بخشی از مقاله
ارتباط روی و دیابت
روی
در طول دو دهه گذشته اصطلاح فلزات سنگین مکرراً در مباحث مربوط به مواد شیمیایی، خطرات این مواد ونیز استفاده مناسب از آنها به کار رفته است این اصطلاح که به گروهی از فلزات و نیمه فلزات اطلاق می-شود، به صورت متناقض استفاده شده و باعث سردر گمی شمی¬گردد. اغلب فرض می¬شود که همه این فلزات بسیار سمی بوده و یا خواص سمی دارند که این پیش داوری که به نوعی بدون هیچ اساس حقیقی است باعث لطمه زدن به هر گونه بحثی در استفاده از این فلزات می¬گردد.
با وجودی که این فلزات خصوصیات معین مشترکی دارند اما هر کدام از آنها یک عنصر متمایز با خصوصیات فیزیکوشیمیایی مربوط به خود بوده و حتی خصوصیات عنصر با حالت ترکیب آن ممکن است متفاوت باشد و در حالت ترکیب با سایر عناصر سمی نیز گردد. بنابر این تفاوت بین این فلزات بستگی به خصوصیات شیمیایی و ترکیب آنها و خصوصیات بیولوژیکی ارگانیسم در معرض فلز مورد نظر می¬باشد.
در حال حاضر دانش ما در مورد ارتباط خصوصیات بیولوژیکی و سمیت، هنوز در مرحله آغازین می¬باشد.
فلزات سنگین عناصری با وزن اتمی 5/63 تا 59/200 و وزن مخصوص بزرگتر از4 می¬باشند . روی نیز یکی از این فلزات است که در مقادیر کم ولی بسیار حیاتی برای انسان ،گیاه و حیوان ضروری است.
غلظت روی در پوست و چشم بیشتر از هر عضو و اندامی در بدن است. مصر ف روی در سوختگی ها، اعمال جراحی وبهبود زخم‌های بدن، ضروری است. روی باعث بهبود هر چه سریعتر زخم‌ها می‌شود و کمبود روی بهبود زخم‌ها را به تعویق می‌‌اندازد، به ویژه در بیماران دیابتی، زخم‌های پا و عفونت این زخم‌ها است که حتی می‌تواند به قطع عضو هم منجر شود. بنابراین وجود روی به مقدار کافی در برنامه غذایی این افراد بسیار مهم است. مصرف روی در ترمیم سوختگی ها، زیاد بوده و به طور معمول در خون بیماران دچار سوختگی، کمبود روی مشاهده می‌شود و با دادن روی اضافی می‌توان، بهبود و ترمیم زخم و پوست را تسریع کرد. این مسئله حتی در سوختگی‌های درجه 3 به دنبال مصرف محلول‌ها و ترکیبات حاوی روی به اثبات رسیده است و هم اکنون نیز از این ترکیبات
(مانند پماد زینک اکساید و ...) استفاده می‌شود. به عبارتی روی به عنوان ترمیم کننده بافتی و پوستی شناخته شده است. افرادی که از اگزما و حساسیت زجر می‌‌برند، به طور معمول دارای سطح پایین روی در خون هستند و می‌توان با دادن 30 میلی گرم روی (معادل 200 میلی گرم گلوکونات روی است) بهبود بیماری آنها را تسریع کرد.
نکته دیگر در مورد مصرف روی و بیماران دیابتی این است که تأثیر انسولین به طور مستقیم با روی در ارتباط است. میزان عنصر روی در پانکراس افراد سالم دو برابر دیابتی‌ها است که می‌تواند نشانهٔ نقش آن در تولید انسولین باشد. مشاهده شده است که نقصان روی در خون باعث هیپوانسولینیمیا (کاهش انسولین خون) می‌شود. کمبود روی به صورت مزمن ودائمی صدمهٔ بزرگی به یاخته‌های بتا پانکراس که انسولین ترشح می‌کنند، می‌‌زند و در سنین بالا، افراد دارای کمبود طولانی مدت روی می‌توانند دچار دیابت نوع 2 بشوند. به طور کلی می‌توان گفت که در خون اکثر افراد مبتلا به دیابت، کمبود روی دیده می‌شود و متاسفانه دفع روی در ادرار آنها مشاهده
می‌شود. بنابر این رساندن روی اضافی به بدن بیماران دیابتی ضروری است. فقر روی به ویژه در دیابتی‌ها زخم‌های مزمن ورید پا را ایجاد می‌کند که گاهی منجر به قطع انگشتان یا پا می‌شود. با دادن روی اضافی نه تنها زخم‌های دیابتی زودتر ترمیم شده بلکه علاوه بر آن سطح سیستم اینمی نیز افزایش می‌‌یابد.
