بخشی از مقاله

بابونه آلمانی

مقدمه
بابونه از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده توسط انسان است مردم مصرو یونان باستان ازخواص دارویی آن مطلع بوده وبرای درمان بعضی بیماریها از این گیاه استفاده می کرد دوتن از حمای یونان باستان به نام ((پلینیوس ))و (( دیوسکورید )) در تالیفات خود از بابونه به نام

((کالماملون)) یاد کرده و خواص درمانی آن شرح داده اند . بابونه در تمام فارماکوپه های معتبر به عنوان یک گیاها دارویی معرفی شده و خواص درمانی گلهای این گیاه مورد بررسی قرار گرفته است . ازمواد موثره گلهای بابونه داروهای ضد تورم داروهایی برای معالجه دل درد نفخ شکم و زخمهای پوستی تهیه می شود . در اکثر کشورهای غربی از دم کرده گلهای بابونه به عنوان اشتهاآور و از آن در صنایع داروسازی ،بهداشتی و آرایشی و غذایی نیز استفاده می شود.


در صنایع بهداشتی و آرایشی از موادموثره گلهای بابونه کرمهای مرطوب کننده وروشن کننده پوست تولید می شود از عصاره ی گلهای این گیاه به عنوان افزودنی به شامپو جهت تقویت موی سر استفاده می شود.
بابونه گیاهی است همه جایی و تقریباً در تمام نقاط جهان به صرت خودرو می روید کشت این گیاه در مقیاس وسیع از 20 سال پیش از در اغلب کشورهای غربی آغاز شده است . در حال حاضر نیاز صنایع مختلف به گلهای بابونه در حدود چهار هزار تن (گل خشک ) است .
کشورهای عمده ی تولید کننده بابونه عبارتند از :مجارستان و روسیه و آرژانتین و آلمان ، چک ، اسلواک ،فنلاند،مصر و اخیراً هندوستان
مشخصات گیاه
بابونه گیاهی علفی و یک ساله است این گیاه سرمای زمستان را تحمل می کند در مناطق شمالی در سطوح وسیعی می روید منشا این گیاه آسیای صغیر گزارش شده است . ولی در شمال و جنوب آمریکا همچنین در استرالیا می روید.
ریشه ی بابونه مخروطی شکل و کم وبیش سطحی است . ریشه در اواخر دوره ی رویش از انشعابهای فراوانی برخودراد می شودساقه استوانه ای شکل است . ارتفاع ساقه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 50 تا 80 سانتی متر است . در زمینها شور ساقه کوتاه و به صورت خوابیده روی زمین قرا رمی گیرد .برگها، منقسم ، باریک ، کشیده ، ونیزه ای شکل است . برگ های صاف و فاقد کرک هستند و به صورت متناوب نسبت به یکدیگر روی ساقه قرار دارند . گلهادر انتهای ساقه های اصلی و فرعی ظاهر می شوند قسمت میانی گلها که مجموعه ای از گلچه های لوله ای زرد رنگ است و در اوایل رویش نیمه کروی میانی گلها که مجموعه ای از گلچه های لوله ای زرد رنگ است و در اوایل رویش نیمه کروی است که با نمو کامل گلها و باز شدن گلچه های لوله ای کم و بیش مخروطی شک ل می شوند قطر گلهای بابونه متافوت و بین 5/1 تا 3 سانتی متر است .
گلهای بعضی از گونه های جنس آنتمیس شباهت زیادری به گلهای بابونه دارند که هنگام برداشت باید کاملاً مورد توجه قرار گیرند . قسمت میانی این گلها(گونه های جنسی آنتمیس ) قبل و پس از باز شدن به صورت نیمه کروی باقی می ماند (مخروطی نمی شوند )
گلهای بابونه مانند سایر گلهای گیاهان تیره کاسنی دارای دو نوع گلچه زبانه ای و لوله

ای می باشند . گلچه های زبانه ای سفیدرنگ هستندو تعداد آنهامتفاوت و بین 12 تا18 عدد است . این گلچه ها از نظر جنس ماده می باشند .
گلچه های لوله ای زردرنگ هستند این گلچه های دو جنسی (نرماده ) بوده که پس از باز شدن استوانه ای شکل می شوند .


