مقاله خانواده ، حقوق خانواده ، توسعه اقتصادی ، توسعه سیاسی

بخشی از مقاله

خلاصه

در این مقاله ابتدا به تعریفی از حق ، خانواده و حقوق خانواده پرداخته شده است و در ادامه به انواع خانواده و دلایل اهمیت خانواده و تامین حقوق آنان در جامعه پرداخته می شود ، چنانچه مدیران و خانواده ها با حقوق خود نسبت به یکدیگر آشنا و آن را پیاده نمایند می توانند زمینه هاي توسعه سیاسی و اقتصادي را فراهم کنند، شیوه کار در این تحقیق استفاده از مشاهدات عینی و تحقیقات نویسنده و همچنین استفاده از منابع کتابخانه ایی می باشد .

1.    مقدمه

خانواده در اسلام یک نهاد مقدسی است که تشکیل آن یک امر الهی می باشد وقتی از چنین قداستی برخوردار باشد پس حتما داراي حق و حقوق خاصی است که هم در شرع و اسلام آورده شده است و هم توسط مقنن وضع و رعایت آن براي طرفین واجب می باشد ، آشنایی با حقوق خانواده و قدرت این مجموعه کوچک اقتصادي در اجتماع چنانچه به درستی شناخته و تعریف و در جامعه پیاده شود می تواند نوید یک جامعه پویا و پرانرژي را بدهد .

این امر نیازمند توجه خاص مسئولین به اهمیت جایگاه والاي خانواده می باشد و فراهم نمودن شرایط لازم جهت تحقق حقوق خانواده در جامعه و در عوض خانواده نیز به علت پیوند هاي عاطفی که ناشی از امر مقدس ازدواج است احساس تعلق و مسئولیت پذیري خاصی را می نماید و در نهایت با جدیت اقدام به تعلیم و تربیت فرزندان نموده و باعث ورود نیروهاي خلاق و دلسوز در عرصه اقتصادي می گردند و حضور پررنگ و با نشاط آنان در عرصه اقتصادي در نهایت باعث تقویت ثبات سیاسی و توسعه سیاسی در عرصه داخلی و خارجی می گردند.

خانواده هایی که در آن به امر آموزش فرزندان و اعضاء با دقت و جدیت پرداخته می شود می بینیم که افراد جامعه پذیر با آمده و در آینده کشور خود و در امر اقتصادي حضوري پر انرژي دارند در این جا می طلبد خانواده و دولت در اجراي حقوق نسبت به یکدیگر اهتمام ورزند تا زمینه هاي ورود افراد در عرصه اقتصادي تسهیل پیدا کند و باعث شود از فشارهاي اقتصادي بر خانواده ها و در مرحله بعد دولت کاسته شود .

2.    تعاریف

در این بخش به تعاریفی از حقوق ، خانواده و حقوق خانواده پرداخته می شود تا آشنایی نسبی با مفاهیم و تعاریف آنها پیدا نماییم و سپس در ادامه هریک را شرح خواهیم داد و در نهایت به ذکر نقش و کارکرد هریک در توسعه اقتصادي و سیاسی پرداخته می شود .

2.1 حق:

حق از نظر حقوقی توانایی است که قانون به افراد می دهد ، البته نه هر توانایی

2.2 خانواده :

خانواده بعنوان کوچکترین نهاد اجتماعی ، نقش هاي بزرگی را در جوامع انسانی ایفا می کند . از دیدگاه قرآن خانواده نهادي است اجتماعی که هدف آن تامین سلامت روانی براي سه دسته است ، زن و شوهر ، پدر و مادر و فرزندان و نیز آمادگی براي برخورد و رویارویی با پدیده هاي اجتماعی [1]خانواده به تعبیر بسیاري از جامعه شناسان بنیانی ترین واحد اجتماعی است و تاریخ آن تقریباً با خلقت انسان همزمان است در تعریف خانواده گفته اند : مجموعه اي از افراد انسانی که بین آنها یکی از روابط سببی - ازدواج - نسبی - تولد - قانونی مثل فرزند خواندگی ، شیرخوارگی و یا ترکیبی از آنها وجود داشته باشد . [2]

