بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تاثیر محیط تجاری،محیط اجتماعی ومحیط قانونی برمالیات ستانی از تجارت الکترونیک به صورت یک مطالعه موردی درسازمان امورمالیاتی استان مازندران بوده است. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه کارکنان سازمان امورمالیاتی استان مازندران بوده است.بنابراین جامعه آماری این تحقیق شامل خبرگان،گروهی از متخصصان و کارشناسان صاحب نظر در زمینه تجارت الکترونیکی و همچنین گروهی از کارشناسان متخصص در امور مربوط به مالیات که با تجارت الکترونیکی نیز درگیر هستند و افراد متخصص دروزارت بازرگانی و سازمان امور مالیاتی که به دو مقوله مالیات و تجارت الکترونیکی آشنا هستند، خواهند بود.
امّا از انجاییکه در تحقیق حاضر جامعه آماری مشخص و مقیاس دادهها از نوع کیفی هستند وحجم جامعه نیزمشخص است، از فرمول نمونه گیری برای تعیین حجم نمونه استفاده گردیده است .که در نهایت حجم نمونه تقریباً برابر است با 150 نفر محاسبه شده است. که برای رسیدن به این حجم نمونه و بازگشت تعداد مطلوب درمجموع 200پرسشنامه توزیع گردید که درحدود 170 پرسشنامه جمع آوری شد. پس ازحذف پرسشنامه های ناقص164 پرسشنامه باقی ماند که مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. تحقیق روش حاضر، از نظر هدف کاربردی بوده و بر اساس روش گردآوری داده ها، تحقیق توصیفی، واز نظر روش تجزیه تحلیل داده ها، از نوع همبستگی و معادلات ساختاری محسوب می گردد. که برای بررسی امکان مالیات ستانی از تجارت الکترونیک و عوامل موثر برآن،از سه شاخص محیط تجاری،محیط اجتماعی ومحیط قانونی استفاده گردید.
که اطلاعات مربوط به تحقیق از طریق پرسشنامه مربوطه تهیه شده است. و پس از آن اطلاعات و داده های جمع آوری شده مورد تجزیه تحلیل و آزمون قرار گرفتند. بنابراین نتایج حاکی از اثر مثبت و معنادار هر سه شاخص بر امکان مالیات ستانی از تجارت الکترونیک می باشد. به عبارت دیگر: بکارگیری هریک از عوامل که شامل: - محیط تجاری،محیط اجتماعی،محیط قانونی - بر مالیات ستانی ازتجارت الکترونیک تأثیر مثبت داشته است. ونتایج تحقیق حاضر درسطح خطای %5 و همچنین درسطح اطمینان %95 قابل اطمینان می باشد. و میتوان نتایج تحقیق حاضررا به جامعه آماری مورد بررسی، یعنی درسازمان امورمالیاتی استان مازندران جهت مالیات ستانی از تجارت الکترونیک تعمیم داد.
کلیدواژه: مالیات بر تجارت الکترونیکی، محیط تجاری، محیط اجتماعی، محیط قانونی.
مقدمه
رشدوتوسعه سریع اینترنت در سالهای اخیر تغییرات عظیمی را در گستره ارتباطات ومبادلات تجاری ایجادکرده است،که این تغییرات تداوم داشته ودرآینده نزدیک شایدبه سرعت طیف مبادلات قدیمی را تحت الشعاع قراردهد.چنین رشدبالایی دردسترسی عمومی مردم به اینترنت باعث شده امکان تجارت وکسب وکارازطریق اینترنت یا به عبارت مهمترتجارت الکترونیکی1 و کسب وکارالکترونیکی2 از جایگاه ویژه ای برخوردار شود. اینترنت این امکان رابرای بنگاههاوعاملان تجاری فراهم کرده تاروش های جدیدی رابرای بازاریابی وفروش کالاهای خودانتخاب کنند.درکناراین بنگاه ها،مصرف کنندگان نیزمیتوانند کتاب،سی دی،کامپیوتروبسیاری ازوسایل موردنیازخودراازطریق اینترنت ودرمنزل خود خریداری کنند.
