بخشی از مقاله
خلاصه
حفاظهای ایمنی برای اولین بار در دهه 1950 درآمریکا مورد استفاده قرار گرفت. از آن زمان تا کنون، صنعت حمل و نقل گسترش زیادی یافته و به موازات آن، وسایل نقلیه هم دچار تغییرات فراوانی شدهاند. همراه با این تغیرات ، حفاظهای مختلفی طراحی شده است. در بسیاری از تصادفات ، وسیله نقلیه از بستر راه خارج می شود و به اشیاء کنار راه برخورد می کند . حدود 25 تا 30 درصد تصادفات فوتی به علت برخورد با اشیاء کنار راه رخ می دهد . استفاده از حفاظهای ایمنی در همه کشورها به منظور کاهش تعداد و شدت تصادفات بسیار متداول است . نصب حفاظ ایمنی، فقط زمانی ضرورت پیدا می کند که برخورد با آن، صدمه کمتری نسبت به برخورد با اشیاء ثابت یا خروج از بستر راه داشته باشد این مقاله با مروری برتحقیقات گذشته ، به ارزیابی عمکرد حفاظهای ایمنی می پردازد .
کلمات کلیدی: گاردریل ، ایمنی،ارزیابی عملکرد
1.مقدمه
به طور کلی تجهیزات ایمنی و حفاظتی راهها، وسایلی هستند که به منظور کاهش خسارات ناشی از خروج وسایل نقلیه از سطح راه و ممانعت از ورود خودروهای خارج از کنترل به محلهای خطرآفرین و بازگردانیدن آنها به مسیر حرکت، طراحی شدهاند. نصب حفاظ ایمنی، فقط زمانی ضرورت پیدا می کند که برخورد با آن، صدمه کمتری نسبت به برخورد با اشیاء ثابت یا خروج از بستر راه داشته باشد2]و.[1حفاظهای ایمنی بر اساس موقعیت نصب به دو گروه حفاظهای کناری ومیانی تقسیم می شود که ممکن است بتنی یا فولادی باشد.در حال حاضر برای حفاظهای کناری بیشتر از سیستم نیمه صلب استفاده می شود. از انواع مختلف نرده های حفاظتی کناری میتوان، به نرده پایه ضعیف معمولی، پایه ضعیف پهن، قوطی شکل، پایه قوی پهن، پایه قوی پهن اصلاح شده و حفاظ کابلی اشاره نمود .[2]
نردههای حفاظتی میانی معمولاً برای جداسازی ترافیک در بزرگراهها بکار میرود. در برخی از موارد نیز بنا به ضرورت، برای تفکیک حجم سنگین تردد سراسری راه از تردد محلی از نردههای حفاظتی میانی استفاده میشود.از انواع مختلف نرده های حفاظتی میانی می توان، به نرده پایه ضعیف معمولی دو طرفه، قوطی شکل دو طرفه، پایه قوی معمولی دو طرفه و حفاظهای بتنی اشاره نمود.[2]کارایی حفاظهای طولی به شدت تابع زاویه برخورد است.کارایی این تجهیزات در زاویههای برخورد کمتر از 30 درجه آزمایش شده ومعمولاً در زاویههای بزرگتر کارایی آنها به شدت کاهش می یابد. بنابراین، حفاظهای طولی را فقط برای ایمن کردن موانع خطر آفرین واقع در کنار مسیر حرکت وسایل نقلیه میتوان بکار برد .[3]
2. اهمیت مساله
به منظور نشان دادن سهم تصادفات کناری راه، آمار این تصادفات در چند کشور دنیا آورده شده است.18 درصد تصادفات جراحتی سال 1995 آلمان، به علت برخورد با اشیاء کنار راه رخ داده که 42 درصد این موارد منجر به مرگ و 28 درصد منجر به صدمه جدی شده است. سهم درختان، در تصادفات فوتی در مناطق برون شهری 71 درصد و در مناطق شهری 31 درصد بوده است.[4]از 373 تصادف فوتی، که در سال 2000 در ایالت ویکتوریای استرالیا رخ داده در 40 درصد موارد 149 - مورد - وسیله نقلیه از بستر راه خارج شده است که از این 149 تصادف، 135 مورد آن 91 - درصد - وسیله نقلیه با اشیاء ثابت کنار راه برخورد کرده است که سهم درختان و پایه های روشنایی 104 مورد بوده است.
