بخشی از مقاله
نقش منابع انسانی در اقتصاد مقاومتی و استقرار حسابداري منابع انسانی در
ایران
چکیده
اقتصاد زمانی می تواند به شکوفایی و رشد مناسب خود برسد که بسترهاي مناسب آن فراهم آید از جمله بستر ها و عوامل شکوفایی
اقتصادي و رشد آن می توان به منابع انسانی متفکر و کارآمد، سرمایه مادي کافی، مدیریت و برنامه ریزي، ارائه مناسب خدمات و مانند
آن اشاره کرد.تحقق اقتصاد مقاومتی نیازمند بستر سازي در عرصه هاي خود باوري و توانایی فکري و عملی، تولید ملی، کار و تلاش
مفید، تأمین منابع نیروي انسانی و مالی، کار آفرینی و مانند آن است تا همه ي نیازهاي جامعه فراتر از تقاضا تولید و عرضه شود بی
آنکه تحت تأثیر هرگونه فشار جوامع سلطه گر استکباري قرار گیرد و از پویایی و شکوفایی باز ماند، اقتصاد مقاومتی که موجبات قوام
جامعه اسلامی است، اقتصاد مبتنی بر پایه هاي منابع داخلی که در برابر فشارها و تحریم ها دچار بحران نمی شود. از مهمترین مؤلفه
هاي اقتصاد مقاومتی، تکیه بر منابع داخلی از انسانی و مادي، رهایی از ساختارهاي تک محصولی و تأمین نیازها از منابع داخلی، برنامه
ریزي ، مدیریت صحیح اقتصادي و مدیریت منابع انسانی است. از این رو دراین مقاله به اهمیت منابع انسانی در اقتصاد مقاومتی و
چالش هاي استقرار سیستم حسابداري منابع انسانی در اقتصاد ایران پرداخته شده است.
کلمات کلیدي : اقتصاد مقاومتی، منابع انسانی، حسابداري منابع انسانی.
مقدمه
اقتصاد مقاومتی مبحثی در اقتصاد است که بر اساس آن می توان دید چگونه اقتصاد قادر است در مقابل ضربه هاي مختلف مقاومت کند و در عین حال از این ضربه ها آسیب نبیند طرح این مبحث به ویژه براي ارزیابی توان مقاومت اقتصادهاي مختلف در برابر بحران کاربرد داشته است. اقتصاد مقاومتی
یک مکتب یا یک نگرش اقتصادي نیست ولی الزامی است که اقتصاد رادر محور باورها و اعتقادات آن ، مقاوم می سازد بنا بر این نباید تصور کرد که اقتصاد مقاومتی عامل برهم زدن باورهاي بنیادي می شود.2اقتصاد مقاومتی یعنی استفاده از زمان ، مکان،منابع انسانی و غیر انسانی هرکشوري براي حرکت به جلو، یک چشم اندازرا در نظر می گیرد.
چشم انداز: رشدو توسعه
هدف: اقتصاد مقاومتی
براي رسیدن به این هدف لازم است که یک الگو و چارچوب داشته باشیم تا راه رسیدن به هدف براي ما مشخص و میسر گردد. چهار نکته باید مورد توجه باشد: -1 نقاط قوت -2 نقاط ضعف -3
فرصت ها -4 تهدیدها
تهدیدهایی که در جامعه جهانی وجود دارد و مار را تهدید می کند و همیشه باید مدنظر داشته باشیم. محور اصلی برنامه "انسان" است. قبلاً می گفتند: سرمایه! اما امروزه به این باور رسیده اند که باید سرمایه روي نیروي انسانی باشد. افراد در حرفه خودشان متخصص شوند و با آموزش، تبدیل به یک نیروي ماهر و کارآمد شوند که موجب افزایش کمیت تولید و اصلاح کیفیت شوند.
بنابراین از دیدگاه مدیریتی می توان اقتصاد مقاومتی را چنین معرفی کرد: استفاده بهینه از زمان، مکان، "منابع انسانی" و غیر انسانی.
-1 برنامه ریزي کیفی براي استعدادهاي انسانی (نقاط قوت)
-2 معایب و کاستی هاي منابع انسانی را بشناسیم (نقاط ضعف) و آنها را آموزش دهیم، پس باید مدیران خوب و کارآمدي داشته باشیم (شایسته سالاري).