میوه فندقه به طول 1 تا 5/1 میلی متر ،خاکستری رنگ یا زردروشن است میوه از دو قسمت تشکیل شده تس یک قسمت شامل دانه (بذر ) است که 20 تا 25 درصد میوه را تشکیل می دهد . قسمت دیگر همان گلچه ی لوله ای خشک شده است که 75 تا 80 درصد بقیه ی طول میوه را تشکیل می دهد . وزن هزار دانه 02/0 تا 03/0 گرم است .
شرایط اقلیمی نقش عمده ای در رشد و نمو و حتی شکل بابونه دارد چنانچه بابونه زمینهای شود و غیر حاصلخیز بروید گیاهانی بسیار کوتاه (به ارتفاع 5 سانتی متر ) با گلهای کوچک و ظریف تولید می کند . بابونه هایی را که در این شرایط می روئیدند سالهاواریته ای جداگانه (به نام ساینا) می دانستند و به غلف مناطق شود (یا علف شور) معروف بود از انتقال همان گیاه به شرایط اقلیمی مناسب ،گیاه به رشد و نمو طبیعی خود دست می یابد که نشان دهنده تاثیرشرایط اقلیمی در رویش بابونه است .
تحقیقات انجام شده در ایران و سایر کشورها نشان می دهد که نه تنها در بین گونه های مختلف بابونه بلگه در بین افراد یک گونه که شرایط اقلیمی متفاوت می رویند از نظر کمیت و کیفیت مواد موثره تفاوتهای بسیار زیادی وجود دارد از این رو بابونه را از نظر تیپهای شیمیایی می توان به گروههای مختلفی طبقه بندی کرد در این رابطه اسانس بعضی ازآنها از مقدار زیادی کامازولن برخوردار است . در حالی که بعضی دیگر فاقد آن می شد .
مقدار اسانس گلها متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دراد و بین 4/0 تا 5/1 درصد است . 12 تا 20 درصد اسانس را کامازولن (نقش موثری در معالجه تورم دارد ) تشکیل میدهد .کامازولن یک سزکویی ترپن است که از ماده ی پیش سازط «پروکامازولن » (ماتریسین) تحت تاثیر حرارت به وجود می آید . از ترکیبهای مهم دیگر اسانس بابونه می توان از «بیسابلول » ،«اکسید بیسابلول» و «فارنزن » نام برد .
فلاونوئیدها از ترکیبات دیگر گل بابونه هستند مهمترین این فلاونودئیدها عبارتند از :آپی جنین ،آپی جنین -7- گل ی کوزیدو لوتئولین
ویتامین ث ، کومارینها، مواد مسیلاژی و ترکیبات پکتینی نیز از ترکیبات دیگر گل بابونه می باشند .
اسانس در قسمتهای پایینی گلچه های لوله ای به شکل قطراتی کروی درکیسه ها و مجاری ترشحی شیزوژن که با ایجاد شکاف در جدار حدفاصل سلولهابه وجودمی آیند ت

شکیل می شود
رنگ اسانس به مقدار ماکازولن موجود در آن بستگی دارد در صورتیکه اسانس به روش تقطیر به بخار آب استخراج شود پروکامازولن (ماتریسین ) بی رنگ به «کامازولن » آبی رنگ تبدیل میشود . هرچقدر مقدار کامازولن بیشتر باشد به رنگ آبی تیره (شبیه به جوهر آبی رنگ ) مایلتر است .
اسانسهایی که از مقادیر زیادی «کامازولن » و «بیسابلول » برخودار می باشد

اسانسهای با کیفیت خوب خوانده می شود . اگر چه بابونه قادر به تحمل سرمای زمستان است ولی برای گلدهی هم کشت شود گیاهان به گل می نشینند ولی در مقایسه با گیاهانی که در فصل پاییز کشت شده اند عملکرد کمتری خواهند داشت بذرهای بابونه 2ال 3 سال از قوه ی رویشی مناسبی برخوردارند . چنانچه بذرهای این گیاه در شرایط مناسب نگهداری شوند 10 الی 15 سال قوه ی رویشی خود را حفظ می کنند .
بذرها6 تا 8 روز پس از کشت سبز می شوند رشد اولیه این گیاه کند و بطیی است و برگ های طوقه ای تشکیل می شود . اوایل بهار گیاهان رشد سریعی دارند و شاخه های