به دنبال افت سیستم ایمنی در اثر کمبود روی، بیماری‌های اتوایمیون (خودایمنی) مثل آرتریت روماتویید، لوپوس، شوگرن، پسوریازیس و. .. افزایش می‌‌یابد. نقصان روی در مردان وزنان موجب اختلالات باروری می‌شود. در خانم‌های باردار می‌تواند منجر به رشد ناکافی و کند جنین و یا زایمان زودرس شود. هم چنین مصرف روی در بهبود ریزش مو به اثبات رسیده است و امروزه کمبود روی را از علل مهم ریزش مو می‌‌دانند، که البته بایستی سایر علل ریزش مو مانند کمبود ویتامین‌ها، کم خونی و. .. نیز مد نظر قرار گیرد.
کمبود روی در کودکان همراه با بی اشتهایی، اختلال چشایی طعم غذا، پیکا (حالتی شبیه ویار حاملگی)، بی حالی، غش، اختلال رفتاری و وقفه در رشد، خود را نشان میدهد، هم چنین در نوجوانان به صورت تاخیر بلوغ جنسی و ظهور نکردن صفات ثانویه جنسی بروز می‌کند. کمبود روی در افراد مسن، در هنگام راه رفتن، اختلال تعادل را ایجاد می‌کند که با تجویز داروی روی قابل درمان است.
روی در تشکیل هموگلوبین دخالت دارد و در مواردی فقط تجویز روی همراه دیگر نیازها، این عارضه را درمان می‌کند. روی در رشد فیزیکی بدن مؤثر است، هم چنین کوتاهی قد و کمبود وزن در کودکان ایرانی با تجویز روی قابل درمان است و بهتر میباشد که رساندن روی به مقدار کافی به بدن مادر در دوران بارداری و شیردهی مد نظر قرار گیرد.
بررسی‌های انجام شده نشان میدهد که نیاز خانم‌ها به این عنصر مهم وضروری روزانه، حداقل 10 میلی گرم و نیاز آقایان روزانه، حداقل 12 میلی گرم است. بیشتر دیده می‌شود که مقدار مصرفی روی بسیار کم تر از مقدار نیاز بررسی شده است. مرکز تغذیه کشور آلمان (DGE) و امریکا (RDA) توصیه می‌کنند که برای پیشگیری از امراض حاصل شده از کمبود روی، خانم‌ها روزانه 12 میلی گرم و آقایان 15 میلی گرم روی به بدن خود برسانند.
پیدایش روی
روی بیست و سومین عنصر در پوسته زمین از نظر فراوانی میباشد. سنگهای معدنی حاوی روی هم از نظر جغرافیایی و هم از نظر زمین شناسی بسیار گسترده هستند و معمولاً به صورت ترکیب با عناصری مانند سرب، مس، طلا، نقره و سایر فلزات یافت می¬شود. بسیاری از سنگهای معدنی سنگین استخراج شده حاوی 10درصد آهن و 40 تا 50 درصد روی می‌باشند.
فلز سرب
فلز سرب نيز همانند فلز روي با دارا بودن خواص متنوع و منحصر به فرد موجبات مصارف گوناگون را در صنايع مختلف ايجاد نموده است. مقاومت قابل توجه در برابر خوردگي، تنوع آلياژي و خواص متنوع فيزيکي و شيميايي اين فلز باعث شده است تا اين فلز نقش مهمي در زندگي روزمره انسان ايفا نمايد. فلز سرب به طور عمده در صنايع نظامي، آلياژسازي، باتري‌سازي، صنايع رنگ‌سازي، نساجي و .... استفاده مي‌گردد.
