بخشی از مقاله
چکیده:
شاخه ای از حقوق مدنی که به مقررات و قواعد شکلگیری و تداوم و انحلال خانواده می پردازد در این شاخه از حقوق با در نظر گرفتن اموری چون مصالح اعضا و نهاد خانواده و کارکرد های این نهاد - مانند حفظ بقای نسل و تامین نیازهای عاطفی و روانی واعضا و برقراری نظام مراقبتی وحمایتی از کودکان - چگونگی روابط حقوقی اعضا خانواد تبیین و حقوق و تکالیف آنان نسبت به یکدیگر مشخص میشود.
اهمیت نهاد خانواده در اسلام موجب حمایت قانون گذاران کشورهای اسلامی از آن شده است هرچند در کشور های اسلامی مذاهب فقهی تاثیر گذار ذر شکل دهی حقوق موضوعه - از جمله حقوق خانواده - یکسان نیستند به سبب عواملی - از جمله ارتباط وثیق مسایل این بخش از حقوق با آموزه های دینی و باور های اعتقادی و اخلاقی - اصول کلی حاکم بر حقوق خانواده در این کشور ها همسان اند . خانواده ای که مذهب و سنت و شیوه تولید اقتصادی جوامع کشاورزی مبانی ان را تشکیل میداد و بر پایه پدر تباری استوار بود خانواده واحد تولید ومصرف بود و این امر هنوز هم در شهرها و روستا ها دیده میشود. - کاتوزیان جلد 1 تهران انتشار 1376 نشر بهمن برنا حقوق مدنی ایران ص - 8 -1
مقدمه:
خانواده این واحد کوچک به ظاهر اجتماعی از ارکان عمده واز نهاد های اصلی هر جامعه به شمار میرود در هر خانواده را اید خشت بنای جامعه دانست و مهد پرورش فکر و اندیشه و اخلاق و تعالی روح انسانی به حساب اورد خانواده در طی زمان دچار تغییر و تحول گردیده است دلایل اصلی تحول خانواده در اروپا عبارت است از تغییر خصوصیات شکل تولید و بهره برداری تحرک نیروی کار افزایش فعالیتهی نوع دوم و سوم - صنایع و خدمات - بالا رفتن سطح مصرف و استفاده از کالا و خدمات تازه مصرفی این دگرگونی ها سبب شد مسیولیتهای جمعی و عمومی جانشین مسیولیت های خانوادگی شوند.
خانواده بخصوصپدر و مادر نقش مهمی در ایجاد یک تصویر باور نکردنی و عمومی از کار آفرینی در ذهن فرزندان خود دارند تحقیقات نشان میدهند که اغلب کار افرینان دارای پدرهای خود اشتغال هستند .چنین پدرانی اغلب الگوی فرزندان خود قرار گرفته و ویژگی های کار آفرینانه از قبیل استقلال اعتماد به نفس و انعطاف پذیری را مستقیم و غیر مستقیم به آنها می آموزند .بدون حمایت بزرگ خانواده به سختی کسی میتواند تصمیم خود را به مرحله اجرا بگذارد خصوا در مورد زنانی که میخواستند کسب و کاری شروع کنند و اجازه آن را نداشتند - شهیدی انتشارات مجد تهران فروردین 1383 تعهدات ص 43-39 - .و اینک چند سوال:
1 علت پیشرفت صنعت در کشوری مانند چین چیست؟
-2 ایا شخصی بدون داشتن حمایت از طرف دولت و خانواده و دوستان میتواند کارافرین موفقی شود ؟
-3 چه عواملی باعث میشود که یک ایده کار افرینی به بار نشیند و برای چندین نفر هم ایجاد اشتغال کند؟
- 4 ایا تنها داشتن روحیه ریسک پذیری میتواند برای رسیدن به موفقیت کافی باشد 5 چرا در کشور چین میزان کار افرینی نسبت به سایر کشورها کمتر است؟
-5 ایا تبعیت کردن از سیستم سنتی حاکم بر بعضی جوامع سنتی مانع از کار افرنی و پیشرفت نیست؟
حقوق خانواده:
اصل دهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران خانواده را واحد بنیادی جامعه اسلامی خوانده است اما نه در فقه و نه در قانون مدنی ایران برای خانواده تعریف روشنی ارایه نشده است در عین حال با توجه به مقرراتن و فپقواعد حقوق مدنی میتوان آن را گروهی دانست که اعضا آن به دلیل قرابت یا زوجیت همبستگی حقوقی و اجتماعی یافته اند این گروه شامل زن وشوهر و فرزندان انها میشود که با ریاست شوهر در کنار هم زندگی میکنند - صفایی و امامی Bتهران انتشار 1378 ج 1 ص3-1 و 7-6 "کاتوزیان تهران انتشار بهمن برنا 1376 حقوق مدنی ایران ج 1 ص - 8-1اگر چه خانواده در قوانین حقوق ایران و بسیاری از کشورها فاقد شخصیت حقوقی است شماری از حقوق دانان از اعضا شخصیت حقوقی به خانواده دفاع کرده اند.
