مقاله در مورد محیط و الودگی

بخشی از مقاله

محیط و الودگی

عريف محيط :
محيط مجموعه اي از عوامل و اثرات خارجي مي باشد كه به نحوي به رشد و تعادل يك موجود زنده تأثير مي گذارد .
محيط از 3 بخش كلي زير تشكيل شده است .
1- اتمسفر ATMOSFER
2- آب Water

3- خاك Soil
تعريف آلودگي :
1- تغيير ويژگي هاي اجزاي محيط ( 3 بخش فوق ) به نحوي كه استفاده بيشتر از آنها مقدور نباشد و يا محدود شود . به طور مستقيم و يا غيرمستقيم بر حيات موجودات زنده تأثير سوء يا نامطبوع بگذارد .
2- اضافه شدن يا اضافه كردن طيف وسيع از اجزاي مختلف ( معدني – آلي – راديواكتيو ) به نحوي كه استفاده بيشترين را از محيط غيرممكن و نامحدود سازد و زندگي انسان و ساير موجودات را به خطر بياندازد .
3- تغيير محيط زندگي موجودات زنده به نحوي كه مورد قبول اين موجودات نباشد .
4- توضيح غلط ماده و انرژي در محيط شامل ( 3 O ازون ) .

1- اگر در لايه بالايي اتمسفر باشد مفيد است .
2- اگر در هوايي كه موجودات زنده مصرف مي كنند وجود داشته باشد ، مضر مي باشد .
1- اگر به مقدار كم در اختيار گياه باشد مفيد است
2- اگر مقدار آن در محيط رشد گياه زياد باشد مضر است .

1- اگر درخاك باشد مفيد است
نيترات
2- اگر در آب باشد براي آشاميدن مضر مي باشد

انرژي آب گرم 1- اگر به زمين داده شود مفيد است زيرا باعث افزايش درجه حرارت خاك مي شود .
نيروگاه هاي اتمي 2- اگر در آب تخليه شود مضر ا ست زيرا باعث از بين رفتن موجودات مي شود

تعريف آلودگي خاك

آلودگي هاي خاك عبارتند از سوء رفتار خاك به عنوان رهايي از محيط زيست و در تعقيب آن آلودگي با تركيبات خاص به خصوص در نتيجه فعاليت هاي بشر اين تعريف بسيار گنگ بوده و پرسش هاي زيادي را مطرح مي كند كه در زير به آنها مي پردازيم :

منابع آلوده كننده زمين :
1- احتراق سوخت هاي فسيلي 2- سرب ناشي از احتراق از سوخت
3- عمليات ذوب فلزات 4- صنايع شيميايي
ه- كوره هاي زباله سوزي 6- راديواكتيو ناشي از تخريب راكتورها

7- آتش سوزي هاي گسترده در جنگل ها و پالايشگاه هاي نفتي
8- علف كش ها 9- حشره كش ها
10- قارچ كش ها 11- كنه كش ها
12- كودهاي شيميايي 13- لجن هاي فاضلابي
14- فاضلاب هاي حاصله از زايعات خانگي
15- زباله هاي معدني
16- خاكسترهاي ناشي از احتراق سوخت هاي فسيلي و كوره هاي زباله سوزي
17- احشام دفن شده در مزارع
18- خوردگي فلزاتي كه در تماس با خاك هستند
19- تركيبات حفاظت كننده چوب هاي مورد استفاده در حصار كشي .
20- نشت از تانك هاي زيرزميني هاي ذخيره .
21- جنگ ( آلوده كننده هايي ناشي از سوخت و مواد انفجاري و آتش ، فلزات ناشي از وسايل نقليه و جنگ افزارها .
22- فعاليت هاي ورزشي و تفريحي ( سرب ناشي از وزنه هاي قلاب ماهيگيري و
ساچمه هاي تيراندازي .
23- هيدروكربن ها و روغن هاي جلا دهنده
24- صنايع گازي 25- صنايع الكتريكي
26- آهن قراضه ها 27- آلاينده هاي صوتي
آلودگي آب :
حاصل افزودن هر جسم خارجي به آن است . به طوري كه كيفيت فيزيكي شيميايي و يا بيولوژيكي آن طوري تغيير كند كه براي مصرف انسان و ساير موجودات و كشاورزي مضر باشد .
عموماً آلودگي شامل فرايندي مي باشد كه طي آن خصوصيات كيفي آب در اثر فعاليت هاي متنوع انسان تغيير يافته و تخريب شود .
انواع صنايع معادن – كشاورزي – شيلات – جنگلداري – فعاليت هاي شهري – ساختمان سازي و غيره . بخشي از فعاليت هاي انسان را تشكيل مي دهند كه عموماً انسان به منظور تهيه غذا – آب – حمل و نقل – مسكن و به طور كلي افزايش كيفيت زندگي خود انجام مي دهد . كه حاصل آن باعث فضولات و آلودگي مي گردد .
دفع اين فضولات در طبيعت باعث آلودگي آب گرديده و تعادل اكوسيستم را برهم مي زند . بنابه نظر انجمن حفاظت محيط زيست آمريكا 3/1 جريان آب جهان به طور مشخص آلوده مي باشد . در اين برآورد آلودگي به عنوان يك زيان مطرح شده كه بر خواص فيزيكي و شيميايي آب لطمه وارد مي كند .
آلوده كننده هاي آب