متعددی تولید می کنند . زمان گلدهی بابونه متفاوت است و به رقم و شرایط اقلیمی محیط رویش آن بستگی دارد .
گیاهان خودرو در مقایسه باگیاهان کشت شده زودنتر به گل می نشینند . به طوری که درانواع خودرو اولین گلها در اواخر فروردین ظاهر می شوند . در انواع کشت شده گلدهی با تاخیر همراه است و اولین گلها اردیبهشت پدیدار می شوند تمام گلها در مدت 10تا 16 روز ظاهر می شوند.
نوع خاک نقش عمده ای در گلدهی بابونه دارد چنانچه بابونه در خاکهای سبک شنی کشتشود 5 تا 8 روز زودتر از گیاهانی که درخاکهای سنگین رسی کاشته شده اند به گل پس از برداشت گلها چنانچه شرایط اقلیمی مناسب باشد گلاهان دوباره به گل می روند تحقیقات انجام شده در ایران نشان می دهدگیاهان و و یا حتی سه مرتبه پس از برداشت مجددا به گل می نشینند .
میوه ها به طور غیر یکنواخت می رسند وقتی میوه ها می رسند قسمت فوقانی گل مخروطی شکل (شبیه کله قند ) و دندانه دار می شود میوه های قسمت پایین گیاه شروع به رسیدن می کنند و به تدریج به طرف بالا کامل می شوند بذرها پس از رسیدن از گیاه جدا و اطراف ریزش می کنند .
نیازهای اکولوژیکی
اگرچه بابونه درکشت پاییزه قادر است سرمای زمستان را تحمل کند ولی برای گلدهی نیازی به گذراندن سرما (بهار شدن )ندارد . بطوری که درکشت بهاره گیاهان نیزبه گل می روند .
بذر بابونه در دمای 6 تا 7 درجه سانتی گراد جوانه می زند ولی درجه ی حرارت مطلوب برای جوانه زنی بنی 20تا 25 درجه سانتی گراد است .
رشد و نمو بابونه در دمای روزانه بین 19 تا 21 درجه ی سانتی گراد به گلها ساخته و ذخیره می شود .
بابونه به سرما حساس نیست ولی چنانچه در فصل بهار درمرحله ی گلدهی باسرما مواجه شود تاثیر سویی بر عملکرد گل خواهد داشت .
بذر بابونه برای رویش احتیاج به نور دراد این گیاه نیز در طول رویش به نور کافی نیازمنداست . به طوری که بابونه از مرحله تشکیل غنچه تا کامل شدن گلهابه مقادیر زیادی نور احتیاج است . گیاهانی که در سایه کاشته می شوند مقادیر بسیار کم اسانس و کامازولن خواهند داشت . تحقیقات نشان می دهد که نور (95000 ارگ به سانتی متر مربع ) سبب افزایش اسانس و کامازولن می گردد .
بابونه قادر به تحمل خشکی است ولی در مرحله ی رویش بذر و هم نتچنین در مرحله ی تشکیل ساقه به مقادیر مناسبی آب نیاز دارد .
تحقیقات نشان می دهد که آبیاری گیاهان در مرحله پنجه زنی عملکرد گل را به طور قابل توجهی افزایش میدهد.


بابونه گیاهی شورپسند (هالوفیت) است اگر این گیاه در مناطق شور کشت شود ریشه قادر است 10 میلی گرم نمک در هر گرم ریشه ذخیره نماید .
کشت بابونه درمناطق شور سبب کاهش عملکرد گل در مقایسه با گیاهان کشت شده در زمینهای غیر شور می شود.
بابونه در هر نوع خاک می روید خاکهای سبک شنی همراه با مقادیر فراوا

ن ترکیبات آهکی خاکهای بسیار مناسبی برای کشت بابونه است .
برای کشت بابونه می توان از خاکهای حاصلخیز که برای گیاهان دیگر مناسب نیست استفاده کرد .
«پی اچ» خاک برای بابونه بین 8/4 تا 8 مناسب است . تحقیقات نشان می دهد که بابونه را می توان در خاکهای قلیایی با «پی اچ » 9 تا 2/9 نیز کشت کرد .
تناوب کاشت
بابونه باید با گیاهانی به تناوب کشت کرد که زود برداشت شود و زمان کافی برای آماده سازی زمین در ماههای مرداد – شهریور وجود داشته باشد .
تناوب کشت بابونه با گیاهانی مناسب است که سبب گسترش هرز نشود (مانندلوبیا ،خردل ، نخود و.) تناوب کشت بابونه با گیاهانی که بذرهای آنها به سهولت ریزش

