بخشی از مقاله
چکیده :
مجموعه مافیک-اولترامافیک دهشیخ بهعنوان بقایای بخش گوشته زیرلیتوسفری/ لیتوسفری نئوتتیس در کمربند افیولیتی زاگرس بیرونی قرار دارد. بر اساس مطالعات ساختاری این مجموعه متحمل مراحل دگرشکلی D1، D2، D3 و D4 در یک پهنه زمین ساختی-ماگمایی فرافرورانش شده است. در اثر کشش تریاس بالایی-کرتاسه میانی پهنه سنندج-سیرجان همراه با عقبگرد لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس، این مجموعه تحت فعالیت تنوره ای صعود نموده است. حین فرورانش درون اقیانوسی و توسعه جزایر قوسی کرتاسه بالایی در منطقه اسفندقه، مجموعه دهشیخ در پهنه سنندج-سیرجان فرارانده شده است. صعود و جایگیری مجموعه دهشیخ با توسعه آمیزه افیولیتی اسفندقه در کرتاسه بالایی-میوسن همراه بوده است.
مقدمه :
مطالعه افیولیتها نه تنها در درک ساختار لیتوسفر اقیانوسی، بازسازی تاریخچه تکتونیکی و تکامل کمربندهای کوهزایی ضروری است، بلکه در بررسی منشاء و فرآیندهای مؤثر در تشکیل و دگرشکلی مجموعههای گوشتهای نیز اهمیت دارند
افیولیتهای ایران بخشی از کمربند افیولیتی تتیس در سیستم کوهزایی آلپ- هیمالیا را تشکیل داده و نقش مهمی در بازسازی تکامل ژئودینامیکی این کمربند افیولیتی ایفا می نمایند
کمربند افیولیتی اسفندقه به عنوان بخشی از کمربند افیولیتی تتیس با طولی حدود 60 کیلومتر و پهنایی حدود 10-5 کیلومتر، از مجموعه های مافیک-الترامافیک صوغان، سیخوران، آبدشت، حاجیآباد و دهشیخ تشکیل شده است - شکل -1الف - . هدف از این مقاله بررسی مراحل دگرشکلی بخش گوشته ای افیولیت های اسفندقه در منطقه ده شیخ و تحلیل تکامل ژئودینامیکی آن در کمربند افیولیتی تتیس بهعنوان بخشی از سیستم کوهزایی آلپ- هیمالیا است.
روش تحقیق:
تحلیل، پردازش و تفسیر نقشههای زمینشناسی، عکسهای هوایی و تصاویر ماهوارهای Aster - و - Google Earth منطقه با استفاده از نرمافزارهای Arc GIS، ENVI و Adobe Illustrator صورت گرفته است. سپس طی چندین مرحله عملیات صحرایی، هندسه عناصر ساختاری و شواهد جنبشی برداشت و تحلیل شده است. استریوگرام این عناصر ساختاری با استفاده از نرم افزار Rockware، Tectonics FP و Faultkin بر روی نیمکره زیرین شبکه هم مساحت - اشمیت - ترسیم و تفسیر شده است.
جایگاه زمین ساختی:
مجموعههای افیولیتی زاگرس بخشی از کمربند افیولیتی تتیس را تشکیل میدهند که از ترودوس قبرس تا سیمیل عمان با طولی حدود 3000 کیلومتر گسترش دارند. این مجموعهها به دو گروه کمربند افیولیتی زاگرس درونی و بیرونی تقسیم میشوند که با پهنه دگرگونی سنندج- سیرجان از هم جدا شدهاند - شکل . - 1 کمربند افیولیتی زاگرس درونی در طول حاشیه جنوب غربی بلوک ایران مرکزی قرار داشته و شامل آمیزههای افیولیتی نائین، دهشیر، شهربابک و بافت است. کمربند افیولیتی زاگرس بیرونی از شمال غرب به جنوب شرق شامل افیولیتهای کرمانشاه، نیریز، حاجیآباد و اسفندقه است که تا عمان امتداد دارند
مجموعه مافیک-الترامافیک ده شیخ به عنوان بخشی از افیولیت های اسفندقه در کمربند افیولیتی زاگرس بیرونی قرار دارد.
واحدهای سنگی:
در کمربند افیولیتی اسفندقه پنج واحد سنگی:
.1 مجموعه های مافیک-اولترامافیک سیخوران، صوغان، سرخباند، آبدشت، شاداب، حاجی آباد و دهشیخ،
.2 مجموعه های دگرگونی سرگز- آبشور،
.3 واحد رسوبی- آذرین ژوراسیک-کرتاسه،
.4 پهنه های آمیزه افیولیتی سیاهکوه و دولت آباد و .
5 توده های نفوذی گرانیتوئیدی، شناسایی شده است
هارزبورژیت، لرزولیت، دونیت، کرومیتیت و گابروهای لایهای مجموعه مافیک-اولترامافیک- دهشیخ را تشکیل میدهند. این واحدهای سنگی توسط دایکهای پیروکسنیتی و دونیتی قطع شده اند.