و امامیB تهران انتشار 1378 ج 1 ص - 6-4 هرچند در منابع فقهی حقوق و تکالیف زن و شوهر و مادر وپدر و فرزندان در برابر یکدیگر در ابواب متعدد از جمله نکاح و طلاق و احکام اولاد مطرح شده است اما کاربرد اصطلاح حقوق خانواده به عنوان یکی از مهمترین مباحث حقوق دخصوصی در کشورهای اسلامی پیشینه چندانی ندارد و مقررات آن در این کشور ها معمولا در قالب مبحث " احوال شخصیه " مطرح میکردد - امامی - حقوق مدنی ناشر کتابفروشی اسلامیه انتشار بهار 1377 ج 4 ص - 100تعداد در خور توجهی از آیات قران و بابهای متعددی در منابع حدیثی نیز در این باره وجود دارد - بقره 180 آیات 238-221 و 241 - 240 - مبحث حقوق خانواده صرفا جنبه حقوقی ندارد و به دلایل گوناگون با مسایل دینی اخلاقی و اجتماعی آمیخته است.
ماهیت خانواده به گونه ای است که تنظیم روابط میان اعضا آن بسیار بیشتر از قوانین حقوقی در گرو آموزه های دینی و اخلاقی است و از این رو دخالت بیش از حد دولت و قوانین موضوعه را بر نمیتابد - کاتوزیان تهران انتشار بهمن برنا - 1376 حقوق مدنی ایران ج 1 ص الف 5 و17-4 - اهمیت نهاد خانواده در اسلام موجب حمایت قانون گذاران کشورهایاسلامی از آن شده است اجتماعی شدن افراد خانواده است - سیف تیوری رشد خانواده انتشار 1380 تهران ص - 86-85
اجتماعی کردن فرزندان و نقش خانواده در تکوین شخصیت:
توسعه اجتماعی بدون وجود افرادی با نوع شخصیت اجتماعی رشد یافته امکانپذیر نیست و در این زمینه خانواده بنیادی ترین و مهمترین عامل تاثیر گذار در فرآیند جامعه پذیری وتکوین شخصیت اجتماعی در انسان است در ابتدا روانشناسان بیشتر شخصیت را محصول عوامل ژنتیکی و فردی میدانستند اما به تدریج با توسعه این دانش و انجام مطالعات تجربی به خصوصیات و عوامل محیطی اجتماعی نیز اهمیت دادند.
در اینجانقش خانواده پر رنگ تر میشود - زیرا که انسان از بدو تولد با افراد مختلف از قبیل والدین یا کسان دیگری که ار او مراقبت میکنند ارتباط پیدا میکند این- مراقبت تاثیر عمیقی در کودک بر جا میگذارد - بهنام ساختهای خانواده و خویشاوندی در ایران انتشار علاوه بر وضعیتهایی نظیر سن وجنس افراد فاصله زمانی بین تولد ها ترتیب توالی وضعیتها و تغیراتی که در نظام بوجود می اید که در ایجاد واکنش افراد موثرند خصوصیات اثرات متعامل و سبک انتظارات از نظام فردی خانواده به افراد مشخص واگذار میشود که نقش آن وضعیت با خصوصیات آن فرد احتمالا مطابقت نداشته و یا هماهنگی ندارد برای مثال سمتی را که به پسر ارشد خانواده یکنند ادامه شغل پدر خانواده است این واگذاری سمت به خاطر علاقه مندی فرزند ارشد و یا استعداد و لیا قت وی نیست بلکه به منظور بر آورد انتظاراتی است که از فرزند بزرگتر میرود تا در راس سازمان خانواده قرار گیرد.ژاکوسبن - 1968 - نحوه اجتماعی ساختن خانواده را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که بعضی از خانواده ها برای اجتماعی کردن فرزندان خود آنها را وادار میسازند تا از منابع اطلاعاتی بهره برداری کنند دسته ای دیگر از طریق آموزش کلامی و عد ه ای دیگر تاکید بر لزوم کسب تجربه میکنند .