همچنین 39 درصد تصادفات فوتی سالهای 1985 تا 1996 استرالیا، به علت برخورد وسیله نقلیه با اشیاء خطرناک کنار راه رخ داده است.[5]25 درصد از تصادفات فوتی سال1995سوئد، به علت برخورد با موانع کنار راه اتفاق افتاده که در نیمی از این موارد، وسیله نقلیه با درختان،20 درصد با حفاظها و 20 درصد نیز با پایههای روشنایی برخورد کرده است.[4]در هلند 25 درصد تصادفات فوتی به علت برخورد با اشیاء ثابت کنار راه رخ می دهد.[4]در سال 1995، در انگلستان 18 درصد تصادفات فوتی به علت برخورد با موانع خطرناک کنار راه بوده که سهم درختان 15 درصد و پایه های روشنایی 13 درصد بوده است.[4]
در سال 1997 ،37280 مورد تصادف فوتی در آمریکا رخ داده که 54 هزار وسیله نقلیه در این تصادفات درگیر شده اند و از این تعداد 10 هزار وسیله نقلیه 18/3 - درصد - واژگون شده است .نتیجه تحقیقات نشان داده، که در یک تصادف واژگونی، احتمال اینکه تصادف، فوتی باشد 5 برابر بیشتر از تصادف صدمه ای و 14 برابر بیشتر از تصادف فقط خسارتی می باشد.تخمین زده می شود که هزینه سالیانه تصادفات واژگونی در آمریکا بین 18/9 تا 25/4 میلیارد دلار باشد.[6]در سال 2009،در تصادفات جاده ای آمریکا، تقریباً روزانه 100 نفر کشته و 6000 نفر زخمی شدهاند که تصادفات کناری راه یک سوم این تصادفات را به خود اختصاص داده است. .[7]
3.ارزیابی عملکرد گاردریلها
در سال 2010 یک ارزیابی از عملکرد تحت سرویس گاردریل های پایه ضعیف و پایه قوی در ایالت نیویورک آمریکا به عمل آمد. جدول3 توزیع شدت صدمه را برای حفاظهای مختلف نشان می دهد.میزان صدمه فوتی و جرحی ناشی از برخورد با حفاظهای پایه ضعیف، به مراتب پایین تر از حفاظهای پایه قوی بوده است. میزان صدمه فوتی و جرحی برای حفاظهایکابلی پایه ضعیف %5 ، حفاظهای کابلی با پایه قوی %9 ، حفاظW شکل با پایه ضعیف %13 و حفاظ W شکل با پایه قوی 19% بوده است.[8]جدول4 وضعیت پیش آمده بعد از برخورد وسیله نقلیه با انواع حفاظها را نشان میدهد. اگر وسیله نقلیه پس از برخورد به سمت جاده هدایت و یا متوقف شود، عملکرد حفاظ قابل قبول بوده، اما اگر وسیله نقلیه از زیر حفاظ یا بالای حفاظ عبور کند و یا نرده را بشکافد، عملکرد حفاظ غیر قابل قبول است.
در حالت کلی گاردریل های کابلی پایه ضعیف نسبت به حفاظهای پایه قوی عملکرد بهتری از خود نشان داده اند.نتیجه تحقیق دیگری که در سال 2012 برای ارزیابی عملکرد سه نوع حفاظ کابلی پایه ضعیف،W شکل پایه ضعیف و قوطی شکل منتشر شد؛ در جدول5 آورده شده است. بر اساس استاندارد جدید نیویورک در آن زمان، ارتفاع وسط نرده تا سطح آسفالت 27 اینچ تعیین شده بود. جدول5 نشان می دهد که بیش از %80 تصادفات با حفاظها، نتیجه اش فقط خسارت مالی بوده است.[8]نتیجه تحقیق دیگری که در سال 2010 برای ارزیابی عملکرد گاردریلهای کابلی میانه یک بزرگراه نیویورک انجام گرفته بود، نشان داد که از 100 مورد تصادف گزارش شده به پلیس، در 24 مورد - 24% - تصادف جراحتی بوده است. در 2 مورد
