بخشی از مقاله
چکیده
بابونه با نام علمی - Matricaria aurea L. - یک گیاه دارویی مهم و متعلق به خانواده کاسنی - Asteraceae - میباشد که به شکل گستردهاي در داروسازي، غذایی و آرایشی و بهداشتی مصرف میشود. با توجه به اهمیت این گیاه پژوهش حاضر با هدف بهینهسازي شرایط القاي کالوس در بابونه اورآ اجرا گردید.
بدین منظور آزمایش القاي کالوس به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار روي محیط کشت MS اجرا گردید. در این آزمایش سطوح مختلف تنظیم کنندههاي رشد گیاهی NAA و BAP و دو نوع ریزنمونه ساقه و برگ مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در محیط کشت فاقد هورمون رشد - شاهد - القاي کالوس مشاهده نشد. سطوح 0/5 میلیگرم در لیتر NAA و 1 میلیگرم در لیتر BAP و همچنین 1 میلیگرم در لیتر NAA و 1میلیگرم در لیتر BAP بهترین ترکیب هورمونی جهت القاي کالوس ریزنمونههاي ساقه و برگ - %100 - شناخته شد.
مقدمه
بابونه یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که شامل چندین جنس میباشد که جنس Matricaria به دلیل کاربرد بسیار بیشتر مورد توجه محققین گیاهان دارویی قرار گرفته است و داراي گونههاي متعددي میباشد . - Ghanavati, 2007 - یکی از گونه-ها بابونه اورآ یا بابونه اروپایی زرد با نام علمی Matricaria aurea و از تیره کاسنی یا مرکبان - Asterase - است، مهمترین ترکیبات موجود در گلهاي بابونه عبارتند از: اسانس، فلاونوئید و کومارین
اسانس حاصل از گلهاي بابونه داراي خواص ضدعفونیکننده، آرامبخش، ضد اسپاسم، ضد آلرژي، ضد نفخ، ضد قارچ - Ayoughi et al., 2011 - میباشد. اگرچه تقاضا براي گیاهان دارویی و مواد موثره آنها زیاد شده است اما تولید آنها در مقیاس زیاد از طریق روشهاي شیمیایی عمدتامشکل میباشد .به همین دلیل توجه محققین به راهکارهایی مثل کشت سلولها، اندامها و بافتها و مهندسی ژنتیک معطوف شده است
هدف این پژوهش بررسی تاثیر ریزنمونه و غلظتهاي مختلف تنظیمکنندههاي رشد در القاي کالوس گیاه بابونه بود.
مواد و روشها
این پژوهش در آزمایشگاه کشت بافت گیاهان دارویی پردیس کشاورزي و منابع طبیعی دانشگاه رازي کرمانشاه انجام شد. بذور پس از ضدعفونی با الکل %70 به مدت 1 دقیقه و هیپوکلریت سدیم 1/5درصد به مدت 10-15 دقیقه و شستشو با آب مقطر استریل روي محیط کشت MS کشت شدند. پس از جوانهزنی و رشد مناسب گیاهچهها، ریزنمونههاي برگ و ساقه روي محیط MS پایه حاوي غلظتهاي مختلف تنظیمکننده رشد کشت شدند.
تمامی تیمارها پس از 14 روز در محیطهاي مشابه واکشت شدند. آزمایش به صورتفاکتوریل با سه فاکتور بر پایه طرح کاملاً تصادفی - CRD - در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول ریزنمونه - ساقه وبرگ - ، فاکتور دوم هورمون 0 - NAA، 0/5، 1 و 2 میلیگرم در لیتر - و فاکتور سوم هورمون 0 - BAP، 0/5، 1 و 1/5 میلی- محیط کشت القاي کالوس از نواحی برش خورده ریزنمونهها آغاز شد و کالوس سبز رنگی تشکیل شد.
در آزمایش مشاهده شد که در محیط کشت فاقد هورمون کالوس تولید نشد و براي تولید کالوس وجود هورمونها ضروري است و القاي کالوس در بابونه در تیمار هورمونی همزمان اکسین و سیتوکینین بسیار موثرتر از زمانی است که اکسین یا سیتوکینین به تنهایی استفاده میشوند.
صیادي و همکاران - 2014 - در آزمایش خود نشان داد که افزایش هورمون NAA تا غلظت 1 میلیگرم در لیتر باعث افزایش کال-زایی بابونه میشود اما استفاده از Kin با همان غلظت 1 میلیگرم در لیتر میزان القاي کالوس را چندین برابر میکند. تنوع در فراوانی تولید کالوس در پاسخ به سطوح مختلف هورمونی، میتواند به دلیل تمایز در بیان ژنهاي کنترلکننده تولید کالوس باشد. همچنین ممکن است که در بعضی از سطوح هورمونی مورد استفاده، برخی از ژنهاي مسئول در سنتز کالوس به طور کامل بیان نشوند