1- زباله هاي متقاضي اكسيژن
2- عوامل بيماري زا
3- مواد غذايي
4- تركيبات عالي سنتز شده مصنوعي
5- نفت
6- مواد شيميايي معدني و كاني ها
7- رسوبات
9- گرما و 000
در اينجا مي خواهيم به سئوالات زير پاسخ دهيم :
1- آلودگي آب شامل چه مواردي است و دسته بندي هاي عمده آلاينده ها
كدام است ؟
2- تفاوت منابع نقطه اي و غير نقطه اي آلودگي آب در چيست .
3- نحوه عمل تقاضاي بيوشيميايي اكسيژن ( BOD ) كدام است و اهميت آن به چه خاطر است .
4- بد غذايي چيست ؟ چرا فعاليت انسان سبب پرغذايي مي شود .
5- تأثير مضاعف آلودگي رسوبي كدام است ؟
6- زه كش اسيدي معادني چيست و چرا يك مشكل به حساب مي آيد ؟
7- فرآيندهاي شهري چگونه موجب آلودگي سفره هاي زيرزميني كم عمق
مي شود ؟
8- روش هاي مختلف تصفيه فاضلاب كدام است و چرا بعضي از آنها به لحاظ زيست محيطي بر ديگران برتري دارند ؟
9- كدام قوانين زيست محيطي از منابع آب و اكوسيستم ها حفاظت مي كنند ؟
برخي از كانون هاي آلودگي آب
آب هاي سطحي
1- روان آب ناشي از كشاورزي
2- نشت تصادفي مواد شيميايي از جمله نفت
3- مواد پرتو زا
4- روان آبهاي ناشي از فعاليت هاي صنعتي
5- نشت از مخازن ذخيره – نفت ، بنزين ، روغن
6- رسوبات از كانون هاي متعدد از جمله زمين هاي كشاورزي
7- بارش از هوا – شامل ذرات معلق – فلزات – دوده و غيره مي باشد .

آب هاي زيرزميني
1- نشت از محل هاي دفع ضايعات
2- نشت از مخازن و لوله هاي دفن شده
3- نشت از فعاليت هاي كشاورزي ( نيترات – فلزات سنگين – كودها – آفت زداها علف كش ها .
4- هجوم آبهاي شور به آب خانه هاي ساحلي
5- نشت از چاه توالت و سيستم هاي بهداشتي فاضلاب .
6- نشت از آبهاي اسيد دار معادن
7- نشت ناشي از تصادفات
8- نشت ناخواسته و مواد شيميايي
آلودگي نفتي

نشت نفت نوعي از آلودگي آب است كه نمود و آشكاري بخصوص دارد . و بدون نمونه برداري و آزمايش هاي دقيق قابل تشخيص است به علت اينكه نفت بر روي آب قرار مي گيرد تشخيص آن آسان اما رفع آلودگي آن بسيار مشكل است و باعث عدم رسيدن اكسيژن و از بين رفتن موجودات زنده داخل آب مي گردد . كه براي رفع اين آلودگي در سواحل از كاه استفاده

شده است .