چشم انداز پدر و مادر از آینده کودک:
تصویر های ذهنی که ما به کودکانمان میدهیم آینده را شکل میبخشند این تصویر های ذهنی به صورت پیش گویی هایی مستند که به حقیقت میپیوندند تاکید بر آن است که با شناختن دقیق علایق و توانایی های کودک ئ آنچه برایش مملو از شور وهجان است و با جدا خودداری از تحمیل موضوع هایی که مورد علاقه خود والدین است تصویر ذهنی مناسب کودک را شناسایی و به او در جهت تحقق چشم اندازش کمک شود.حال میخواهیم بررسی کنیم که اشخاص چگونه کار افرین میشوند و اینکه آیا کار آفرینان زاده شده یا ساخته میشوند پرسشی است که تا حدی به پاسخ آن دست یافته ایم. باید سر چشمه کار آفینی را بر اساس تجربیات دوران زندگی در محدوده خانواده و فرهنگ مربوطه پیدا کنیم پس میتوانیم آنها را با تجربیات فرهنگی خود مقایسه نموده و بفهمیم کدامیک مفید بوده و کدامیک در رسیدن به کار آفرینی به ما کمک نمیکند.
زمانی بود که تصور میشد کار آفرینان به جای ساخته شدن متولد میشوند صفات آنها به قدری نادر و بخصوص بودند که در هر جایی یافت نمیشدند امروزه شواهد کافی موجود است که نشان میدهد صفات کار آفرینی میتواند در نتیجه آموزش دوران کودکی استقلال و به خود متکی بودن و در معرض ارزشهای فرهنگی بخصوص مرتبط با کار وضعیت قرار گرفتن پرورانده شود. - بهنام Bساختهای خانواده و خویشاوندی در ایران انتشار 1376 ص - 52-40
تجربیات دو ران کودکی:
روانشناسان معتقدند که پنج سال اول زندگی بیشترین تاثیر را در زندگی شخص دارد این دوران زمانی است که جو اقتصادی اجتماعی فیزیکی و روانی اطراف کودک اثر همیشگی بر شخصیت او میگذارد برای مثال کودکانی که مادران انها پیوسته و همراه با محبت برایشان از طریق داستان و کتاب و اسباب بازی و بازی و گفتگو و ایجاد تحرکات ذهنی اولیه میکنند . در دوران مدرسه و دبیرستان همیشه نمره های خوبی میآورند و وقتی دیگر اعضا خانواده آنها را موردتوجه و محبت قرار دهند در آینده به فردی مطمعن با محبت شاد فعال اجتماعی از نظر احساس مستحکم و از نظر ذهنی کنجکاو تبدیل میشوند.
- سیف تیوری رشد خانواده انتشار 1380 ص - 75-70 خانواده ما به جز آشنا کردن کودکان برای اتکا به خود نقش مهمی نیز برای اموزش صنعت به آنان دارند این گونه اموزشهای زود هنگام در مهارتهای فنی و صنعتی بیش از مدرک دانشگاهی برای رسیدن به هدف کار آفرینی موثر است - نطاق مقدمه ای بر کار افرینی انستیتو صنایع کوچک انتشار 1379 در حکومت عثمانی به رغم تنظیمات و ااصلاحات قضایی و محدود شدن - - دایره عمل محاکم شرع در قرن سیزدهم به دعاوی خانوادگی همچنان در محاکم شریعت رسیدگی میشد - نطاق مقدمه - ای بر کار افرینیBانتشار دولت عثمانی به عنوان نخستین حکومت مسلمان قانون حقوق خانواده را - بر پایه مذاهب چهار گانه اهل سنت بویزه فقه حنفی تصویب کرد این قانون مدتها بعد از فرو پاشی حکومت عثمانی در برخی کشورها از جمله سوریه و لبنان اعتبار داشت در مصر مقررات حقوق خانواده در چهار چوب احوال شخصیه بر پایه فقه اسلامی تدوین و طی چند سال تکمیل شد در دیگر کشور های اسلامی نیز به تدریج قوانین حقوق خانواده تدوین گردید.
- شاه حسینی کار افرینی انتشار 1382 تهران ص 76-74 - امکانات تحرک اجتماعی موجب رشد طبقات متوسط در شهرهای ایران شد و آموزش عمومی و مشاغل جدید را بوجود آورده و صاحبان مشاغل - در صنعت و خدمات - رفتارهای تازه و راه ورسم دیگری یافته اند .از خصوصیات اجتماعی ایران امروز همزیستی انواع خانواده ها در محیطهای شهری و روستایی است و علت تنوع هم اغاز دگرگونی مفهوم خانواده در این سرزمین است که موجب پدیدار شدن شکلهای برزخی میان خانواده سنتی و خانواده غربی شده است.
ارتباط خانواده و اقتصاد:
در جوامعی که از نظام اقتصادی پیشرفته ای برخوردارند خانواده به دو طریق مشخص با این نظام برخورد دارد خانواده تبدیل به واحدی میشود که اجرا کنندگان کلیه نقشهای موجود در وضعیتهای مختلف سیستم اقتصادی را در خود می پرورانند.احراز این مقامها وشغلها در ایفای نقش خانوادگی اثر مهمی دارد .