می کنند (مانند غلات و اکثر گیاهان تیره ی چتریان ) مناسب نیست زیرا ریزش بذرهای این گیاهان سبب گسترش علفهای هرز می شوند .
چون بابونه به علف کشهای با ماده ی موثره تر یا زین حساس است لذا تناوب کاشت با گیاهانی مانند شوید، گشنیز، زیره ی سیاه ، و ........ که به علف کش مذکور مقاوم هستند مناسب نیست .
بابونه را می توان به صورت یک کشته (چند سال در یک زمین )کشت کرد در این مورد 10 و یا حتی 100 سال می توان به کشت بابوبنه در یک زمین اقدام نمود بعضی از کشورها مانند روسیه یا آلمان به مدت پنج سال اقدام به کاشت این گیاه در یک زمین می کنند . کیفیت زمین و نوع علفهای هرز نقش عمده ای در تعیین مدت زمان کاشت در یک زمین دارد . در صورتی که از روش یک کشته بریا کاشت بابونه استفاده شود هر دو تا سه سال یا هر چهار تا پنج سال (بستگی به کیفیت خاک دارد ) باید به مبارزه با علفهای هرز زمین مورد نظر پرداخت . از آن جا که چهار تا پنج سال پس از کاشت بابونه در یک منطقه ممکن است علفهای هرز آن منطقه به علف کشهای مورد استفاده مقاوم گردند توصیه می شود که پس از این مدت بابونه را در مکان دیگری کشت کرد.
تاریخ و فواصل کاشت
زمان مناسب برای کشت پاییزه نیمه دوم شهریور و برای کشت بهاره نیمه دوم اسفند است . زمان کاشت نقش عمده ای در عملکرد گل بابونه دارد . در کشت پاییزه و بهاره بذرها در ردیفهایی به فاصله 12تا 15 سانتی متر در زمین اصلی کشت می شوند .
در سال اول کاشت برای هر هکتار زمین به 3 تا5/4 کیلوگرم بذر با کیفیت مطلوب نیاز است . چنانچه بابونه به صورت یک کشت تکثیر شود از سابل دوم به بعد باید ازمقادیر کمتری استفاده کرد . زیرا پس از برداشت گل بر اثر بذرها و رویش آنها باید به کاشت بذرها در نقاطی اقدام نمود که گیاهان ترکام کمتری دارند.
درکشت غیر مستقیم اواخر مهر زمان مناسبی برای کشت بذر درخزانه ی هوای آزاد است . نشاءها 4تا6 سانتی متر مربع برای هر بوته در زمین اصلی سبب تولید حداکثر مقدار محصول گل واسانس می شود درکشت غیر مستقیم برای هر هکتار زمین به

5/0 تا 8/0 کیلوگرم بذر نیاز می باشد .
روش کاشت
کشت بابونه توسط بذر انجام می گیرد درکشت مستقیم اعم از کشت بهاره یا پاییزه پس از آبیاری زمین به کاشت ردیفی بابونه اقدام می شود از انجا که نور نقش عمده ای در جوانه زنی بذر دارد بذرهاراباید به صورت سطحی در زمین کشت کرد . پس از کاشت غلتک مناسبی باید زده شود و از به کاربردن وسایلی که سبب به هم خوردن نظم ردیفها و پراکنده شد

ن بذرهای کشت شده شود باید پرهیز کرد .
در بعضی کشورهاتکثیر بابونه به صورت کی کشته انجام می گیرد این روش از آن جهت مناسب است که بذرها پس از رسیدن ریزش کرده و با بارندگیهای پاییز سبز می شوند در تکثیر یک کشته قسمتهایی از زمین که گیاهان تراکم کمتری دارند باید کشت شود . در کشت غیر مستقیم در مزان مناسب بذرها را در خزانه ای که بستر آن به همین منظور آماده ش

