بخشی از مقاله
چکیده
بروز و شیوع دیابت نوع 2 کماکان در بسیاري از نقاط جهان رو به افزایش است که با افزایش شیوع چاقی و سبک زندگی کم تحرك ارتباط دارد . هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر دو شیوه تمرین هوازي و مقاومتی بر سطوح سرمی امنتین-1 زنان مبتلا به دیابت نوع 2 بود. مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی بود که 45 زن مبتلا به دیابت نوع 2 با دامنه سنی 30 تا 50 سال به طور هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه تمرین مقاومتی - n=15 - ، هوازي - n=15 - و کنترل - - n=15 تقسیم شدند .
برنامه تمرینی گروه هاي تجربی 3 جلسه در هفته به مدت 8 هفته که تمرین هوازي با شدت 65 تا 80 درصد HRmax و تمرین مقاومتی با شدت 65-80 درصد 1RM بود. 24 ساعت قبل و 48 ساعت پس از آخرین جلسه تمرینی از آزمودنی ها نمونه خونی در شرایط ناشتایی گرفته شد.
داده ها با آزمون کلموگروف-اسمیرنوف، t وابسته براي بررسی تغییرات درونگروهی و آنالیز واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی LSD براي مقایسه بین گروهها در سطح معناداري p<0/05 تحلیل شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که پس از 8 هفته تمرین، مقادیر امنتین1 در گروه کنترل کاهش - - p=0/08 اما در گروه تمرین هوازي - - p=0/001 و گروه تمرین مقاومتی - p=0/001 - با افزایش معناداري همراه. بود. به نظر میرسد هر دو شیوه تمرین هوازي و مقاومتی با افزایش سطوح سرمی امنتین-1 نقش موثري در سلامت و بهبود اختلالات مرتبط با دیابت در زنان دیابتی نوع 2 دارد.
مقدمه
در گذشته چاقی به عنوان یک مشکل سلامت عمومی در کشورهاي توسعه یافته شناخته می شد و کشورهاي در حال توسعه بیشتر گریبان گیر بیماري هاي عفونی و سوء تغذیه بودند اما در حال حاضر چاقی به یک شکل جدي در تمام دنیا تبدیل شده است - . - 1 شیوع چاقی با در نظر گرفتن این موضوع که چاقی خطر ابتلا به بسیاري از بیماري هاي مزمن نظیر فشارخون، بیماري هاي قلبی – عروقی، دیابت، مشکلات روانی، آرتریت، نقرس، بیماري هاي کیسه صفرا، بیماري هاي گوارشی، وسرطان را افزایش می دهد، بسیار نگران کننده است، بنابراین بررسی عوامل مرتبط با چاقی اهمیت بسیار زیادي پیدا می کند
بر طبق آمار WHO در سال 2005 حدود 1/6 میلیارد نفر اضافه وزن بالاي 15 سال و حداقل 400 میلیون بزرگسال چاق در سراسر جهان وجود داشته است - . - 2 چاقی احشایی - مرکزي - به تجمع چربی در بافت چربی امنتال و مزانتریک اشاره دارد حال آنکه چاقی محیطی به تجمع چربی در زیر پوست اشاره دارد. اگر چه هر دو نوع چاقی با عوامل خطر متابولیکی همبستگی دارند اما مطالعات اپیدمیولوژیک زیادي نشان داده اند که چاقی احشای ی در مقایسه با چاقی محیطی با خطر بیشتر بیماري هاي مرتبط با چاقی مثل مقاومت به انسولین، دیابت نوع دو، بیماري هاي قلبی – عروقی و دیس لیپیدمی مرتبط می باشد.
