بخشی از مقاله
مقدمه
در این بخش به تشریح مواردی از قبیل فرآیند اجاره، شدت خرابی و اقدامات تعمیر و نگهداری پرداخته می شود.
تقتررفرآیند اجاره
تا قبل از سال ١٩٧٠، اکثر بنگاههای کسبوکار مالک تجهیز بودند و اقدامات تعمیر و نگهداری اعم از اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه به صورت داخلی انجام میشد. اما پس از این سال اقدامات مربوط به این حوزه برونسپاری شد. دو دلیل عمده برای این کار وجود داشت:
١ - افزایش پیچیدگی تجهیزات که به مهارتهای تخصصی و ابزارهای خاص برای انجام اقدامات تعمیر و نگهداری نیاز داشت که انجام این فعالیتها را برای بنگاه غیراقتصادی میساخت.
٢ - تمایل به تمرکز بر روی فعالیتهایی که مستقیما به هسته اصلی کسبوکار بنگاه مربوط میشد و برونسپاری دیگر فعالیتها - تعمیر و نگهداری به عنوان یک فعالیت غیر اصلی تلقی میشد - . در نتیجه، برونسپاری تعمیر و نگهداری با واگذار کردن این بخش به تولیدکننده اصلی تجهیز یا شرکت ثالث شروع به افزایش کرد. در حدود سال ١٩٩٠، به دلیل نیازمندیهای مختلف مشتری و مصرفکنندگان در زمینه کارکردی محصولات و قیمت در حال افزایش برخی تجهیزات تولیدی، دیگر خرید این تجهیزات گرانقیمت برای تولید طیف متنوعی از محصولات برای تولیدکنندگان مقرون به صرفه نبود. از این رو بنگاههای کسبوکار بیشتری اجاره یک تجهیز را به مالکیت آن ترجیح دادند. این تصمیم ناشی از دو دلیل اصلی بود:
١ - پیشرفت سریع فناوری که باعث می شد تجهیزات با سرعت بیشتری از رده خارج شوند و تجهیزات بهتر و جدیدتر جای آنها را در بازار بگیرند.
٢ - افزایش هزینه مالکیت یک تجهیز که داشتن آن را غیراقتصادی میساخت.
البته محرکهای متعدد دیگری هم وجود داشت که شرکتها را به اجاره یک تجهیز متمایل میکرد. از جمله این محرکها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• اگر دوره مورد انتظار استفاده نسبت به عمر مفید دارایی کوتاه باشد: بدین معنی که اگر عمر مفید دارایی به طور قابل توجهی بیش از دورهای باشد که شرکت انتظار استفاده از دارایی را دارد، و هزینه انتقال مالکیت قابل توجه باشد آنگاه مزیت اجاره بیشتر از خریداری دارایی است.
• اگر شرکت به نحوی مدیریت شود که کاهش ریسک مهم باشد: بدین معنی که کاهش ریسکی که ناشی از تنوع در تولید است برای مالک داراییها، امری دشوار است. از این رو مالک میتواند این مسئله را با اجاره داراییهای مورد نیاز بهبود بخشد. فرآیند اجاره میتواند تمرکز بر روی دارایی را در یک فعالیت کاهش داده و سرمایه را در بخش های متنوع و البته با ریسک کمتر تقسیم کند.
• اگر اجارهدهنده دارای قدرت نسبی در اجاره دادن دارایی باشد: بدین معنی که ممکن است اجارهدهنده دارای نفوذ و مهارت در بازار داراییهای دست دوم یا استیجاری باشد که این تخصص میتواند انگیزهای برای اجاره دادن داراییها باشد.
قتشتررقرارداد اجاره
با افزایش فرآیند اجاره مسائل متعددی بین اجارهدهنده و اجارهکننده بوجود آمد. به طور مثال جریمهای که اجارهدهنده باید در صورت بروز خرابی به اجارهکننده پرداخت کند یا تضمین اینکه تجهیز مورد اجاره باید عملیات مطلوب اجارهکننده را در سطح معین انجام دهد و ... . همه این مسائل باعث شد قرارداد اجاره با مفاد مشخص بین اجارهکننده و اجارهدهنده امضا شود. قرارداد اجاره حاوی شرایط و مفاد قرارداد است. این موارد شامل مدت اجاره، نیازمندیهای عملیاتی که تجهیز باید آن ها را برآورده کند، اقداماتی که هر یک از طرفهای قرارداد باید انجام دهند و هزینه اجاره و شرایط پرداخت میشود. نیازمندیهای عملیاتی میتواند شامل شاخصهای گوناگون از قبیل حد بالای تعداد خرابیها طی مدت اجاره، زمان بین خرابیهای متوالی، زمان تعمیر هر یک از خرابیها و .... باشد. زمانیکه این نیازمندیها برآورده نشود اجارهدهنده متحمل برخی جریمه ها می شود. در شکل ١ مدل مفهومی فرآیند اجاره را مشاهده میکنید.
تجهیز
اجارهکننده قرارداد اجاره اجارهدهنده مدل مفهومی فرآیند اجاره
هزینههای ناشی از خرابی تجهیز اجارهای به دو دلیل مهم هستند. اول به دلیل اینکه اقدامات اصلاحی، که از پیش برنامهریزی شده نیستند هزینه بیشتری نسبت به یک اقدام پیشگیرانه از پیش برنامهریزی شده دارند. دوم، خرابیها ممکن است منجر به هزینه جریمه به دلیل نقض مفاد عملکردی مربوط به قابلیت اطمینان در قرارداد اجاره شوند. به طور کلی دو نوع هزینه جریمه در قراردادهای اجاره مشخص میشود:١ - اگر مدت زمانی که طول میکشد تیم تعمیر و نگهداری طرف اجارهدهنده خرابی را برطرف کند از مقدار از پیش تعیین شده در قرارداد تجاوز کند، طرف اجارهدهنده متحمل هزینه میشود - جریمه نوع ١ - . ٢ - به ازاﺀ هر خرابی به وجود آمده، طرف اجارهدهنده متحمل هزینه جریمه میشود - جریمه نوع ٢ - . رقتمتررنگاهی کلی به اقدامات تعمیر و نگهداري اقدامات تعمیر و نگهداری به دو دسته تقسیم میشوند: الف - اقدامات اصلاحی - Corrective Actions - و ب - اقدامات پیشگیرانه . - Preventive Actions - اقدامات اصلاحی پس از بروز خرابی و جهت بازگرداندن تجهیز از کار افتاده به شرایط کاری انجام میشوند. اقدامات پیشگیرانه جهت کنترل تنزل و خرابی تجهیز و در نتیجه بهبود عملکرد آن انجام میشوند. اقدامات پیشگیرانه منتج به هزینه اضافی میشود و تنها در صورتی مقرون به صرفه است که هزینه آنها کمتر از هزینه اقدام اصلاحی باشد. دو مفهوم
