بخشی از مقاله
چکیده:
ارزشیابی مستمر اضطراب شاگردان را برای امتحانات پایانی از بین میبرد. زیرا زمانی که شاگرد هر جلسه مطالب جلسه ی قبل را به خوبی پاسخ دهد و اشکالات خود را مرتفع نماید، به خوبی متوجه میشود که در جلسه امتحان مشکلی نخواهد داشت، چون مطالب کتاب را به مرور زمان یاد گرفته و در کلاس رفع اشکال نموده و فقط جهت یادآوری نیاز به مطالعه کتاب دارد، ولی اگر در طول سال تحصیلی معلم کمتر از شاگردان سئوال بپرسد، آنان نیز مطالب درسی را کمتر مطالعه می کنند و در نتیجه باید ظرف مدت کوتاهی مطالب کتاب را بیاموزد و چون این کار مشکلی است، دانش آموز با اضطراب در جلسهی امتحان حاضر می شود که این اضطراب خود نیز اندک آموختههای شاگرد را از بین می برد. حال اگر مراحل تعیین نمره ارزشیابی مستمر از طریق وبلاگ و محیط اینترنت به دانش آموزان و اولیای آنها اطلاع رسانی شود بهترین نتیجه از دل فضای رقابتی کلاس بدست خواهد آمد.
واژگان کلیدی: ارزشیابی مستمر، وبلاگ، کاربرگ، آزمون جامع مستمر
مقدمه
نتیجه مداری چیزی است که ذهن و اندیشه تربیتی ما را در مدارس شکل میدهد. به همین دلیل ارزشیابیهای پیشرفت تحصیلی بر نتیجهی نهایی یادگیری متمرکز شده و امتحانات پایانی نقش اصلی را ایفا می کنند و پایه قضاوت در مورد آن چیزی قرار میگیرند که دانشآموزان به آن دست یافتهاند. در این نوع ارزشیابیها دانستهها تنها چیزی هستند که مورد سنجش قرار میگیرند و چگونه دانستن، توانستن و عملکردن در جریان آن محو و ناپیدا میشود.
آییننامه امتحانات دونوبتی با پیشبینی سهم برای فرایند یادگیری در ارزش گذاری به جریان رشد دانشآموزان رویکردی را بوجود آورده است که از طریق آن میتوان هویت فردی دانشآموزان را مورد توجه جدی قرار داد. توجه به فعالیتهای مستمر دانشآموزان در قالب سنجش عملکرد و نحوه کوشیدن دانشآموزان ضمن آشکارکردن سرمایه منحصر به فرد فطری هر کدام از آنها امکان تولید دانش و نوآوری و خلاقیت را فراهم میکند. فرایندها و فرآوردههای یادگیری غیر شناختی دانشآموزان با روشهای معمول سنجش یادگیری قابل اندازهگیری نیستند. بنابراین معلمان باید این مسئله را مورد توجه قرار داده و راههای جدیدی را برگزینند.
ارزشیابی مستمر مفهومی است که مقامات عالی تصمیمگیرنده در آموزش و پرورش پس از سالها بحث و تبادل نظر در رشته های تخصصی برای اهمیت دادن به چرخهی - تدریس- یادگیری- ارزشیابی - و به عبارتی اعتلای سطح کیفی آموزش و یادگیری به وجود آوردهاند. مسوولان آموزش و پرورش در نتیجه بحث و تبادل نظر به این توافق رسیدند که با کاهش یک نوبت از امتحانات پایانی فرصتهای آموزشی بیشتر به معلمان داده خواهد شد تا همزمان با اجرای ارزشیابیهای مستمر سطح کیفی تدریس و یادگیری را افزایش دهند. از نظر نتایج مثبت حاصل از اجرای طرح دو نوبتی شدن امتحانات و درج ماده و تبصرههایی برای ارزشیابی مستمر در آییننامه امتحانات دوره ابتدایی و راهنمایی این مفهوم را بیش از پیش تقویت و گسترش داده است.