تقاضاي بيوشيميايي اكسيژن
مواد عالي مرده در رودخانه مي پوسد . باكتري هاي مسئول اين كار به اكسيژن احتياج دارند اگر فعاليت باكتريايي از حدي بگذرد . كاهش اكسيژن مهيا در آب مي تواند به حدي برسد كه سبب مرگ ماهي ها گردد .
رودخانه بدون اكسيژن رودخانه اي مرده براي ماهي ها و ساير موجودات با ارزش است . رودخانه اي كه اكسيژن كافي نداشته باشد . از نظر موجوداتي كه به اكسيژن بيشتر از موجود نياز دارند آلوده محسوب مي شوند .
مقدار اكسيژن لازم براي اين تجزيه بيوشيميايي را تقاضاي بيوشيميايي مي نامند .
BOD يك معيار معمول قابل سنجش در مديريت كيفيت آب است .
BOD به عنوان بخشي از آزمايش هاي كيفيت آب به خصوص در محل تخليه آبهايي مثل فاضلاب تصفيه شده به رودخانه اندازه گيري مي شود .
وقتي (BOD ) زياد باشد – اكسيژن محلول چنان پايين مي افتد كه حيات موجودات آب را تأمين نمي كند . براساس تعريف شوراي كيفيت محيط زيست آستانه هشدار كيفيت آلودگي آب جايي است كه اكسيژن محلول از 5 ميلي گرم در ليتر كمتر باشد .
آلودگي حاصل از نشت مخازن دفن شده بنزين
نشت بنزين از مخازن دفن شده پمپ هاي بنزين يك مشكل فراگير زيست محيطي است كه تا چند سال پيش كسي به آن توجه چنداني نمي كرد . اما در حال حاضر مقررات شديدي در مورد مخازن زيرزميني به اجرا درمي آيد . چندين هزار مخزن قديمي از خاك بيرون آورده شده و خاك و آب اطراف آب تيمار گرديده است .
پاكسازي و حذف بنزين از خاك و آب ، فرآيند پرهزينه است كه شامل برداشتن خاك ها به عنوان ضايعات خطرناك و تيمار آب در فرآيندي به نام – استخراج بخارات مي شود .
آلودگي حاصل از مخازن بنزين برخي نكات مهم در مورد آلودگي آب است .
1- برخي آلاينده ها سبك تر از آب بوده و لذا بر روي آن شناور مي مانند .
2- بعضي از آلاينده ها چند حالتي اند و حالت محدود آنها به لحاظ شيميايي با آب تركيب مي شوند .
3- برخي از آلاينده ها سنگين تر از آب بوده و در نتيجه از آبهاي سطحي و زيرزميني گذشته و در كف مي نشينند .
4- روش هاي مورد استفاده در تيمار با حذف يك آلاينده حتماً مي بايستي خصوصيات فيزيكي و شيميايي آن آلاينده نيز در نظر گرفته شود .
عناصر غذايي :

كه بر اثر فعاليت هاي انساني رها مي شوند آب را آلوده مي كنند . 2 عنصر غذايي كه مشكل آلودگي آب را به وجود مي آورند فسفر و ازت مي باشند كه هر دو براثر انواع كاربري هاي زمين رها مي شوند – رودخانه هاي جنگلي كمترين تراكم ازت و فسفر را در آب خود دارند .
مقدار اين عناصر در آب رودخانه هاي شهر بيشتر است . زيرا كودهاي شيميايي ، شوينده ها و محصولات تصفيه خانه هاي فاضلاب به آن راه پيدا مي كند . اما بالاترين مقدار ازت و فس