ده باشد باید کشت کرد پس از کاشت سطحی بذر به منظور ایجاد تراکم در بستر سطوحی خاک غلتک مناسبی باید زده شود . در زمان مناسب نشاءها را به زمین اصلی منتقل و زمین را بلافاصله آبیاری می کنند از آنجا که کشت غیر مستقیم بابونه هزینه ی زیادی را صرف می کند از این روش به ندرت استفاده می شود مگر در مواقع ضروری
مراقبت و نگهداری
برای مبارزه با علفهای هرز بابونه از علف کش مالوران به مقدار سه تا چهار کیلوگرم در هکتار به صورت محلول پاشی می توان استفاده کرد زمان مناسب برای استفاده از این علف کش اواسط فروردین ماه است این علف کش تاثیر سویی بر گیاه بابونه ندارد و می توان تا مرحله دو تا سه برگی از آن استفاده نمود .
تا قبل از به ساقه رفتن بابونه از علف کش سیس 67 پروپ به مقدار 8/1 تا 2 کیلوگرم در هکتار می توان استفاده کرد تا قبل از به گل رفتن بابونه می توان از علف کش آفالون به مقدار سه تا چهار کیلوگرم در هکتار استفاده کرد اگر چه استفاده از این علف کش برای بابونه مضر نیست ولی گلدهی را به تاخیر می اندازد . در تکثیر یک کشته چنانچه علفهای هرز به علف کشهای مذکور مقاوم شده باشند می توان از علف کش فوسلادبه مقدار 2/1 تا 2 لیتر در هکتار به صورت محلول پاشی استفاده نمود.
برای تسریع در رشد و نمو و افزایش عملکرد گل توصیه می شود از علف کش و محلولهای غذایی(مانند محلول 4/0 درصد واکسال )به صورت مخلوط استفاده کرد .
پس از اولین برداشت گل ،کاربرد محلولهای غذایی در تشکیل مجدد گل بسیار موثر است اگر چه بابونه کم و بیش به کم آبی مقاوم است ولی در مواقعی که هوا برای مدتی خشک باشد و بارندگی کافی نباشد باید به آبیاری گیاهان اقدام نمود .
برداشت محصول
زمان مناسب برای برداشت گل هنگامی است که گلها کاملابازشده باشند گلهارا باید حداکثر به همراه پنج سانتی متر از دگل برداشت کرد برداش گل به همراه مقدار بیشتر ی دمگل سبب کاهش کیفیت اسانس می شود .
برداشت به موقع گلها بسیار مهم است و نقش موثری در کمیت و کیفیت اسانس آن دارد اگر گلهازودتر یا دیرتر از موعد مقرر برداشت شوند در کاهش کیفیت مواد موثره نقش موثری دارند اسانس از بدو تشکیل غنچه در گلها تشکیل می شود و تا باز شدن گلها به تدریج بر مقدار آن اضافه می شود . گلها هنگامی که کاملاً باز می شوند (گلچه های سفید رنگ زبانه ای به صورت افقی قرارمی گیرند) از بیشترین مقدار اسانس برخوردارند . پس از این مرحله از مقدار اسانس و کامازولن به تدریج کاسته یم شود .
مقدار اسانس گلها در ساعت مختلف شبانه روز متفاوت اس

ت ظهر هنگام تابش آفتاب، گلها از بیشترین مقدار اسانس برخوردار می شوند. برداشت گلها در روزهای ابری سرد مناسب نیست و در این شرایط از مقدار اسانس گلها و کاموزولن آن کاسته می شود .
برداشت گلها توسط کارگر هزینه زیادی را در بردارد . تنها درسطوح کوچک کشت می توان با کارگر محصول را برداشت کرد ولی در مقیاس وسیع کشت برداشت تنها با ماشینهای برداشت گل بابونه امکان پذیر است .
گلهایی که با دست برداشت میشوند در مقایسه باگلهای بر

داشت شده توسط ماشین کیفیت مناسبتری دارند.
گلها پس از برداشت بلافاصله باید خشک کرد تاخیر در خشک کردن گلها سبب تغییر رنگ آنها و کاهش کمیت و کیفیت اسانس آن می گردد چنانچه پس از برداشت گلها امکان خشک کردن آنها نباشد . یا اگر وسیله برای انتقال آنها به کارخانه برای خشک کردن موجود نباشد آنها را حتی برای مدت کوتاهی نباید نگهداری کرد. در این شرایط گلها را باید در سایه پهن نمود تا از رطوبت آنها کاسته شود هر چند می توان آنهارا در هوای آزاد خشک کرد ولی استفاده از خشک کنهای الکتریکی برای خشک کردن آنها نتایج مطلوبی را به همراه دارد . درجه ی حرارت مناسب برای خشک کردن گلها با استفاده از خشک کنها الکتریکی 40 تا 60 درجه ی سانتی گراد است .
پس از خشک شدن گلها باید آنهارا از ساقه و سایر اندامهای نامناسب پاک کرد . عملکرد گل به شدت به شرایط اقلیمی محل رویش ، روش کشت و روش برداشت گل بستگی دارد .
عملکرد گل بابونه تازه 5/0 تا 2 تن در هکتار است که پس از خشک شدن 1/0 تا 4/0 تن گل خشک بدست می آید .
منابع
دکتر رضا امیدبیگی