برونداد ارزشیابی مستمر دانش آموزان نمره ایست که با عنوان نمره مستمر در کارنامه آموزشی دانش آموز ثبت می گردد. نمره مستمر همواره به عنوان یکی از نمرات مهم در ارزشیابی دانشآموزان مطرح می باشد. اما برای چگونگی اعطای این نمره به دانش آموزان در درس شیمی روشهای مختلفی توسط دبیران مربوطه وجود دارد، که یکی از این روشها در مقاله کنونی مورد بحث قرار گرفته است. روش اجرا بهتر است در اولین جلسه حضور در کلاس فرم از قبل طراحی شده جهت اسامی دانش آموزان را بهمراه شماره تلفن همراه خودشان و پدرشان را در جهت مکاتبات بعدی با ایشان در اختیار آنها قرار داده و از آنها خواست نسبت به تکمیل آن اقدام کنند. سپس می توان فرم مذکور را در اختیار معاون اجرایی مدرسه قرار داده و از ایشان خواست نسبت به صحت اطلاعات تکمیلی دانش آموزان اقدام نماید.
در مرحله بعد می توان در اولین فرصت کاربرگ اسامی آنها را بهمراه محل ثبت نمرات برای روزهای آزمون یک نیمسال کامل در محیط word تشکیل داده و بر روی وبلاگ شخصی طراحی شده ویژه نمرات دانش آموزان - در این مقاله با آدرس - www.naserimood.blog.ir در محیط اینترنت بارگذاری نماید. وبلاگها به دلیل سهولت ساخت و استفاده از آنها و همچنین زبان ساده ای که دارند به قشر خاصی از جامعه محدود نیستند، یعنی از رئیس جمهوری گرفته تا حتی فروشنده یک فروشگاه میتوانند نویسنده وبلاگ باشند. از جمله مزایای وبلاگ میتوان به مواردی از قبیل سرعت بالای به روز شدن داده ها، توانایی ارائه اطلاعات بیشتر در خصوص موضوع و زمینه تدریس خود به دانش آموزان از طریق لینکهای متعدد؛ نقش مؤثر در جلب توجه و تحریک افکار دانش آموزان با تمرکز روی موضوعی خاص؛ بالا رفتن آگاهی از طریق بازخورد از دانش آموزان در مورد مطلب نوشته شده؛ کشف تواناییهای بالقوه دانش آموزان اشاره نمود. بنابراین بهترین و آسانترین روش طراحی وبلاگ و استفاده از آن می باشد. در اینجا لازم است برای بیان بهتر جزئیات این روش نمونه ای از کاربرگ طراحی شده را ضمن تشریح روند تکمیل آن ارائه نمود. - جدول - 1
از آنجاکه کتابهای شیمی معمولا دو جلسه در هفته را شامل می شود، در این روش سعی شده است که برای هر دانش آموز نمره ای به ازای هر هفته تعیین و در کاربرگ کلاسی درج گردد. بطوریکه در شروع سال تحصیلی، و در صورت قطعی بودن برنامه کلاسی در همان اولین جلسات کلاسی، زمان برگزاری آن معین می شود و این برنامه تا پایان سال تحصیلی با جدیت دنبال می شود. بی شک استمرار این روش در طول سال تحصیلی کمک شایانی به بهبود کیفی یاددهی مطالب درسی خواهد انجامید. نتایج و بحث نمره تعیین شده برای هر هفته اساسا بر مبنای یک آزمون هفتگی به هر دانش آموز داده می شود. در این آزمون سه بخش مورد ارزشیابی قرار می گیرد، که می تواند بصورت سه سؤال جداگانه یا یک سؤال سه بخشی طرح شود، که البته منبع آن مطالبی است که در جلسات قبلی تدریس شده اند.
برای طرح سؤال می توان در صورت تئوری بودن و ساده بودن مطالب، از 3 سؤال در برگه آزمون بهره برد. مرحله بعد تصحیح سؤالات و چگونگی نمره دهی به آنهاست. نمره ایکه به هر سؤال تعلق می گیرد بدین صورت ثبت می شود که در بین سه بخشیکه در سؤال - سؤالات - مورد ارزشیابی قرار گرفته است، - این مهم می تواند در قالب یک سؤال سه بخشی یا بصورت سه سؤال مطرح شود. - برای پاسخ صحیح هر بخش یک نمره مثبت - 1+ - و برای پاسخ نادرست هر بخش یک نمره منفی - 1- - تعلق می گیرد. بنابراین درصورت پاسخ صحیح دانش آموز به هر سه بخش، نمره 3+ ، درصورت پاسخ نادرست دانش آموز به هر سه بخش، نمره 3- ، برای دانش آموزیکه دوپاسخ صحیح و یک پاسخ نادرست داده، نمره 2+ در کنار نمره 1-و در مجموع نمره 1+ و در نهایت برای دانش آموزیکه دوپاسخ نادرست و یک پاسخ صحیح داده، نمره 2- در کنار نمره 1+و در مجموع نمره 1- ، نمره ایست که به دانش آموز تعلق می گیرد. بنابراین برای هر دانش آموز متناسب با سطح آمادگی اش در آزمون هفتگی یکی از نمرات 3+، 1+، 1-و 3- تقریبا در هر هفته ثبت میشود.