مقام معظم رهبري می فرمایند: ما در وضعیت بدر و خیبر هستیم، یعنی در شرایط تهدید هستیم یعنی نقاط قوت داریم توانمند هستیم و در مرحله پیشرفت هستیم که اگر برنامه ریزي خوب داشته باشیم حتی می توانیم چند قرن آینده را هم رقم بزنیم وبه پیشرفتی عظیم در آینده برسیم، اما باید مواظب تهدیدهاي جهانی باشیم، پس لازمه رسیدن به هر هدفی برنامه ریزي ، سازماندهی ، هماهنگی ، نظارت وکنترل می باشد، در این راستا اگر تأملی در کتاب زندگی و انسان سازي و هدایت بشري یعنی قرآن کریم داشته باشیم می بینیم از بین پست هایی که به حضرت یوسف(ع) پیشنهاد می شود ایشان " خزانه داري " را برمی گزینند چرا که معتقدند اگر این بخش سر و سامان یابد بقیه
2
ي مسائل درست خواهد شد، لذا ایشان در سال هاي وفور نعمت مصرف را مدیریت می کنند تا براي سال هاي آینده ذخیره داشته باشند.3
منابع انسانی مرکز ثقل اقتصاد مقاومتی
اقتصاد مقاومتی به این معنی است که با تربیت منابع انسانی کارآمد و حمایت همه جانبه از تولید ملی و کار و سرمایه ایرانی از تأثیر تحریم بر صنعت تولید کاسته و در زمینه تولید محصولات به خودکفایی برسیم ما از لحاظ اقتصادي در شرایطی قرار گرفته ایم که با ساز و کار و روش هاي گذشته نمی توانیم شرایط امروز کشور را اداره کرد.
یکی از مهمترین شاخص هایی که در زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی می توان بیان کرد، داشتن وجدان کاري و مسئولیت پذیر بودن تمامی آحاد جامعه و در تمامی زمینه هاست که باید به این مسئله توجه شود. کشور ما جزو پرمصرف ترین کشورهاي دنیاست که براي رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی باید صرفه جویی هاي لازم را در تمامی زمینه ها به کار گرفته و به شدت از مصرف گرایی پرهیز شود.که اگر این طور باشد به اهداف اقتصاد مقاومتی در آینده خواهیم رسید.
به کارگیري مدیران نخبه و کارآمد در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی امري جدي و اجتناب ناپذیر است که هم اکنون از افراد نخبه در سیستم مدیریتی کشور استفاده می شود اما باید از ظرفیت این افراد بیشتر استفاده کرده و حضور آنها در امور مدیریتی و اجرایی پررنگ تر شود.4
مردمی سازي اقتصاد:
اقتصاد زمانی داراي توان مقاومت می گردد که مرکز ثقل آن توده ها و دسته هاي مردمی باشند، درگام اول می بایست توانمند سازي آحاد مردم در دستور کار قرار گیرد تا زمینه براي حضور مؤثر همه افراد در فعالیت هاي مولد اقتصادي فراهم شود. هیچ کس نباید به سبب محرومیت از دسترسی به امکانات تولید، آموزش، مجوزها و ... محروم از فعالیت شود. در گام دوم نیز بایستی ایجاد نظم هاي جمعی میان فعالان اقتصادي هم در حوزه کار و هم در حوزه سرمایه مد نظر قرار گیرد.5
تدبیر، سرمایه انسانی و اقتصاد مقاومتی
3
ابزار ها و عوامل توسعه و تعادل اقتصادي به طور کلی به دو دسته عوامل سخت افزاري نظیر سرمایه فیزیکی و مادي و عوامل نرم افزاري نظیر سرمایه انسانی، سازمان، انضباط و قانون مندي تقسیم می شوند. مطالعه سرگذشت و کارنامه دولت ها مؤید این نکته است که هموراه کشورهایی که به تقویت عوامل نرم افزاري توسعه وتعادل اقتصادي پرداخته اند بسیار موفق تر از کشورهایی بوده ان که تقویت عوامل سخت افزاري نظیر سرمایه فیزیکی پرداخته اند.
اقتصاد مقاومتی الگوي است که درصدد است بامحوریت توسعه منابع انسانی ، انضباط وقانونمندي ، رشد وپایداري اقتصادي را برقرار سازد زیرا محوریت منابع مادي نتایج مأیوس کننده اي نظیر بحران در نظام تصمیم گیري ، بحران در سازمان وانضباط ومابقی مسائل اقتصادي واجتماعی به تبع این بحران در پی دارد.
آنها که این بحران ها را پشت سر گذاشته اند وبه انسجام وانضباط در تصمیم گیري نائل آمده اند این هنر راپیدا کرده ان که بر فقدان منابع طبیعی ومادي ویا کمبود آن غلبه کنند وکارنامه اي درخشان در معرض دید جهانیان بگذارند.
اقتصاد مقاومتی یعنی عمیق تر ،منسجم تر وعلمی تر شدن تدبیرها تا اولاً نابسامانی ها اگرکاهش نیابد لااقل گسترش پیدا نکند و سپس با وقوف کامل بر توانمندي ها وداشته ها وسازماندهی صحیح ،حرکت به سمت قله ها تسریع گردد.