امروزه مشخص شده است که بافت چربی یک بافت اندوکرین فعال است. بافت چربی هم چنین نقش مرکزي در تنظیم هموستاز انرژي دارد. این بافت، اثر تنظیمی خود را از طریق تولید هورمون ها که آنها را آدیپوکین - - Adipokin می گویند، انجام می دهد. آدیپوکین هاي مختلفی وجود دارد که از جمله می توان به اینترلوکینInterleukin 6 - 6 - ، آپلین - - Apelin و امنتین - - Omentin اشاره کرد - . - 4 امنتین، در ابتدا تحت عنوان اینتلکتین وبا وزن مولکولی 34 کیلو دالتون و313 اسید آمینه اي است که حساسیت به انسولین را افزایش می دهد به عنوان یک آدیپوکین است که از CDNA بافت چربی احشایی امنتال ترشح می شود که توسط یانگ و همکاران درسلول هاي پرز روده اي در سال 2003 شناسایی شد
امنتین-1، همچنین امنتین، اینتلکتین، لکتین اندوتلیالHL-1 وگیرنده لاکتوفرین روده اي نامیده می شود - . - 6 مطالعات متعددي نشان داده اند که بین غلظت سرمی امنتین و نمایه توده بدنی، نسبت دور کمر به دور باسن، مقاومت به انسولین وغلظت لپتین پلاسما یک همبستگی منفی وجود دارد در حالی که سطح امنتین با غلظت آدیپوکین و HDL همبستگی مثبت دارد. غلظت امنتین در شرایط التهابی نیز تغییر می کند و از آنجا که چاقی نیز یک نوع التهاب مزمن است می تواند از طریق تولید عوامل التهابی در تنظیم غلظت امنتین نقش داشته باشد
فعالیت ورزشی یکی از مهم ترین روش هاي بهبود سبک زندگی است و تاثیرات سودمند آن بر عوامل مرتبط با بیماري هاي متابولیک و قلبی – عروقی به خوبی نشان داده شده است - . - 8 مشخص شده فعالیت ورزشی می تواند روي ترشح آدیپوکین ها، تاثیر گذار باشد فعالیت ورزشی نیز بسته به شدت ومدت آن، به شکل هاي مختلف می تواند تاثیر گذار باشد
با این حال، مطالعات چندانی در ارتباط با تاثیر فعالیت ورزشی بر امنتین انجام نشده است. تمرینات مقاومتی با تاثیر بر افزایش مصرف گلوکز و هیپرتروفی ناشی از انقباض هاي عضلانی می تواند ابزار درمانی موثري براي معالجه و کنترلبرخی از بیماري ها محسوب گردد. مطالعاتی که به بررسی تاثیر تمرینات مقاومتی و کنترل دیابت نشان دادند
اگرچه سازوکارهاي دقیق اثرات تمرین مقاومتی بر بهبود حساسیت انسولینی هنوزبه درستی روشن نیست، تنظیم منفی پارامترهاي پیش التهابی ممکن است یکی از مسیرها باشد. به عبارت دیگر، یافته هاي پیشین ارتباط معکوس بین سطوح سیتوکین هاي التهابی و قدرت و توده ي عضلانی را نشان داده اند
از این رو اثرات چندگانه تمرین مقاومتی بر توده ي عضلانی و التهاب سیستمی ممکن است در وضعیت استراحتی منجر به تعدیل سیتوکین ها به سوي وضعیتی ضدالتهابی شود . چنان چه فعالیت ورزشی با شدت مناسب موجب افزایش عملکرد سیستم ایمنی و کاهش سطوح شاخص هاي التهابی در آزمودنی هاي غیر دیابتی و دیابتی شده است - . - 11 هم چنین تاثیر گذاري تمرین ورزشی با شدت پایین در کاهش التهاب مزمن در افراد مسن غیر فعال به خوبی مشخص شده است - . - 12 وهمچنینبنابراین هدف کلی از انجام تحقیق حاضر، بررسی تاثیر 8 هفته تمرین مقاومتی و هوازي بر روي سطوح سرمی امنتین و نیم رخ لیپیدي زنان مبتلا به دیابت نوع 2 بود.
روش شناسی
این مطالعه از نوع نیمه تجربی و با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود و جامعه آماري در این تحقیق زنان چاق مبتلا به دیابت نوع 2 با محدوده سنی 30 تا 50 سال در شهر کرمان بود. اهداف طرح و شرایط مطالعه براي آزمودنی ها توضیح داده شد و در صورت موافت آنها، فرم رضایت نامه به آنها داده شده تا آن را تکمیل کنند. پیش از دریافت رضایت نامه اطلاعات لازم در خصوص ماهیت، نحوه اجراي تحقیق و نکاتی که می بایست براي شرکت در این تحقیق رعایت کنند، سپس افراد مورد مطالعه به طور تصادفی به سه گروه 15 نفري تمرین وکنترل تقسیم شدند .
پس از انتخاب آزمودنی ها و نخست دو روز پیش از اجراي پروتکل یک نمونه خون بین ساعت 7- 9 صبح در وضعیت ناشتا - بعد از 12-14 ساعت ناشتایی شبانه - و همچنین یک روز پیش از اجراي پروتکل پیش آزمون به منظور سنجشVO2MAX وسلامتی قلب و عروق - توسط تست ورزش - به عمل آمد . تمام بیماران در زمان ورود به مطالعه ارزیابی شدند. این ارزیابی ها شامل ثبت کامل دموگرافی، ثبت میزان فعالیت بدنی، زمان تشخیص بیماري، سوابق بیماري قلبی و نوع داروهاي مصرفی و اندازه گیري هاي آنتروپومتریک بود.
برنامه تمرینات هوازي و مقاومتی در هر جلسه شامل سه بخش گرم کردن، مرحله اصلی و سرد کردن بود. تمرینات هوازي در گرم کردن از حرکات کششی، دویدن آرام و نرمشی به مدت 15 دقیقه استفاده شد. مرحله اصلی در جلسه اول شامل 20 دقیقه فعالیت با شدت 40 تا 45 درصد حداکثر ضربان قلب که به وسیله ساعت پولار اندازه گیري شد، هر دو هفته 5 دقیقه به مدت زمان و 5 درصد به شدت فعالیت اضافه شد .
مرحله سرد کردن هم شامل دویدن، نرمش و کشش بود. ودر تمرینات قدرتی در گرم کردن آزمودنی هاي گروه مقاومتی به مدت 8 هفته، هر هفته 3 روز، هر روز به مدت 45دقیقه با شدت 40 تا60 درصد یک تکرار بیشینه به تمرین پرداختند. براي جلوگیري از آسیب دیدگی پیشرفت میزان شدت، تکرار، مدت زمان جلسات تمرین به طور آهسته انجام گرفت. بدین گونه که در ابتدا آزمودنی هاي گروه تجربی با شدت هاي 40 تا 50 درصد یک تکرار و با تعداد 8 تا 10 تکرار براي هر حرکت به تمرین پرداختند و در 4 هفته دوم تا پایان دوره تمرین با شدت 50 تا 60 درصد یک تکرار و با تعداد 8 تا 10 تکرار براي هر حرکت به تمرین پرداختند. هر جلسه تمرین شامل سه نوبت و هر نوبت نیز شامل 7 ایستگاه بود.
زمان فعالیت در هر ایستگاه 45-60 ثانیه و زمان استراحت بین ایستگاها 30-60 ثانیه و زمان استراحتبین دو نوبت 120تا180 ثانیه در نظر گرفته شده بود . ایستگاه ها به ترتیب شامل پرس سینه، باز شدن زانو، خم شدن زانو، کشش دو طرف به پایین، خم شدن بازو، باز شدن بازو ودراز ونشست است. این حرکات به صورت ایستگاهی طراحی و اجرا شد. برنامه کلی هر جلسه تمرین شامل گرم کردن به مدت 10-15 دقیقه بسیار سبک و بدون کار مقاومتی، برنامه تمرین با وزنه و سرد کردن به مدت 10 دقیقه بود.
در پایان 8 هفته5 میلی لیتر خون از سیاهرگ بازویی آزمودنی ها، در زمان ناشتا گرفته شد و پس از منعقد شدن، به وسیله دستگاه سانتریفیوژ سرم آنها جدا گردید و در دماي -70 درجه سانتی گراد فریز شد. گروه آزمایش به مدت 8 هفته و هفته اي سه جلسه، برنامه تمرینات ورزشی را انجام دادند.
در این مدت، گروه کنترل در هیچ برنامه ورزشی شرکت نداشتند. رژیم غذایی هیچ کدام از گروه ها تحت کنترل نبود. در انتهاي 8 هفته، مطابق با زمان نمونه گیري پیش آزمون، نمونه گیري خونی براي اندازه گیري متغیرهاي وابسته جهت پس آزمون پس از 72 ساعت از آخرین تمرین آزمودنی ها انجام شد. داده ها پس از جمع آوري، از طریق نرم افزار SPSS نسخه 22 تجزیه و تحلیل شدند. جهت محاسبه میانگین و انحراف استاندارد از آمار توصیفی و به دلیل نرمال نبودن توزیع داده ها براي مقایسه متغیرهاي پژوهش در سه گروه از آزمون واریانس استفاده شد و سطح معنی داري نیز کمتر از0%05 در نظر گرفته شد.
یافته ها
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که پس از 8 هفته تمرینات ورزشی مقادیر امنتین1 در گروه استقامتی - p=0/001 - و گروه مقاومتی - - p=0/001 - افزایش معناداري پیدا کرد.