فر اغلب در آبهاي مناطق كشاورزي است . در زمين هاي كود داده شده يا پرواربنديها سرچشمه مي گيرد .
رسوبات
مواد و قطعات سنگ و كاني كه قطر آنها بيش از 2 ميليمتر تا ذرات ريزتر
لاي – رس و حتي ذرات معلق كلوئيد متغير است . همگي مشكل آلودگي رسوبي آب را فراهم مي كنند .
رسوبات از نظر حجم و جرم بزرگترين آلاينده آب به حساب مي آيند . اين مواد بسياري از نقاط رودخانه ها را پر مي كنند و پوشش هاي گياهي را نيز خود دفع مي نمايند و بطور كلي دردسري به وجود مي آورند كه رفع آن دشوار است .
آلودگي ناشي از رسوبات مشكلي مضاعف است . چرا كه خود نتيجه فرسايش خاك است كه منابع خاك يا جايگاه اوليه اش را تهي مي نمايد و از كيفيت آبي كه واردش مي شود نيز مي كاهد .
رسوبات و كاربري زمين
بسياري از فعاليت هاي انساني به اكو مقدار و شدت روان آب فرسايش و
رسوب زدايي اثر مي گذارد رودخانه در مناطق طبيعي جنگل و پردرخت نسبتاً پايدار است . به اين معني كه فرسايش و رسوب گذاري بيش از حد در مورد آن به چشم نمي خورد . اما تبديل زمين هاي جنگلي به كشاورزي معمولاً روان آب و رسوبات يا فرسايش خاك را اضافه مي كنند .
در نتيجه آب اين رودخانه ها گل آلوده شده و ممكن است قادر به حمل تمام رسوبات نباشند بنابراين مجراي رودخانه تاحدودي از رسوبات انباشته مي شود و اين خود ممكن است شدت و دفعات بروز سيل را افزايش دهد .
تغيير كاربري زمين از كشاورزي – جنگلي يا روستايي به مناطق كاملاً شهري آثاري به مراتب مهمتر از اين دارد .

اول اينكه : طي مرحله ساخت و ساز توليد رسوب به شدت اضافه مي شود و
روان آب نيز ممكن است تا حدودي افزايش يابد .
واكنش رودخانه هاي محلي پيچيده است و ممكن است هم به صورت فرسايش ديواره ها باشد و هم به جا گذاشتن رسوب در كف نتيجه آن كه آب راهه هم وسيع هم كم عمق مي شود .
كاسته شدن از عمق در تركيب با افزايش روان آب بروز خطر سيل را بالا مي برد . پس از پايان ساخت و ساز هنگامي كه بخش بزرگي از زمين با كف سازي ساختمان و پاركينگ در برابر نفوذ آب مقاوم شد . ميزان رسوبات تا حد پاييني كاهش مي يابد . مناطق وسيع غيرقابل نفوذ

شده ، موجب اضافه شدن روان آب مي شود و بر شدت سيلاب مي افزايد . واكنش رودخانه به افزايش روان آب و كاهش رسوبات ممكن است به صورت فرسايش مسير خود ( عميق شدن رودخانه منجر شود ) .
مهار رسوبات
بعضي از رسوبات ضايعات دفعي صنايع – توليدات و اضافات عمومي هستند و عناصر آلاينده را در خود دارند. اين گونه رسوبات شامل ضايعاتي است كه بطور مستقيم يا غيرمستقيم به آبهاي جاري راه پيدا مي كنند . بيشتر اين رسوبات ريز ذره بود و از رسوبات طبيعي قابل تميز نمي باشند . مطالعات انجام شده نشان مي دهد كه ضوابط مهار رسوب تا اندازه بسيار زيادي مي تواند آلودگي رسوبي را در منطقه مورد مطالعه كاهش دهد .
يك برنامه قابل رسوب توانست مقدار آن را حدود 35/0 در يك منطقه مطالعاتي كاهش دهد . اصول اين برنامه عبارت بوده است .
1- تطبيق ساخت و سازها با پستي و بلندي منطقه
2- لخت كردن زمين در حداقل مقدار ممكن
3- تأمين پوشش براي خاك هاي لخت
4- به حداقل رسانيدن روان آب مناطق حساس
5- به دام انداختن رسوبات در همان محل ساخت و ساز
زه كش هاي اسيدي معادن
اصطلاح زه كش هاي اسيدي معادن شايد عبارت درستي نباشد زيرا در اينجا مراد آب هايي است كه بيشتر از معادن زغال و همچنين – معادن فلزات زهكش مي شوند و تراكم اسيدسولفوريك در آن بالاست .
زغال و سنگ هاي حاوي آن اغلب داراي ماده اي به نام شبه طلا يا سولفور آهن است وقتي در تماس با آب و اكسيژن قرار مي گيرد . هوازده مي شود و يكي از محصولات هوازدگي اسيد سولفوريك است . هرگاه آب هاي سطحي از معدن بگذرد . با ورود و خروج آب و در تماس قرار گرفتن با سنگهاي لاشه معدن اسيد به وجود مي آيد .
اگر آب اسيددار به رودخانه آبگير و يا درياچه سرازير شود ممكن است آلودگي و صدمات زيستي زيادي به وجود آورد . آب اسيدي براي گياهان و جانوران اكوسيستم هاي آبي سمي است و موجودات زنده موجود در آب را مي كشد . علاوه بر آن اين آبهاي اسيدي ممكن است به منابع آب زيرزميني نشت كرده و آنها را نيز آلوده كند .
آلودگي آبهاي سطحي :
بطور طبيعي نمك هاي گوناگوني به آبهاي سطحي و زيرزميني وارد مي شود . اين نمك ها به همراه آب ناشي از بارندگي از خاك و سنگ شسته شده و به سمت درياها حركت