2.3 حقوق خانواده :

حقوق از نظر لغوي جمع حق است و حق قدرت یا امتیازي است که شخص در مقابل اشخاص دیگر دارد ، مانند حق آزادي . حقوق در اصطلاح عبارت است از مجموعه قوانین و مقررات حاکم بر اعمال و روابط مردم و در صورت لزوم دولت افراد را به رعایت آن محدود می کند . حقوق خانواده همان دستورات و تکالیفی است که نسبت به اعضاء خانواده توسط مقنن و در کتب فقهی و در عرف ما آمده است ، اگر به اهمیت حقوق خانواده پی برده شود وظایف هر یک انجام شود می توان در گسترش روحیه تعامل و همکاري بین اعضا خانواده موثر افتد و همین امر باعث جلوگیري آنها در عرصه اقتصاد خانواده خواهد شد .

2.4 حقوق خانواده در ایران:

خانواده چنان اهمیتی دارد که در قانون اساسی کشورمان در اصل 10 آمده است : خانواده واحد بنیادین جامعه و مرکز اصلی رشد تعالی انسانهاست ، کلیه قوانین و مقررات و برنامه ریزي هاي کشور باید در راستاي ارتقاء و استحکام بنیان خانواده باشد . تاثیراتی که خانواده بر روابط اجتماعی و ارزشها می گذارد به گونه ایی است که اگر در جهت درست و هدایت شده باشد می تواند نوید یک خانواده سالم و در نهایت یک جامعه سالم را بدهد و به نوعی سلامت جامعه را تضمین نماید اما اگر خانواده از آن توان و قدرتی که در بحث تربیت و تعلیم دارد به خوبی تغذیه نگردد و نتواند نقش خود را ایفا نماید جامعه اي را که با آن روبرو خواهیم شد یک جامعه کم تحرك و خمود خواهد بود از همین روي نیاز است که حقوق خانواده به جد مورد توجه قرار گیرد و به تمام ابعاد آن دقت ویژه صورت گیرد .

تامین حقوق خانواده مستلزم توجه به دو بعد اساسی است اول آن که جامعه و انتظاراتی را که خانواده براي توسعه اقتصادي و اجتماعی و فرهنگی دارد تعیین کنند تا از این طریق خانواده ها را براي انجام وظایف مهمی که بر عهده دارند راهنمایی و از طرف دیگر مقررات خانواده ها را براي انجام آنچه به خانواده ها محول گردیده است بررسی کند تا اگر در مواردي خانواده احتیاج به کمک و مساعدت دارد تقویت و حمایت شود .

دوم آنکه : روابط افراد خانواده را با یکدیگر طوري منظم نماید که همواره حسن تفاهم بر محیط خانواده حکم فرما باشد و خانواده کانونی از مهر و الفت گردد و در این کانون هر یک از اعضاي خانواده بتواند براي انجام وظایف اجتماعی خود آماده سازد، در خانواده مسائل مختلفی مطرح می باشد که بر اساس قوانین حقوقی و شرعی در مورد هر یک از آنها حقوق مشخص وجود دارد ، اهم این مسائل عبارتند از : ازدواج ، شرایط نکاح ، آثار مالی و غیر مالی نکاح ، امتیازات زن و شوهر ، حقوق و تکالیف زن و شوهر و ......