لازم به ذکر است که برای هر دانش آموز درصورت غیبت موجه نمره 3- و در صورت غیبت غیرموجه دوبرابر کمترین نمره یعنی 6- ثبت می شود، بنابراین برای آن جلسه در مورد دانش آموز غایب نیز نمره ای ثبت می شود. دانش آموز موظف است برای هر آزمون هفتگی مطالب کتاب را از نقطه آغاز هر بخش مطالعه کند. بنابراین با این روش با ادامه آزمونهای مستمر هفتگی مدام مطالب بخش مربوطه توسط دانش آموزان مرور میشود. - جدول 1 دانش آموز ردیف - 9 با شروع تدریس بخش جدید کتاب تا زمانیکه مباحث لازم که شرایط طراحی سؤال را دارند تدریس نشده است، آزمون هفتگی مربوطه، بازهم از کل بخش قبلی سؤال یابی می شود. اما با ادامه تدریس بخش جدید منبع آزمون هفتگی به مطالب مطرح شده در بخش جدید اختصاص می یابد.
- موارد مهم
-1 دفتر دانش آموز و کیفیت آن نیز می تواند با این سبک ارزشیابی برای آن در محدوده 3 + تا 3- نمره ای در نظر گرفت. که البته این بخش در ارزشیابی مستمر می تواند جایگاهی نداشته باشد که دلیل آن هم آزاد گذاشتن دانش آموز در کلاس درس برای استفاده بهینه از کلاس می باشد تا درصورتیکه احساس نیاز به نوشتن جزوه داشته باشد آنرا انجام دهد.
-2 حضور و غیاب دانش آموز نیز می تواند در این روش از ارزشیابی مورد توجه قرار گیرد و با اعمال نمره منفی دانش آموز را مؤاخذه نمود، که البته این مورد نیز می تواند در ارزشیابی مستمر دانش آموزان در کلاس درس برای غیر از جلسات آزمونهای هفتگی نقشی نداشته باشد، چون از یک طرف حضور مرتب و مستمر دانش آموز در کلاس درس را با توجه به سلسله وار بودن مطالب درس شیمی امری لازم و ضروری دانست و عدم حضورش نیز مستقیما ضربات جبران ناپذیری به پیشرفت درسی وی میزند، و از طرف دیگر مقررات سخت انضباطی مدرسه به کادر اداری مدرسه این اجازه را میدهد که به میزان کافی با دانش آموزان خاطی مقابله نماید و شاید نیازی به اعطای نمره منفی در کاربرگ کلاسی درس شیمی احساس نمی شود. در پایان آزمون پاسخ صحیح سؤالات - در صورتیکه در کتاب یا جزوه کلاسی دانش آموز مستقیما نباشد - بر روی وبلاگ توسط دبیر بارگذاری می شود تا دانش آموزان با نحوه پاسخگویی خود به سؤالات آشنا شوند. و این پاسخها تا پایان تصحیح سؤالات توسط دبیر بر روی وبلاگ می ماند، تا در صورت لزوم دانش آموز به آن ارجاع داده شود.
با توجه به اینکه آزمون بصورت هفتگی و تا حد امکان در فواصل زمانی منظم باید انجام شود اعلام نمرات هر آزمون باید در حداقل زمان پس از برگزاری آزمون و از طریق بارگذاری بر روی سایت صورت گیرد و اینجاست که معضل امروزی سهل الوصول بودن موبایل برای دانش آموزان به نقطه قوتی تبدیل شده و آنها می توانند به آسانی نسبت به نتیجه آزمونشان باخبر شوند. این فرایند برای والدین دانش آموزان نبز بسیار خوب پیش میرود و ایشان بصورت هفتگی میتوانند وضعیت فرزندشان در کلاس را بصورت انفرادی یا در مقایسه با سایر اعضای کلاس بررسی کنند.