مي كنند : نمك ها به طور معمول داراي موادي مانند سديم – كلسيم – منيزيم – پتاسيم – كلريد سولفات و بي كربنات هستند .
شوري آب را با اندازه گيري غلظت اين مواد به غلظت كل جامدات حل شده بيان
مي كنيم به اين اساس آب شيرين به آبي اتلاق مي شود كه غلظت كل جامدات محلول در آن كمتر از 1500 ميلي گرم در ليتر باشد . اين ميزان در آبهاي نسبتاً شور ( لب شور ) در حدود 5000 ميلي گرم در ليتر و در آبهاي شور بيش از 5000 ميلي گرم در ليتر خواهد بود

آب درياها غلظت حل شده در حدود 30 هزار تا 34 هزار ميلي گرم در ليتر است كه زمره آبهاي بسيار شور به حساب مي آيند .
كشاورزي آبي بخصوص در مناطق خشك و نيمه خشك به دليل تبخير زياد آب از سطح خاك باعث تجمع نمك در خاك مي شوند اين مسأله به همراه افزايش شوري آبهاي ذخيره شده در استخرهاي آبياري در اثر تبخير سطحي باعث تشكيل مشكل مذكور مي گردد .
آلودگي حرارتي
يك نيروگاه حرارتي بزرگ توليد برق جهت سيستم هاي خنك كننده خود نياز به مقادير زيادي آب دارد . براي مثال يك مركز اتمي توليد برق درهر ثانيه درجه حرارت 40 متر مكعب آب را تا 10 درجه سانتيگراد افزايش مي دهد . كه اگر اين مقدار انرژي حرارتي درون درياچه يا رودخانه آزاد شود آب درياچه يا رودخانه را به حدي گرم مي كند كه حيات آبزيان به طور جدي به خطر مي افتد .
برخي مواقع افزايش درجه حرارت آب در يك محدوده معين مفيد است براي مثال توليد و تكثير ماهيان در آبهاي نزديك نيروگاه هاي برق افزايش مي يابد و يا افزايش درجه حرارت آب درياچه يا رودخانه از تغييرات ناگهاني درجه حرارت آب در نتيجه تخليه دوره اي آب نيروگاه در رودخانه جلوگيري مي كند با افزايش درجه حرارت آب دو عامل به همراه هم باعث بروز مشكلاتي در سيستم هاي حياتي آبزيان از نظر جذب اكسيژن مي گردد .
اولين عامل افزايش متابوليسم موجود زنده با افزايش درجه حرارت است با هر 10 درجه سانتيگراد افزايش دما متابوليسم جاندار 2 واحد افزايش مي يابد . كه اين مسأله با افزايش نياز جاندار به اكسيژن همراه خواهد بود . هم زمان با افزايش درجه حرارت آب از مقدار اكسيژن محلول در آب كاسته مي شود .
عناصر كم ياب : ( فلزات سنگين )
فلز سنگين واژه اي است كه كمتر بطور دقيق تعريف صحيحي از آن ارائه شده است در شيمي به فلزاتي با جرم مخصوص بيشتر از 5 گرم بر سانتي متر مكعب فلزسنگين اطلاق مي شود .
ليكن از نظر بيولوژي به عناصري كه داراي خاصيت سمي هستند اين واژه اطلاق مي شود . بر اين اساس فلزاتي كه در فهرست مواد سمي قرار مي گيرند عبارتند از آلومينيوم – آرسينك – كروم – مس – آهن – سرب – منگنز – جيوه – نيكل و روي برخي از اين فلزات نظير كرم و آهن جزء عناص

