بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق تاثیر قطع آبیاري و تلفیق کود شیمیایی نیتروژن و دامی بر برخی ویژگیهاي فیزیولوژیک و مورفولوژیکی گیاه دارویی بابونه آلمانی - Matricaria chamomilla L. - ،در سال زراعی1394-95در دانشگاه کشاورزي و منابع طبیعی رامین خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت کرتهاي یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوكهاي کامل تصادفی با سه تکرار با منظور نمودن سه تیمار قطع آبیاري به عنوان عامل اصلی و شش نوع کود مختلف به عنوان عامل فرعی به اجرا درآمد.نتایج آزمایش نشان داد تیمار قطع آبیاري در آغاز رشد طولی ساقه محتواي رطوبت برگ را کاهش داد.
بیشترین محتواي رطوبت برگ - 79/45 - درصد با کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن حاصل شد. بیشترین مقدار کلروفیل a و b به ترتیب برابر با 6/64 و 4/45 میکروگرم کلروفیل در گرم برگ تازه در تیمار 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد. همچنین بیشترین تعداد شاخه در بوته - 8/78 - و ارتفاع بوته - 65/9 - سانتیمترمربوط به تیمار 100 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی نیتروژن و تیمار بدون قطع آبیاري به دست آمد. به نظر میرسد که کلروفیل و نیتروژن در گیاهان ارتباط نزدیکی با هم دارند به طوري که مقادیر کلروفیل به طور مستقیم با میزان نیتروژن گیاه افزایش یافت. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد بالاترین میزان عملکرد و اجزاي عملکرد گیاه بابونه آلمانی با کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست میآید.
مقدمه
بابونه یکی از قدیمیترین و پرمصرفترین گیاهان دارویی شناخته شده در جهان و از معدود گیاهانی است که جنبه صنعتی پیدا کرده و از لحاظ صنعتی–دارویی، سرشاخههاي گلدار آن مورد نظر است. در بین عوامل بازدارنده محیطی بر رشد و عملکرد گیاهان، خشکی مهمترین عامل کاهش تولید بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار میرود
مصرف بی رویه کودهاي شیمیایی نیز باعث مشکلات زیست محیطی فراوانی شده است. استفاده از کودهاي آلی از جمله کودهاي دامی در کنار مصرف کودهاي شیمیایی از گزینههایی هستند که میتوانند ضمن کاستن از مقدار مصرف کودهاي شیمیایی، در بهبود عملکرد گیاهان زراعی و پایداري در تولید آنها موثر باشند . - . - 3 - با توجه به خواص دارویی و صنعتی و نقش بابونه در کشاورزي، هدف از انجام این پژوهش بررسی اثرات ناشی از قطع آبیاري، تلفیق کود دامی و نیتروژن بر برخی ویژگیهاي فیزیولوژیک و مورفولوژیکی گیاه دارویی بابونه آلمانی بوده است.
مواد و روشها
این تحقیق در سال زراعی1394- 95 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزي و منابع طبیعی رامین خوزستان به صورت کرتهاي یک بارخرد شده در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. تیمارهاي قطع آبیاري شامل: s1 - بدون قطع آبیاري - شاهد - - ، s2 - قطع آبیاري در مرحله آغاز رشد طولی ساقه - ، s3 - قطع آبیاري در مرحله ابتداي غنچهدهی - به عنوان عامل اصلی و شش نوع کود مختلف شامل : f1 - بدون مصرف کود - شاهد - - 100 - f2 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی - ،75 - f3 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی 5 + تن کود دامی کمپوست شده - ،50 f4 - کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی 10 + تن کود دامی کمپوست شده - 25 - f5 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی 15 + تن کود دامی کمپوست شده - ، 20 - f6 تن در هکتار کود دامی کمپوست شده - به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. کاشت در اوایل آذر ماه انجام شد.
روش کاشت به صورت خطی و اندازه هر کرت 3*2 مترمربع بود. ضمنا فاصله بین کرتهاي فرعی نیممتر، فاصله بین کرتهاي اصلی 1 متر و فاصله بین بلوكها 2 متر در نظر گرفته شد. فاصله بین ردیفها از یکدیگر 30 سانتیمتر و فاصله بوتهها روي ردیف10 سانتیمتر بود.در هر واحد آزمایشی 6 ردیف بابونه با تراکم40 بوته در متر مربع کشت شد. .در این تحقیق صفاتی از قبیل تعداد شاخه در بوته، تعداد گل در بوته، ارتفاع، وزن خشک گل، محتواي رطوبت نسبی و کلروفیل a و b اندازهگیري شد.