شنبلیله
مقدمه
شنبلیله از گذشته به عنوان گیاهی دارویی مورد استفاده قرار می گرفت به طوری که از پیکر رویشی تازه شنبلیله سالهاست به عنوان سبزی استفاده می شود مواد موثره این گیاه کاهش دهنده ی قندخون ، ضد التهاب ونرم کننده است .
درفارماکوپه های معتبر از دانه های شنبلیله به عنوان دارو یاد شده وخواص درمانی آن مورد تاکید قرار گرفته است . در صناعی دارویی از مواد موثره دانه ای این گیاه هورمونهای جنسی ،کورتیکوستروئیدها ، ویتامین د و گلی کوزیدهای قلبی تهیه می شود .
شنبلیله در سطوح وسیعی در کشورهای مراکش ،اتیوپی ،تونس ،مصر، الجزایر وهند کشت میشود.
مشخصات گیاه
شنبلیله گیاهی علفی و یک ساله است منشا این گیاه نواحی مدیترانه گزارش شده است شنبلیله در آسیا و اکراین و همچنین ازهندوستان تا چین گسترش دارد .
تاکنون 70 گونه معلق به جنس تریگونلا شناسایی شده است ک

ه شامل گیاهان یک ساله تا چند ساله می باشند . مهترین گونه های این جنس عبارتند از :کورولا،کولیسرز، کورنیکولاتا،هاموسا، رادیاتا، فونوم گراکوم.
ارتفاع شنبلیله متفاوت است و به شرایط اقلیمی محلی رویش گیاه بستگی دارد . و بین 40تا 60 سانتی متر می باشد ساقه انشعابهای متعددی دارد برگهای سه تایی وطول آن یک تا چهارسانتی متر است دمبرگ به طول یک تا سه سانتی متر و کم وبیش کرکدار است . گلهای شنبلیله دو جنسی سفید و زرد و بندرت بنفش رنگ هستند . میوه شنبلیله غلاف دار و به طول 10تا 12 سانتی متر و پهنای آن 5/0 تا 1 سانتی متر است داخ

ل میوه تعدادی دانه قراردارد طول دانه به چهار تا پنج میلی متر می رسد دانه ها بسیارمحکم و در طول آن یک شیار کم و بیش عمیق وجود دارد وزن هزار دانه 5/11 تا 8/11 گرم است .
بذرهای شنبلیله حاوی موادی نظیر آلکالوئید« تریگونیلین » «کولین » و«ساپونهای استروئیدی » (شامل «دیوزژنین »و«تریگوژنین » به مقدار 8/0 تا 2/2 درصد می باشد ) همچنین بذرها شامل ترکیبات موسیلاژی ،پروتئین وروغن است .
دانه ی شنبلیله در تاریکی جوانه می زند و تا یک الی دو سال ازقوه ی رویشی مناسبی برخوردار است . گلهای شنبلیله بین ساعت نه صبح تا شش بعد از ظهر باز می شود گلها ساعت30/11 صبح حداکثر شکوفایی را دارند . کلاله 12 ساعت قبل از باز شدن گل بارور و آماده لقاح می شود و تا 10 ساعت پس از باز شدن گل باروری آن ادامه می یابد .
30تا 37 روز پس از سبز شدن بذرها گلها ظاهر می شوند . و در حدود 7تا 18روز گلها روی گیاه مشاهده می شوند . میوه ها 60 تا 90 روز پس از سبز شدن بذر می رسند غلافها دراز استوانه ای شک ل هستند دانه زرد مایل به قهوه ای ،پهن کم و بیش مکعبی شکل است .