ر ضروري در رژيم غذايي روزانه انسان هستند اما دزهاي بالاي اين عناصر بسيار سمي است .
برخي از اين عناصر از طريق دستگاه تنفسي وارد بدن مي شوند مانند سرب و برخي ديگر از طريق غذا جذب مي شوند . در صورتي كه نمك هاي سرب و قلع به مقدار اندك جذب مي شوند . نمك فلزاتي مانند آرسنيك تقريباً به طور كامل جذب مي گردند .
مهم ترين اندام جذب كننده عناصر سنگين كليه ها هستند و مي توان آنها را

صافي هاي بسيار پيچيده اي در نظر گرفت كه وظيفه جذب مواد سمي از خون را به
عهده دارند .
تقريباً تمام فلزات سنگين در بدن عوارض سوء به جا مي گذارد كه از آن جمله
مي توان به اختلال در سيستم عصبي – كليوي و ايجاد غده ها اشاره كرد .
عوامل بيماري زا
بشر مدت زمان بسيار طولاني است كه از نقش آبهاي آلوده در شيوع بيماريها آگاه است در يك تحقيق علمي نشانه هايي از رابطه بين مواد جامد زائد توليد شده به وسيله انسان آب آشاميدني و بيماري هاي مختلف ديده شده است .
آفت كش ها
آفت كش ها به طيفي از مواد شيميايي اطلاق مي شود كه براي موجودات زنده خاصي كه از نظر انسان مزاحم هستند كشنده است. انواع حشره كش ها – علف كش ها – قارچ كش ها – در گستره اين تعريف قرار مي گيرند . DDT يكي از شناخته ترين آفت كش ها است كه به طور وسيع براي كنترل حشرات ناقل بيماري هاي مانند مالاريا – تيفوس – طائون مورد استفاده قرار مي گرفت .
اين ماده در روزگاري نه چندان دور جان ميليون ها انسان را در سراسر جهان از مرگ حتمي نجات داده است . عليرغم شهرت سمي بودن اين تركيب DDT از نظر خطر مسموميت انسان تقريباً در گروه آفت كش هاي بي خطر قرار مي گيرد . لكن ورود آن به چرخه غذايي و انباشت در بدن جانوران از خطر سمي بودن آن براي انسان مهم تر است به همين دليل در چند دهه اخير مصرف اين آفت كش از سوي اكثر كشورها تحريم شده است .
تركيبات عالي فرار
جزء گروهي از آلاينده ها هستند كه به مقدار زياد آبهاي زيرزميني يافت مي شوند . اين مواد عمدتاً به عنوان حلال در روند توليد صنعتي در مراكز صنعتي مورد استفاده
قرار مي گيرند . اغلب اين مواد باعث بروز سرطان و يا بيماري هاي خاص در انسان و سا

ير جانداران مي شود .
5 گروه بسيار سمي از تركيبات فرار كه وجود آنها در آب آشاميدني نگران كننده است را به طور مشخص مي توان نام برد :
1- كلرواتيلن ( پي وي سي )