بدین منظور از هر کرت ده بوته به عنوان نمونه جامعه و به طور تصادفی از خطوط وسط هر کرت انتخاب گردید. مجموع تعداد گلهاي باز و بسته هر یک از ده بوته شمارش و میانگین آنها به عنوان تعداد گل در بوته به ثبت رسید. براي اندازهگیري وزن گل در واحد سطح نیز گلهاي کل بوتههاي برداشت شده از خطوط عملکرد جدا و وزن تر آنها محاسبه شد سپس به مدت 48 ساعت در آون و با دماي 72 درجه سانتیگراد خشک شدند و وزن خشک گل به دست آمد و در نهایت به عنوان وزن گل در هکتار به ثبت رسید.. جهت اندازهگیري محتواي رطوبت نسبی برگ از رابطه -1 استفاده شد.
FW،DW، TW به ترتیب وزن تر، خشک و آماس برگ است. مقدار کلروفیل a و b بر مبناي روش طیف سنجی و با استفاده از دستگاه اسپکتوفتومتر محاسبه شد. کلروفیل a در طیف جذبی 663 نانومتر و مقدار کلروفیل b در 645 نانومتر قرائت و به کمک فرمول لیچن تالر بر اساس میکرو گرم کلروفیل در گرم برگ تازه محاسبه شدند. همچنین نسبت کلروفیل a به b با تقسیم میزان کلروفیل a بر میزان کلروفیل b محاسبه میشود.
A میزان جذب در طول موج مورد نطر است.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه واریانس دادههاي حاصل از این آزمایش نشان داد که اثر قطع آبیاري، تیمار کودي و اثر متقابل آنها بجز تعداد شاخه در بوته بر کلیه صفات مورد اندازهگیري شده معنیدار بود بود - جدول . - 1
جدول -1 تجزیه واریانس تاثیر قطع آبیاري و سطوح کودي تلفیقی نیتروژن و دامی بر محتواي رطوبت نسبی و کلروفیل بابونه
مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد قطع آبیاري در مرحله آغاز رشد طولی ساقه و عدم کاربرد کود به طور معنیداري محتواي نسبی آب برگ را کاهش داد - جدول. - 2 احتمالا کاهش رشد و فعالیت ریشه و افزایش میزان تبخیر و تعرق از جامعه گیاهی از عوامل کاهش RWC شناخته شدهاند. بالاترین محتواي رطوبت نسبی برگ، در اثر مصرف بیشترین مقدار کود نیتروژن 100 - کیلوگرم در هکتار - و تیمار بدون قطع آبیاري حاصل شد - جدول. - 2 در اثر تغذیه گیاه با نیتروژن محتواي رطوبت نسبی برگ افزایش مییابد
ادامه جدول -1 تجزیه واریانس تاثیر قطع آبیاري و سطوح کودي تلفیقی نیتروژن و دامی بر عملکرد و اجزاي عملکرد بابونه آلمانی
یشترین مقدار کلروفیل a و b درتیمار بدون قطع آبیاري و 100 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی نیتروژن حاصل شد.
بیشترین میزان نسبت کلروفیل a به b با میانگین 2/23 میکروگرم کلروفیل در برگ تازه مربوط به عدم کاربرد کود و تیمار قطع آبیاري در آغاز رشد طولی ساقه حاصل شد - جدول. - 2 به نظر میرسد کاهش غلظت کلروفیل تحت شرایط تنش بواسطه اثر کلروفیلاز، پراکسیداز و ترکیبات فنلی و در نتیجه تجزیه کلروفیل باشد
همچنین افزایش نیتروژن به سبب بهبود شرایط تغذیهاي گیاه و تولید مواد فتوسنتزي باعث افزایش محتواي کلروفیل برگ میگردد که تا حدودي میتواند خسارت ناشی از قطع آبیاري را جبران کند.کاربرد کود دامی در این آزمایش نتوانست باعث ایجاد تفاوت معنیداري در مقادیر کلروفیلa و b شود به طوري که کمترین میزان کلروفیل a و b مربوط به کاربرد 20 تن در هکتار کود دامی بود. و این کاهش به ترتیب براي کلروفیل a و b برابر با 2/65و 1/94 میکروگرم کلروفیل در برگ تازه بدست آمد.
