکل مقام والایی است که جز خواص از عرفا و موحدان، آن را درك نمی کنند. به طور کلی معیار شناختن توکل، اعتماد به حق و گسستن از غیر است.توکل به خداوند مقامی بسیار بزرگ و اثربخش و منزلت آن گسترده ترین و جامعترین منازل است که یکی از بزرگترین لوازم ایمان و از بهترین کارها و عبادتهاي نزدیک کننده به خداوند رحمان و از والاترین مقامهاي توحید خداوند به شمار می آید،همه چیز با توکل بر خدا و طلب یاري از او حاصل می شود و به همهامور دینی و دنیويانسان ها مربوط می شود؛ بنابراین این منزلت و موقعیت بسیار مورد نیاز است.
آثار بی شماري می توان از توکل در زندگی بشر یافت که پشتوانه محکمی براي فعالیت و کوشش بوده و مشعل امید را در دل روشن و یأس را از آن می زداید و در انسان سبب ایجاد شهامت و تقویت روح شدهو حالت طمأنینه و آرامش در مؤمن ایجاد نموده، ترس و بیم از ناکامی و شکست را از دل بیرون میراند؛ واژة »توکل« با توجه به اهمیت آن در مباحث اعتقادي از جایگاه پراهمیت تر برخوردار است؛به ویژه آنکه در طول تاریخ حیات مسلمانان، داراي فراز و نشیب هایی بوده و گاهی اوقات همانند بعضی دیگر از مفاهیم دینی مثل دعا، قضا و قدر از معناي حقیقی خود خارج و دستاویزي براي انسان هايضعیف النفس شده است. با توجه به اینکه انسان موجودي است تنها و فاقد قدرت و براي رسیدن به اهداف بلند انسانی و سعادت باید به یک قدرت لایزال و یک نیروي ماوراي خود پناه برده تا در سایه آن به آنچه نهایت آرزوي اوست، برسد و دیگر اینکه در قصص انبیاء در آیات الهی در تمام دوران رسالت،به پیامبران امر به توکل و تکیه بر قدرت خداوند داده شده است؛ از این رو قصد داریم این مفهوم بلند قرآنی را در شعر سده هفتم مورد بررسی قرار دهیم. :
اهداف تحقیق هدف کلی
بررسی مفهوم توکل در آثار منظومقرنهفت هجري.
اهداف جزئی
بررسی وتبین مفهوم توکل در آثار منظوم شعراي قرنهفتم. بررسی وتبین معناي لغوي واصطلاحی توکل.
اهداف کاربردي
این مقالهبررسی معناو مفهومتوکلدراشعارشاعرانی چون مولاناو...است،باشدکهمنشأ خیر و پاسخبه پرسشهاي دیگردانشجویان وکمکی فراراه دیگر پژوهندگانباشد.
پرسش هاي تحقیق
الف - بررسی مضمونتوکلدراشعارشعراي قرنهفتتاچهاندازهدرجهانبینی وطرز تفکر آنها مؤثراست؟
ب - شعراي این دورهتا چه اندازهاز قرآنواحادیثتأثیر گرفته اند؟
فرضیههاي تحقیق
الف - در اشعار شاعران قرن هفت کدامیک از مفاهیم توکل گفته شده است؟
ب - منشأ و مراتب توکل در اشعار شاعران قرن هفت تا چه حد وجود دارد؟
ج - آثار توکل در اشعار شاعران قرن هفت چیست؟
د - شاعران قرن هفت راههاي رسیدن به توکل را چه می دانند؟