تشبیه بسیار رسا وگویاي مقام معظم رهبري وذکر مثال جنگ احزاب که عینی ترین نمونه تدبیر وتکیه بر سرمایه هاي انسانی وراي عقلا ودور اندیشی رسول االله (ص) می باشد بهترین تبیین کننده شرایط امروز اقتصاد ایران است. در حالی که عوامل سخت افزاري قواي اسلام بسیار کمتر از کفار بود ومقایسه منابع مادي مسلمین با کفار ،شکست مسلمین را حتمی می نمود ، عوامل نرم افزاري شامل تدبیر ،برنامه وسازمان وانضباط مسلمین عامل پیروزي قاطع وکوبنده اسلام شد.
اینک در شرایطی که تحریم ها وفشار هاي همه جانبه وناجوانمردانه استکبار جهانی وتوسل به امکانات سخت افزاري غرب شرایطی نظیر جنگ احزاب را تداعی می کند وتمامی کفر به جنگ اسلام آمده است با به تدبیر روي آورد در آن نبرد حساس ، پیامبراکرم(ص) سخنان وراهکار تک تک یاران خویش را شنید وبهترین را برگزید جبهه اسلام بر میزان توانایی سخت افزاي ونرم افزاري خویش کاملا واقف بود ،قواي خود را به درستی استفاده نمود، راههاي نفوذ دشمن را به طور کامل مسدود کرد مرعوب برتري سخت افزاري دشمن نشد ودر فرصت مناسب ضربه نهایی راوارد و اردوگاه دشمن را متفرق
4
نمود. این الگو باتوجه به شرایط امروز تحریم ها وفشارهاي بین المللی به طور کامل توسط ایران اسلامی قابل پیاده سازي است.6
چالش هاي استقرار حسابداري منابع انسانی در ایران
در جهان رو به پیشرفت امروز که منابع انسانی سهم بسزایی در رشد و توسعه سازمان ها و بالطبع جوامع بر عمده دارد، ارزش منابع انسانی و توانمندي آن به عنوان یکی از دارایی هاي اصلی سازمان هاي امروزي تلقی می شود الزامات و محورهاي توسعه جهان مبتنی بر اقتصاد جامعه بشري را به وجود آورده است در این اقتصاد برخلاف گذشته دانش در تولید ثروت نقش غالب را دارد. رشد و توسعه دانش با توانمندي منابع انسانی شکل می گیرد و ارزش گذاري، سنجش دارایی هاي انسانی و گزارشگري آن در چارچوب حسابداري منابع انسانی تعریف شده است. حسابداري منابع انسانی با کمی کردن ارزش منابع، موجبات ارتقاي کارایی مدیریت منابع انسانی و ایجاد امکانات براي ارزشیابی خط مشی پرسنل را فراهم آورده است هرچند بنا به دلایل گوناگون از قبیل فقدان معیار مشترك و مورد توافق براي اندازه گیري ارزش منابع انسانی نبودن شیوه هاي گزارشگري مورد قبول و نبود عزم جدي سازمان ها و سرمایه گذاران براي استفاده از این سیستم اطلاعاتی که در حال حاضر وجود دارد اما بنابر ماهیت فعالیت برخی از سازمانها و مؤسسات، استفاده از آن لازم و ضروري است و در بیشتر سازمانهاي دانش محور می تواند مورد استفاده قرار گیرد .
اهمیت حسابداري منابع انسانی:
تحقیقات متعدد از ابتداي طرح موضوع حسابداري منابع انسانی در جهان بیانگر این موضوع است که سیستم ارزش یابی منابع انسانی می تواند اطلاعات مفیدي در اختیار استفاده کنندگان قرار دهد حسابداري منابع انسانی اطلاعات مورد نیاز براي انتخاب،رشد وبهبود، حفظ و نگهداري، بهره برداري، ارزشیابی و جبران خدمات منابع انسانی را تهیه و ارائه می کند. این سیستم به عنوان چارچوب و ابزاري براي متخصصان منابع انسانی و مدیران تلقی می شود از دیدگاه مدیریت هرچیزي که قابل اندازه گیري باشد قابل مدیریت نیز هست بنابراین استفاده کنندگان را در برنامه ریزي و کنترل مؤثر و کارآمد نیروي انسانی یاري می دهد بالطبع با افزایش اهمیت منابع انسانی سرمایه ي فکري و تغییر ساختار اقتصادي که در آن منابع انسانی نقش و جایگاه اصلی را در ابداعات، اختراعات و فناوري بر عهده دارد اهمیت منابع انسانی نیز بیشتر از پیش حس میشود همچنان که بحث در خصوص فواید و