3.    انواع خانواده :

از دیدگاه بیشتر مردم خانواده عبارتست از زن و مرد ، فرزندان ، خویشاوندان ، و در اصطلاح شرعی خانواده گروه اجتماعی هستند که زیر بناي جامعه را تشکیل می دهند و بناي آن بر روابط همسري میان زن و مرد استوار است و پیامد آن وجود فرزندان است که به صحنه زندگی گام می گذارنداز همین روي انواع خانواده را می توان به سه دسته تقسیم نمود :

3.1 خانواده کوچک :

به زن و شوهر و فرزندان محدود می شود که به مجرد عقد ازدواج و تشکیل خانواده ، مرد نسبت به یکدیگر داراي حقوق و تکالیفی می شوند که عمل نکردن یا برخوردار نشدن از این موارد اثرات نامطلوب را بر پیکره خانواده و اجتماعی می گذارد طبق قوانین موجود مهمترین حقوق و تکالیف زن و مرد به شرح زیر است .

1.1.3    همین که نکاح به طور صحیح واقع شود روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل یکدیگر برقرار می شود .

2.1.3    زن و شوهرمکلف به حسن معاشرت با یکدیگر هستند .

3.1.3    زوجین باید در تقویت مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر مساعدت نمایند و همدیگر را کمک کنند .

4.1.3    در روابط زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهر است و اصل بر این است که مرد مدیریت خانواده را بر عهده می گیرد .

2.3    خانواده متوسط : شامل اقوام و خویشان

3.3    خانواده بزرگ : عبارتست از تمام افراد جامعه که شامل ، همسایگان ، دوستان و دیگران می شود . [3] که خداوند اساس ارتباط این سه گروه را بر اخوت قرار داده و همه را به محبت وارتباط متقابل و تفاهم فراخوانده است و می فرماید : انما المومنون الاخوه [4]

4.    دلایل اهمیت خانواده :

خانواده را می توان بسان مدرسه ایی قلمداد کرد که اقدام به پرورش نیروهاي کار آمد جهت امر سازندگی اقتصادي و سیاسی در جوامع می نماید ، نقش خانواده در تحقق و حصول به اقتصاد پایدار موثر و بلاقید می باشد ، داشتن زندگی سالم و آرام از خلال خانواده است که محقق می گردد ، زیرا خانواده کانونی گرم از تجمعی کوچک است که پایه هاي معیشت و زندگی آرام و سالم را استوار می گرداند و همکاري سازنده و نیرومندي براي چیره شدن بر مشکلات زندگی به وجود می آورد و فضاي پر از عشق ، محبت ، الفت ، آرامش و سلامت را فراهم می گرداند و در مقابل دشمنی هاي دشمنان پیدا و پنهان می ایستد و در برابر همه لغزشها و ضعف ها و بیماریها مقاومت می نماید و مهربانانه دست کودکان را می گیرند و آنان را به سوي رشد و تکامل پیش می برد و سالمندان را از تنهایی ، اهمال ، بی پناهی و بی سرپناهی نجات می دهد تا در زمان ضعف ، ناتوانی و نیازشان به مساعدت و محبت مورد بی توجهی قرار نگیرند.

از این نظر خانواده پشتیبان نظام اجتماعی و ادامه نسل بشري است که از خلال پا به صحنه زندگی گذاشتن فرزندانی سالم و پاك از نسل ، نسب ووجود بشري پاسداري می کند و جامعه را در مقابل بیماریهاي ناشی از روابط نامشروع مصون می نماید [5].این خانواده است که باعث می گردد تا شخص در جامعه احساس مسئولیت نماید و براي اداره کردن و کنترل آن تلاش نماید در طی تشکیل خانواده است که روح ایثار و فداکاري و گذشت در بین زن و مرد بعنوان یک خانواده متبلور شده و با یکی شدن و یکی نمودن خواسته هاي خود زمینه رشد خانواده و فرزندان را در اجتماع فراهم می نمایند و با القاء و آموزش روحیه ایثار و فداکاري به فرزندان خود آنان را با این دو هدف مهم در زندگی آماده ساخته و سبب می شوند تا آنها حضوري موثر و کارامد در اجتماع داشته باشند .