2- تتراكلرواتيلن
3- تري كلرواتيلن ( حلال – تميزكاري برق )
4- دي كلرواتان ( چربي زدا – براق كننده – صابون )
5- تتراكلريد كربن ( مواد پاك كننده – بسيار سمي )
1- كلرواتيلن :
اين ماده سرطان زا به عنوان ماده اوليه توليد پي وي سي مورد استفاده
قرار مي گيرد .
2- تترا كلرواتيلن
به عنوان حلال و يك واسطه انتقال حرارت بكار برده مي شود . اين ماده در جانوران باعث بروز تومورهاي مختلف مي گردد . ليكن شواهد كافي از سرطان زا بودن آن در انسان در دست نيست . در بين 5 گونه تركيبات عالي فرار تتراكلرواتيلن به طور معمول بيشتر از ساير گونه ها در آبهاي زيرزميني يافت مي شود و گروه كلرواتيلن از ساير گونه ها سمي تر است .
3- تري كلرواتيلن
اين تركيب حلالي است كه به طور وسيع در سرويس كاري و تميز كاري قطعات الكترونيك موتورهاي جت و حتي فلاش تانك ها از آن استفاده مي شود . اين ماده به عنوان يك عامل سرطان زا شناخته شده است .
4- دي كلرواتان :
يك تركيب چربي زدا از فلزات است كه در براق كننده ها و تركيبات صابون استفاده مي شود به نظر نمي رسد كه اين تركيب سرطان زا باشد . اما تماس مداوم با آن باعث صدمات جدي به سيستم مركزي اعصاب كبد و كليه ها مي گردد و از حلاليت بالايي برخوردار است .
5- تتراكلريد كربن :
يكي از موسوم ترين مواد پاك كننده است كه هنوز در منازل از آن استفاده
مي شود . اين ماده اگر به صورت خوراكي مورد مصرف قرار گيرد بسيار سمي است و چند ميلي ليتر از آن كافي است كه يك انسان بالغ را از پاي درآورد . اين ماده در آب محلول نمي باشد .
طبقه بندي مواد آلاينده
در جدول زير الگويي از طبقه بندي مواد آلاينده براساس مصارف اين مواد و ويژگي هاي عمومي آنها آورده شده است . هرگروه از مواد آلاينده محيط هاي مختلفي را آلوده مي كنند علاوه بر اين هر گروه مي تواند اعضاي مختلفي داشته و فرآيندهاي مختلفي را طي كنند . براي مثال گروه عناصر كمياب دربرگيرنده 20 عنصر است .
گروه اسيد شدن
شامل فرآيندهاي زياد و نامرتبط با هم است كه برخي از آنها در جذب و برخي ديگر در ليتوسفر انجام مي شود .
1- در مورد عناصر غذايي
اثر منفي نيتروژن و فسفر قبل از ساير عناصر به چشم مي خورند وجود فسفر در آبهاي سطحي و نيتروژن در آبهاي سطحي و زيرزميني از شاخص هاي اصلي بروز مشكلات زيست محيطي است . در اين راستا فعاليت هاي كشاورزي نقش بسيار زيادي در افزايش بي رويه عناص