نیاز روزانه افراد به روی
بررسی های انجام شده نشان می دهد که نیاز خانم ها به این عنصر مهم و ضروری ، روزانه حداقل 10 میلی گرم و نیاز آقایان روزانه حداقل 12 میلی گرم است. بیشتر دیده می شود که مقدار مصرف روی بسیار کمتر از مقدار مورد نیاز است.
مراکز تغذیه ی کشور آلمان و آمریکا توصیه می کنند که برای پیشگیری از امراض حاصل از کمبود روی ، خانم ها باید روزانه 12 میلی گرم و آقایان 15 میلی گرم روی مصرف کنند. اصولاً دوز 15 میلی گرم در روز را حد متوسط دریافت روی می دانند. دوز درمانی توسط روی روزانه حدوداً 50 میلی گرم است. تامین روی به صورت ترکیب " گلوکونات روی " برای بدن بسیار خوب و قابل تحمل است و به خوبی جذب می شود.
به یاد داشته باشید تمام مکمل های روی بایستی همراه با غذا مصرف شوند تا از ایجاد تهوع جلوگیری شود.
توجه داشته باشید، افرادی که برای مدت طولانی روزانه 50 تا 300 میلی گرم روی مصرف می کنند، می توانند دچار اختلال در جذب آهن و مس شده و به کمبود این دو املاح در بدن دچار شوند. حتی دیده شده است کسانی که روزانه 2 گرم روی به مدت طولانی خورده اند، علائمی مثل استفراغ ، تهوع ، دردهای شکمی و تب را نشان داده اند.
افرادی که دچار ناراحتی هایی کبدی و روده ای هستند، بایستی قبل از مصرف مکمل های روی، حتماً با پزشک خود مشورت کنند.
غلظت روی در پوست و چشم بیشتر از سایر اندام های بدن است. مصرف روی در سوختگی ها، اعمال جراحی و بهبود زخم های بدن ضروری است. روی باعث بهبود هر چه سریع تر زخم ها می شود و کمبود روی بهبود زخم ها را به تعویق می اندازد؛ به ویژه در بیماران دیابتی این نکته حائز اهمیت است؛ زیرا همان طور که می دانید یکی از مشکلات بیماران دیابتی ، زخم های پا و عفونت این زخم ها است که حتی می تواند به قطع عضو هم منجر شود. بنابراین وجود روی کافی در برنامه ی غذایی این افراد بسیار مهم است. مصرف روی در ترمیم سوختگی ها، زیاد بوده و به طور معمول در خون بیماران دچار سوختگی، کمبود روی مشاهده می شود و با دادن روی اضافی می توان، بهبود و ترمیم زخم را تسریع کرد. این مسئله حتی در سوختگی های درجه 3 به دنبال مصرف محلول ها و ترکیبات حاوی روی به اثبات رسیده است و هم اکنون نیز از این ترکیبات ( مانند پماد زنیک اکساید و ... ) استفاده می شود.
به عبارتی روی به عنوان ترمیم کننده ی بافتی و پوستی شناخته شده است. افرادی که از اگزما و حساسیت زجر می برند، به طور معمول دارای روی کمتری در خون خود هستند و می توان با دادن 30 میلی گرم روی ( که معادل 200 میلی گرم گلوکونات روی است ) بهبود آنها را تسریع کرد.
نکته دیگر در مورد مصرف روی در بیماران دیابتی این است. میزان عنصر روی در لوزالمعده افراد سالم دو برابر دیابتی هاست که می تواند نشانه دهنده نقش آن در تولید انسولین باشد. مشاهده شده است که کمبود روی در خون باعث کاهش انسولین می شود. کمبود روی به صورت مزمن و دائمی صدمه ی بزرگی به سلول های بتا در لوزالمعده که انسولین ترشح می کنند، می زند و در سنین بالا، افرادی که به مدت طولانی مدت دچار کمبود روی هستند، ممکن است به دیابت نوع 2 مبتلا شوند.