نیازهای اکولوژیکی
این گیاه در طول رویش به هوای گرم نیاز دارد . اگرچه در خاکهای شنی و فقیر می روید ولی برای کشت انبوه این گیاه از خاکهای آهکی و غنی از مواد و عناصر غذایی استفاده کرد آب کافی نقش عمده ای در افزایش عملکرد دانه دارد .
«پی اچ» خاک برای شنبلیله بین 5/5 تا 2/8 مناسب است .
تناوب کاشت
شنبلیله در تثبیت ازت نقش عمده ای دارد . زمینهایی که در آن این گیاه کشت می شوند غنی از ازت خواهند بود . از این رو توصیه می شود پس از برداشت شنبلیله گیاهانی کشت شوند که نیاز آن به ازت زیاد باشد .
آماده سازی خاک
فصل پاییز پس از افزودن کودهای فسفر و پتاس شخم متوسطی زده می شود اواخر زمستان بستر خاک را برای کشت شنبلیله باید آماده کرد .
تاریخ و فواصل کاشت


اوایل بهار (فروردین ) زمان مناسبی برای کشت مستقیم بذردر زمین اصلی است بذرها در ردیفهایی به فاصله 25 سانتی متر کشت می شوند . عمق بذر شنبلیله موقع کاشت 1 تا 5/1 سانتی متر مناسب است برای هر هکتار زمنی به 20 تا25 کیلوگرم بذر با کیفیت مناسب نیاز است .
روش کاشت
بذرهای شنبلیله را به صورت ردیفی و با استفاده از ردیف کارغلات در ردیفهای مورد نظر باید به طوری کافی آبیاری کرد تا شرایط برای جوانه زنی آماده گردد .
مراقبت ونگهداری
رشد اولیه شنبلیله بسیار کند و بطیی است از این رو پس از سبز شدن چند بار باید اقدام به وجین مکانیکی علفهای هرز نمود .در طول رویش شنبلیله بیماریهای قارچی ممکن است صدمه های زیادی به محصول واردکنند . مهمترین این بیماریها عبارتند از قارچ ع

 

امل سفیدک سطحی یا پودری که سبب بروز لکه های سفید رنگ و کرکی در سطح ساقه و برگ می شود در اواخر فصل با فساد کردن سلولهای ایجاد لکه های قهوه ای می کند برای مبارزه با این قارچ می توان از قارچ کش های گوگرددار استفاده نمود
قارچ عامل بوته میری نیز از بیماریهای دیگری است که سبب خشک شدن گیاهان می شود با تناوب کشت صحیح ضد عفونی کردن بذرها قبل از کاشت و خارج کرن و سوزاندن بقایای گیاهان آلوده از زمین این بیماریها را می توان کنترل کرد .

برداشت محصول
شنبلیله شش هفته پس از کاشت به گل می رود میوه معمولاً چهار تا پنج هفته از پس گلدهی آماده برداشت می شود فصل تابستان (تیر- مرداد ) زمان مناسبی برای برداشت میوه ی شنبلیله است تاخیر در برداشت سبب ریزش دانه می شود برداشت میوه در روزهای گرم و خشک توصیه می شود پس از برداشت میوه ها را باید بوجاری ، تمیز و بسته بندی کرد .
عملکردپیکر رویشی خشک 5 تن در هکتار و عملکرد دانه 8/0 تا 5/1 تن در هکتار می باشد .
منابع
دکتررضا امید بیگی


