بخشی از مقاله
چکیده
هدف از طرح این مقاله ضمن مروری بر پیدایش و سیر تحول حسابداری منابع انسانی، بیان نقش نیروی کار در پیشبرد اهداف سازمانی شرکت های پیمانکاری است. در اینگونه شرکت ها بر خلاف شرکت های تولیدی که نقش اصلی در سود آوری را منابع و ماشین آلات و تکنولوژی روز دنیا بر دوش می کشند، نیروی انسانی نقش حائز اهمیتی داشته و توانمندی و دانش نیروی کارآمد تاثیر شگفتی در سودآوری و بازده ای ایفاد می کند. در دنیای کسب و کار مدرن با محیطی پویا و رقابتی و با توجه به رشد سریع فناوری و تغییرات بازار، موفقیت هر شرکت صرف نظر از سرمایه، فناوری، تجهیزات، مواد اولیه و ... به منظور متمایز شدن از دیگر سازمان ها بر پایه نیروی انسانی متخصص و کارآمد میباشد که مهمترین عامل موثر در موفقیت یا شکست سازمان ها محسوب میشود.
واژگان کلیدی : حسابداری منابع انسانی، مدیریت منابع انسانی، شرکتهای پیمانکاری
-1 مقدمه
امروزه ارزش بسیاری از شرکتها به الاخص شرکت های پیمانکاری تا حد زیادی تابع دانش و مهارت نیروی انسانی آنهاست، در نتیجه نیروی انسانی مقدم بر سرمایه و ماشین آلات و مستقل از آنها میباشد؛ زیرا ارزش افزوده حاصل از سرمایه موجود، تابع میزان دانش و مهارت نیروی انسانی استفاده کنندگان از آن است، بنابر این منابع انسانی در مقایسه با سرمایه، متمایز تر و برتر بوده و مستحق توجه بیشتری میباشد - لالیانپور، . - 1389 در عصر حاضر و در جهان پر شتاب و پر تغییر امروز، با توجه به روند سریع تغییرات و توسعه در عرصه های گوناگون علی الخصوص در شرکتهای پیمانکاری، شرکت ها نیازمند به منابعی هستند تا بتوانند به گونه ای هوشمندانه و دانش محور با این تغییرات مواجه شوند - رحمتی و داروئیان، . - 1392 - برخلاف عصر صنعتی که در آن سازمان ها تنها دارایی مالی فیزیکی - شامل زمین، ساختمان، ملزومات و تجهیزات و ... - خود را مورد توجه قرار می دادند، در عصر کنونی؛ منابع انسانی بخش قابل توجهی از دارایی ها و ارزش کل سازمان را تشکیل می دهد - خضرییزدی، . - 1395
در همین راستا، گری بگر - برنده جایزه نوبل اقتصاد - می گوید: درست است که قبل از رنسانس زمین، ماشین آلات و منابع طبیعی به نوعی میتوانست منبع ثروت باشد، اما سرمایه اصلی بعد از رنسانس، دانایی میباشد به همین دلیل امروزه تئوری معروف سرمایه انسانی را در توسعه منابع انسانی در پیش رو داریم. - رحمتی و داروئیان، - 1392 در قرن بیست و یکم، اهمیت سرمایه های فکری در یک سازمان اگر بیش از اهمیت سایر سرمایه ها نباشد، از آنها کمتر نیست؛ زیرا این انسانها هستند که ارزش یک سازمان را تعیین می کنند و مزیت رقابتی خلق می کنند - آذرگون ، . - 1389 حسابداری منابع انسانی در حوزه مدیریت منابع انسانی، پدیده ای نسبتا جدید است که می خواهد ارزش واقعی کارکنان را در جایگاه با اهمیت ترین و با ارزش ترین دارایی سازمان در حوزه مدیریت منابع انسانی به عنوان منابع سرمایه ای نشان دهد. - ملکی و محمدیپور، - 1391
-2 حسابداری منابع انسانی
در خصوص حسابداری منابع انسانی تعریف های متعددی ارائه گردیده است که مهمترین آنها تعریفی میباشد که کمیته حسابداری منابع انسانی در انجمن حسابداری آمریکا به شرح ذیل ارائه نموده است: - - سلسله مراحلی که به تشخیص و تامین داده های مورد نیاز و مربوط به منابع انسانی کمک می کنند و موجب انتقال این اطلاعات به طرف های ذینفع می شوند. - - - آذر گون ، - 1389مطابق نظریه پارکر و دیگران در سال 1374 هدف از تعریف انجمن حسابداری آمریکا در خصوص حسابداری منابع انسانی، ارتقاء کیفیت تصمیمات مالی اتخاذ شده توسط عوامل داخلی و خارجی سازمان و نزدیک ساختن متغیرهای سرمایه انسانی به طیف سنتی متغیر های مدیریت تصمیم گیرنده میباشد. - ودیعی و مسرور ، - 1394
.2-1 تاریخچه