ر غذايي در محيط زيست دارند به طوري كه مصرف كود در كشاورزي – لجن فاضلاب مخازن انباشت فاضلاب كارخانه هاي تبديل مواد غذايي و دام داري ها در ورود عناصر غذايي به خاك ، آبهاي سطحي و زيرزميني سهم عمده اي دارند .
2- گروه آفت كش ها :
در برگيرنده طيف وسيعي از تركيبات شيميايي عالي مي باشد كه به منظور كنترل آفات علف هاي هرز – جوندگان – و بيماري هاي گياهي – مورد استفاده قرار مي گيرند . در اين مورد نيز بخش كشاورزي مصرف كننده عمده اين مواد است .
اين تركيبات بطور عمدي و بوسيله انسان در مقادير كم وارد محيط مي شوند ليكن در برخي مواقع استفاده نادرست و يا وقايع غيرمترقبه – مانند سيل و زلزله منجر به ورود مقدار بسيار زيادي از اين مواد به محيط زيست مي گردند .
3- مواد خطرناك
احتمالاً از گسترده ترين گروه هاي مواد آلاينده محيط زيست هستند . اين گروه دربرگيرنده كليه موادي است كه در اثر استفاده نابجا در كوتاه مدت و بلند مدت براي انسان وساير جانداران سعي خواهند بود . در اين طبقه بندي تقريباً تمام مواد شيميايي ( بجز آفت كش ها ) قرار مي گيرند .
گرچه اكثر مواد خطرناك از تركيبات عالي با خواص مشابه آفت كش ها هستند ولي در مورد استفاده از آنها با آفت كش ها يك تفاوت عمده دارند . اين است كه – انسان مواد خطرناك را عمداً رها نمي كند . بلكه در اثر استفاده نادرست يا انباشت نامناسب و يا پراكنش تصادفي اين مواد به طور موضعي و با غلظت بسيار زياد برخلاف آفت كش ها كه با غلظت كم و به طور عمدي و با گسترش جغرافيايي زياد وارد محيط زيست مي شدند . باعث آلايش محيط زيست مي شوند .
4- گروه اسيدي شدن :
چندين فرآيند غير مرتبط با هم قرار مي گيرند . براي مثال باران هاي اسيدي در واقع آخرين مرحله اصلي تبديل اكسيدهاي نيتروژن و گوگرد به اسيدهاي ويژه هركدام در جو است در اين حالت اثر مخرب اين باران ها به PH پايين آنها برمي گردد .
زه آب اسيدي :
زه آب اسيدي معادن نيز از ديگر منابع ورود مواد اسيدي به محيط زيست به شمار مي رود . چنين آبي داراي PH نزديك به 2 مي باشد كه مي تواند خاك و منابع آن را تحت تأثير قرار دهد .
فرآيند ديگري كه در اين مورد وجود دارد . اسيدي شدن خاكها در اثر مصرف آمونياك است .
5- گروه شور و سديمي شدن خاك ها :
اولين مشكلي كه به وجود مي آورد افزايش فشار اسمزي و تغيير ويژگي هاي فيزيكي خاك است ( پراكندگي خاك ) و در نتيجه كاهش نفوذپذيري و تهويه خاك .
آبياري با آبهايي كه فاقد كيفيت مناسب آبياري هستند ( غلظت زياد سديم در مقابل غلظت كلسيم و منيزيم ) عامل اصلي بروز مشكل ذكر شده است .
6- گروه عناصر كمياب :
همان طور كه قبلاً ذكر شده به طور طبيعي در غلظت هاي كم در خاك و گياه
وجود دارند . تعدادي از اين عناصر براي رشد و نمو انسان و ساير جانداران ضروري هستند . و تعدادي از آنها نه تنها ضروري نيستند بلكه براي حياط موجودات زنده مضر هم هستند .
عناصر كميابي كه به عنوان آلوده كنند محيط زيست مطرح هستند آن دسته اند كه

غلظت هاي بيش از حد آستانه آنها در دراز مدت سلامتي انسان – جانوران – گياهان – و موجودات آبزي را مورد تهديد قرار مي دهد .
7- گروه رسوبات :
عمدتاً ذرات خاك هستند كه به همراه جريان هاي سطحي و روان آبها از حوزه هاي

آبخيز به منابع آب سطحي حمل شده و در آنجا انباشته مي شوند .
مناطقي كه بيشتر در معرض فرسايش خاك قرار دارند عبارتند از :
1- مناطق تحت فعاليت ساختماني
2- مزارع شخم شده به ويژه اراضي شيب دار و مراتعي كه تحت چرا بي رويه قرار دارند .
رسوبات و ذرات جامد معلق آب با اثر بر شفافيت آب مانع از عبور نور در داخل آب مي شوند و بدين ترتيب اكوسيستم آب را تغيير مي دهند از طرف ديگر به علت اينكه رسوبات به همراه خود فسفر و ازت و ديگر عناصر غذايي را وارد آبهاي سطحي مي كنند باعث غني شدن اينگونه اكوسيستم ها مي شوند .
رسوبات علاوه بر زيان ها زيست محيطي از حجم مفيد سرها مي كاهند و مانع فعاليت هاي كشتيراني و تفريحي در اكثر آبهاي سطحي مي شوند .