رازک
مقدمه
قدمت کشت رازک به بیش از یک هزار سال پیش می رسد . در اروپا آثار به جا مانده از سال 786 میلادی نشان می دهد این گیاه دربرخی نقاط مانند باغها و فضای مربوط به کلیساها به خصوص اطراف منزل دنیس (از کشیشهای بلند پایه ی آن زمان ) به عنوان یک گیاه دارویی کشت می شده است . در گذشته مردم از گلهای ماده و مخروطی شکل این گیاه برای معالجه بیماریهایی مانند مالاریا ،یرقان و ناراحتیهای گوارشی (به عنوان محرک ترشحات معده و تنظیم کارجهاز هاضمه ) استفاده می کردند بعدها به عنوان ماده ای خراب آور و آرام بخش مورد توجه قرار گرفت .
در اکثر فارماکوپه های معتبر از گلهای رازک ماده واسانس آن به عنوان دارویاد شده و خواص آرام بخشی و خواب آوری آنها رامورد تاکید قرار گرفته است ازمواد موثره گلهای رازک به عنوان مدر ( پاک کننده کلیه ها) و ضدعفونی کننده استفاده می شود این مواد اثرهای هوومونی نیز ار خود نشان می دهند .
در صنایع داروسازی از مواد موثره گلهای این گیاه داروهایی آرام بخش و و خواب آور مانند لگاتین و هوالتا تولید شود از گلهای رازک در صنایع غذایی کنسروسازی و نوشابه سازی و به عنوان طعم دهنده استفاده میشود در حال حاضر بیش از 95 درصد رازکهای تولید شده در سراسر جهان در صنایع نوشابه سازی به خصوص تولید آب جو (ماءالشعیر ) به عنوان طعم دهنده کاربرد دارد مواد موثره گلهای رازک (اسانس و عصاره ی آن ) خاصیت ضدعفونی کننده گی دارندو این مواد در صنایع بهداشتی و آرایشی کاربرد داشته و از انها در تهیه شامپو،کرم و محلولهای آرایشی جهت حفاظت پوست و مو استفاده میشود.
رازک در اکثر کشورهای اروپایی ،آمریکا ،شیلی و حتی استرالیا دجهان در نشان داده شده است .
مشخصات گیاه
رازک گیاهی دو پایه ،علفی ،چند ساله و بالارونده است هومولوس شامل گونه های متعددی است ولی گونه لوپولوس از زمانهای گذشته در برخی نقاظ جهان کشت می شده است . اخیرا در کشورژاپن از گونه ی اساکاندنس (باگونه ی جاونیکوس هم نام می باشد ) به منظور استفاده از الیافهای بلند ان در صنایع پارچه و کنف سازی استفاده می شود از این رو این گیاه در سطوح وسیعی در ژاپن کشت می شود.
اگرچه «واویلوف » منشا رازک را نواحی مدیترانه گزارش کرده است ولی این گیاه به طور وسیعی در مناطق معتدله ی نیم کره شمالی گسترش دارد و در اکثرکشورهای اروپایی به صورت خودرو می روید .
رازک به طور خودرو در جنگلهای غیر متراکم بید و در بین درختان نارون؛زبان گنجشک ،بلوط و درخاکهای مرطوب نقاط دیگر بروید این گیاه تقریباً در تمام کشورهای اروپایی کشت می شود.
رازک دارای ساقه ی بالارونده است که ارتفاع آن در ارقام مختلف متفاوت و بین 5 تا 10 متر می باشد . ساقه این گیاه در جهت حرکت عقربه های ساعت (به سمت راست ) حول قیم می پیچید.
رازک گیاهی دوپایه است گلهای نربه صورت خوشه از بغل برگهای روییده به طرف پایین آویزان می شوند . گلهای ماده به شکل مخروطهای بیضی شکل ومجتمع می باشند. برای کشت همواره از گیاهان ماده استفاده می شود زیرا گلهای نر کیفیت مطلوبی (مقدار و نوع مواد موثره ) ندارند. هنگام کاشت و تکثیر رازک باید توجه داشت تا شعاع سه کیلومتری انواع خودروی رازک وجود نداشته باشد . زیرا بر اثر انتقال دانه ی گرده آنها(به وسیله باد یا حشرات ) برروی گل گیاهان کشت شده بذر تولید و از کیفیت گلها به طور بارزی کاسته می شود . طول و ضخامت ریزوم در شرایط مختلف اقلیمی متفاوت می باشد طول آن بین 20تا 40 و قطر آن بین یک تا دو سانتی متر است . ریشه ی رازک بسیار سریع الرشد است و طول آن به سه تا پنج متر می رسد از ریزوم انشعابهای متعددی خارج می گرد که به ریشه های تابستانی معروف بوده رست (استلون ) خارج می شود ریشه رستها به صورت افقی قرار می گیرند . و از رشد سریعی نیز برخوردارند . روی ریشه رست پس ا زهر 8تا10 بند (گره ) یک ساقه به صورت قایم رشد می کند و گیاه جدید ی به وجود می آید .


ازجوانه های رویشی موجود در ریزوم همه ساله در اوایل بهار 10تا15 (گاهی 30 تا 40 )ساقه رشد می کند .ضخامت ساقه ی رازک بین 5/1تا3 سانتی متر است . ساقه های شش گوش و برجسته هستند که ازمحل گوشه ها زوایدی کرک مانند که دو شاخه و کم و بیش زبر می باشند خارج می شوند.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید