بخشی از مقاله
چکیده:
هدف اساسی این مطالعه ،بررسی تاثیر سریهای ارزشیابی برپیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس عربی است.براساس پژوهش آزمایشی ازنوع آزمون نهائی باگروه کنترل واجرای آزمون های سریهای ارزشیابی از دروس عربی ،اطلاعات لازم جمع آوری شد.نمونه مورد مطالعه ،متشکل از 682دانش آموز،پایه اول راهنمائی - - 227نفر،پایه دوم راهنمائی - 248 - نفر،پایه سوم راهنمائی - - 207نفر ودرمجموع - - 319دختر و - - 363پسر دردو گروه ،آزمایش - - 344و گروه کنترل - 338 - نفرباروش تصادفی انتخاب شدند.
پس از سه ماه اجرای طرح سریهای ارزشیابی ازمحتوی کتابهای عربی در گروه آزمایش ،داده ها جمع آوری وبااستفاده از نرم افزار آماری spssوبا روش آزمون آماری Tوتحلیل واریانس یک سویه، نتایج نشان داد که ،سریهای ارزشیابی - ارزشیابی مستمر - درپیشرفت تحصیلی دانش آموزان دردرس عربی ودرگروه آزمایش موثر بوده است.وسریهای ارزشیابی درافزایش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در پایه های ،دوم وسوم دردرس عربی معنی دار بوده است.اما درپایه اول معنی دارنبود.درپایان پیشنهاداتی کاربردی ارائه شده است.
.1مقدمه:
درفرایندآموزش وپرورش ،عوامل بسیاری دخالت دارندکه تغییرهریک می توانددرسرنوشت تحصیلی دانش آموزان موثرباشد.ازجمله ی این عوامل می توان فضای آموزشی،نیروی انسانی،روشهای تدریس ،مواددرسی وارزشیابی تحصیلی رانام برد.باتوجه به اینکه معلم یکی از متغیرهای آموزشی است که بیشترین همبستگی بافرایندیادگیری دانش آموزان داردونیزفعالیتهای آموزشی معلم در مدل آموزش عمومی به چهار مرحله اصلی تقسیم میشود که آخرین مرحله آن ، سنجش و اندازهگیری و ارزشیابی عملکرد دانش آموزان میباشد.
هر چند که سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی آخرین فعالیت آموزشی معلم به حساب میآید،ولی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی تنها به اجرای آزمون و اندازهگیری پایان دوره منحصر نمیباشد . تاکید ارزشیابی بر سنجش عملکردهای نهائی حاکی از آن است که عمل ارزشیابی باید بطور مستمر ، هم در جریان آموزش و هم در پایان دوره آموزشی انجام پذیرد .
هدف ارزشیابی ضمن آموزش ، کسب اطلاع از نحوه یادگیری یادگیرندگان و تعیین نقاط قوت و ضعف یادگیری آنان و تشخیص مشکلات روش آموزشی معلم در رابطه با هدفهای مشخص و معین است . - سیف ، 1372 - .به گفته بسیاری ازصاحب نظران،اجرای ارزشیابی تکوینی وسیله ی مهمی برای سنجش جنبه های مثبت ومنفی تجربه های یادگیری دانش آموزان به شمار می رود ودررشدوبالندگی وشکوفائی استعدادهای آن ها موثراست.به همین سبب، وزارت آموزش وپرورش درزمینه ارزشیابی تحصیلی اقدامات چشم گیری داشته است .تقلیل امتحانات ازسه نوبت به دونوبت دردوره آموزش عمومی ونیز تاکیدبراجرای ارزشیابی مستمر ازدانش آموزان ازجمله این اقدامات است.
.2 بیان مساله:
طبق نظریات جدید آموزشی ، معلم نه تنها در پایان دوره آموزشی ، بلکه در سراسر جریان آموزش باید میزان یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و چگونگی توفیق و شکست یادگیرندگان و یادگیری و نقاط قوت و ضعف فعالیتهای آموزشی خود به موقع آگاهی حاصل نماید .
لذا پژوهش حاضر تلاشی است در جهت بررسی نقش و تاثیر ارزشیابی مستمر - سریهای ارزشیابی - در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس عربی دوره راهنمائی تحصیلی .
انتخاب درس عربی از بین دروس مختلف به لحاظ اهمیت و نقشی که این درس در نظام آموزشی و پرورشی کشور ما دارد ، می باشد . زیرا هر ساله براساس آمارهای موجود یکی ازبالاترین و بیشترین میزان افت تحصیلی دانش آموزان در درس عربی میباشد . و از سوی دیگر انتخاب درس عربی به دلیل اینکه یکی از دروس پایه و اصلی به حساب میآید .
بر این اساس از جمله مهمترین موارد استفاده از ارزشیابی مستمر کمک به پیشرفت گام به گام یادگیری است . به این معنی که آموختن مطالب یک موضوع درسی ، به صورت مستمر صورت می گیرد و یادگیری واحدهای قبلی برای یادگیری کامل واحدهای بعدی ضروری میشود . با چنین تعابیری ، نتایج ارزشیابیهای مستمر ، پاداش و انگیزه بسیار موثر برای یادگیری مطالب جدید خواهد بود و احساس موفقیت شاگردانی که به یادگیری کامل رسیدهاند را تقویت خواهد نمود و شاگردانیکه موفقیت چندانی در فراگیری کسب نکردهاند با تشکیل آموزشهای ترمیمی موفقیت بیشتری به دست خواهند آورد و در نتیجه تشویق خواهند شد که بیشتر یاد بگیرند .
از سوی دیگر چون ارزشیابی مستمر موجب یادگیری گام به گام شده و تقویت انگیزه دانش آموزان برای یادگیری بیشتر و بهتر را در پی خواهد داشت - پاشا شریفی ، - 1368 و علاوه بر آن یکی از راههای جلوگیری از افت تحصیلی دانش آموزان ارزشیابی مستمربهجای امتحانات مقطعی می باشد . - بازرگان ، - 1379 لذا در این راستا مسئله مطرح شده درپژوهش حاضر عبارت است از : آیا بین سریهای ارزشیابی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس عربی رابطه معناداری وجود دارد ؟
3. اهمیت وضرورت تحقیق:
- تصمیم گیری درباره نحوه سنجش میزان یادگیری دانش آموزان به همان اندازه مهم است که تصمیم گیری درباره اینکه چه چیزی را تدریس میکنیم . در واقع اساسی ترین تصمیمی که معلم باید بگیرد درباره سنجش است . سنجش مایهی هر نوع تعلیم و تربیت است .
- آموزش و پرورش قرن بیستویکم با چالش های گوناگونی همراه است و اهداف متفاوتی را دنبال میکند ،پیشرف سریع و برق آسای علوم ، فنون و تکنولوژی در همه ابعادش و یافته های جدید روانشناسی و تعلیم و تربیت مفهوم ارزشیابی نیز به کلی دگرگون شده و دامنه ی آن نیز گسترش یافته است . از میزان بی سوادی کاسته شده است و سطح آگاهی مردم ارتقاء یافته و عده بیشتری از تعلیم و تربیت برخوردار گشته اند .
-از آنجا که نقش تعلیم و تربیت شکوفایی استعدادهای بالقوهی دانش آموزان و تبدیل آنها به نیروهای کارآمد و مفید و ایجاد تغییرات لازم در جهت تحقق اهداف تعلیم و تربیت است .بر این اساس ارزشیابی نظارت و کنترل تغییرات رفتاری دانش ِآموزان از جایگاه بسیار خطیر و تعیین کننده ای برخوردار بوده زیرا که ارزشیابی بخش جدایی ناپذیر فرآیند آموزش و پرورش به شمار می رود تنها به امتحان پایانی و یا پایان نیمسال محدود نمیشود بلکه برای مقاصد مختلف به صورت های گوناگون و بطور مستمر همراه با آموزش وپرورش دانش آموزان انجام میگیرد .
- در این پژوهش برآنیم تا نقش ارزشیابیهای مستمر را در فرایند آموزش و پرورش دانش آموزان روشن نماییم و به تقویت نقاط مثبت شیوه های ارزشیابی و کاهش یا از بین بردن نقاط ضعف ارزشیابی در نظام آموزش و پرورش بپردازیم بدیهی است که یافته های این تحقیق میتواند نقش ارزشیابی مستمر را در بهبود کیفیت یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نشان دهد و رهنمودهایی در جهت اجرای منظم و مستمر ارزشیابی ها در مدارس ارائه نماید .
-.4 اهداف:
- هدف کلی، عبارت است از آگاهی از تاثیرارزشیابی مستمر برپیشرفت تحصیلی درس عربی
هدف های ویژه:
پی بردن به تاثیرارزشیابی مستمربرپیشرفت تحصیلی دردرس عربی پایه اول راهنمائی