حسابداری منابع انسانی رشتهای به نسبت جدید به شمار می آید که در اوایل دهه شصت - میرزامحمدی و بسطامی، - 1395 توسط یک جامعه شناس آمریکایی به نام "رنسیس لیکرت " به عنوان شاخص و معیاری برای محک تصمیمات مدیریت سازمان و استفاده بهینه و مفیدتر مدیران از منابع انسانی تحت اختیار خود مطرح شد - ملکی و محمدی پور، . - 1391 مطابق نظریه دکه - theeke - نشانههای حسابداری منابع انسانی مقدماتی مربوط به قرون وسطی اروپا میباشد که در آن دوره به محاسبه قیمت حفاظت از یک زندانی در مقابل درآمد قابل انتظار حاصل از آن در آینده پرداخته اند و ایشان اعتقاد دارند که اولین شرکتی که سرمایه انسانی را به عنوان یکی از عناصر در ترازنامه به کار برده شرکت باری بوده است. - ودیعی و مسرور، - 1394 پیشرفت حسابداری منابع انسانی به عنوان یک فعالیت قاعده مند و آکادمیک توسط فلم هولز در سال 1960 شروع شد و تا امروز به پنج دوره به شرح ذیل تقسیم بندی شده است - حسن زاده قربان، : - 1395
-مرحله اول - از 1960 تا : - 1966 این دوره به سرچشمه حسابداری منابع انسانی با تئوری معروف میباشد، در این دوره مفهوم حسابداری منابع انسانی استنتاجی از نظریه اقتصادی - - سرمایه انسانی - - و متاثر از مکتبمنابع انسانی نوین و روانشناسی سازمان های متمرکز و تأثیر نقش رهبری در سازمان بود - میرزا محمدی وبسطامی، . - 1395
-مرحله دوم - از 1966 تا : - 1971 در این دوره اولین تحقیقات دانشگاهی و ایجاد مدل های اندازه گیری صورت گرفت. - ودیعی و مسرور، - 1394
-مرحله سوم - از 1971 تا : - 1976 این دوره را میتوان دوره توجه پژوهشگران و سازمان ها به حسابداری منابع انسانی دانست.
-مرحله چهارم - از 1976 تا : - 1980 این دوره، دوره توجه نکردن محققان حسابداری و موسسه های بازرگانی به حسابداری منابع انسانی بوده است. - حسن قربان، - 1395
-مرحله پنجم - از 1980 تا کنون - : این دوره، دوره توجه دوباره به حسابداری منابع انسانی میباشد. - ودیعی و مسرور، - 1394
-2-2 حسابداری منابع انسانی
حسابداری منابع انسانی به انگلیسی human resource accountin :فرایند شناسایی و گزارش دهی سرمایهگذاریهای انجام شده در منابع انسانی سازمان است که در حال حاضر دربرخی ازکشورها به عنوان شیوههای حسابداری متعارف محاسبه نشدهاست؛ حسابداری منابع انسانی از شیوههای نوین دانش حسابداری به شمار میرود که در کشورهای توسعه یافته جهان درحال اجراست.فرایند حسابداری منابع انسانی درحقیقت درخصوص گسترش استانداردها و اصول حسابداری سرمایههای انسانی بحث می کند تااینکه به سازمانها نسبت به اندازهگیری دقیق ارزش منابع انسانی کمک کند. حسابداری منابع انسانی، طبق تعریف انجمن حسابداری آمریکا، عبارتست از فرآیند تشخیص و اندازه گیری اطلاعات درباره منابع انسانی و گزارش نتایج مربوطه به افراد علاقمند و ذینفع. در واقع حسابداری منابع انسانی تبدیل مفهوم کیفی و ذهنی ارزش منابع انسانی در قالب کمی و عینی با استفاده از دانش حسابداری است و با سه مبحث مهم و اساسی پیرامون منابع انسانی شامل شناسایی کمیت و کیفیت، ارزیابی و اندازه گیری ارزش اقتصادی و گزارشگری مالی مناسب آن سر و کار دارد. - قربان، . - 1395
ارتقای سرمایه انسانی و تاثیر آن بر جنبه های مختلف عملکرد سازمان و در سطحی گسترده تر بر توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه بر کسی پوشیده نیست. ارتقای این سرمایه شامل مجموعه ای از شایستگیها برای استفاده از دانش و مهارت به منظور رسیدن به نتایج برنامههاست. شایستگیها دربرگیرنده ویژگیهایی همچون خلاقیت، انعطاف پذیری، توانایی رهبری، توانایی حل مساله، برقراری ارتباط سازنده با دیگران، کارآفرینی و مهارت پیچیده ای همچون دانش چگونه آموختن است. تلاش برای اندازه گیری فعالیتهای مرتبط با تشکیل سرمایه انسانی نیازمند استفاده از ابزارها و لوازم مربوط و قابل اتکا خواهد بود. با استفاده از حسابداری منابع انسانی میتوان سرمایه گذاری های پیشنهادی روی