این شیوه نوین تجارت،نظام های اقتصادی رادربعد داخلی ومحلی همچنین دربعدبین المللی تحت تأثیرقرارمی دهد.واقعیت این است که درتجارت الکترونیکی فروشندگان کالا ممکن است ازنظر فیزیکی فقط دریک مکان مستقرباشندامادرکل جهان به فروش کالاوخدمات اقدام کنند.دراین صورت باوجوداین که صدهامکان فروش برای یک بنگاه وجودداردامافقط یک مکان برای پرداخت مالیات وجودخواهدداشت.بعضی ازکارشناسان معتقدندکه درتجارت الکترونیکی تعداد مکان های پرداخت کننده مالیات درمقایسه باتعدادمکان های فروش بسیارکمتربوده ودرنتیجه درآمد مالیاتی دولت درمقایسه باحجم تجارت الکترونیکی بسیاراندک است.
بیان مساله
چگونگی مالیات ستانی در محیط الکترونیکی از چالشهای اساسی نظام3 نوین دنیا است. در تجارت الکترونیکی، گزینش مکان، ماهیت دیجیتال محصولات، ظهور دارایی های جدید، شیوه ثبت و روشهای پرداخت الکترونیکی با نظام سنتی سازگاری نداشته و لذا نظام مالیاتی جدیدی لازم می باشد.در حال حاضر میزان مبادلات الکترونیکی در کشور ما به حدی نیست که نگران از دست رفتن مالیات اینگونه مبادلات باشیم، اگرچه این میزان، در کشورهای توسعه یافته نیز اندک است. اما با این وجود باید گفت که اینگونه مبادلات به علت جذابیت و مطلوبیتی که برای افراد و شرکتها ایجاد میکند به صورت تصاعدی در حال رشد و توسعه است و لذا لازم است که ما پیش از آنکه در عمل انجام شده قرار گیریم به فکر راه چاره باشیم.
اهداف تحقیق
اهداف این پژوهش عبارتند از:
-1 بررسی نظام فعلی مالیات بر تجارت الکترونیکی بین المللی - 2 ارائه الگویی همسو با سیاستهای مالیاتی فعلی، جهت اخذ مالیات بر تجارت الکترونیکی
ضرورت تحقیق
اهمیت مالیات در دستیابی به رشد مستمر و پایدار اقتصادی، اشتغال، کاهش تورم، ثبات سطح عمومی قیمتها و همچنین به عنوان یکی از مهمترین منابع درآمدی دولت ایران در حال حاضر پس از نفت، بر همگان آشکار و بدیهی میباشد. قوانین مالیاتی نیز با نگاهی جامع، سعی در پوشش همه بخشها وفعالیتهای اقتصادی در سطح کشور دارد، چرا که با گسترش تجارت الکترونیکی احتمال فرارو گریز مالیاتی، در درآمدهای جدیدی که قبلاً به صورت سنتی اخذ میشده نیز وجود دارد - موسوی، . - 1386: 1
لذا با توجه به مسائلی که در بالا ذکر شد، و رشد سریع تجارت الکترونیکی و افزایش حجم مبادلاتی که از این طریق انجام میشود، لزوم تدوین یک نظام جامع، جهت اعمال و دریافت این نوع مالیات، بیش از پیش احساس میشود.یکی از راهبردهای منطقی سازمان امور مالیاتی کشور، گسترش پایه های مالیاتی بجای افزایش نرخ مالیاتها میباشد. لزوم نگاه نظام مند به مقوله مبادلات تجارت الکترونیکی و درآمدهای حاصل از مالیات متعلقه، به عنوان یک پایه مالیاتی جدید، امری حیاتی است - موسوی، . - 1:1386 لذا در این پژوهش برآنیم تا یک الگوی منطقی برای بهبود نظام فعلی، جهت گسترش پایه های مالیاتی استان مازندارن ارائه کنیم.
سئوالات طرح
-1 آیا در حال حاضر نظامی جهت اعمال مالیات بر تجارت الکترونیکی در جهان وجود دارد؟ اگر وجود دارد این نظام چگونه است؟
-3 آیا با توجه به نظام مالیاتی ایران، میتوان الگویی همسو با سیاستهای مالیاتی فعلی، جهت اعمال و اخذ مالیات بر تجارت الکترونیکی در استان مازندران ارائه کرد؟
فرضیات تحقیق
فرضیه اصلی اول: محیط تجاری برمالیات ستانی از تجارت الکترونیکی تاثیر معنا داری دارد.
فرضیه اصلی دوم: محیط اجتماعی و فرهنگی برمالیات ستانی از تجارت الکترونیکی تاثیر معنا داری دارد.
فرضیه اصلی سوم: محیط قانونی برمالیات ستانی از تجارت الکترونیکی تاثیر معنا داری دارد.
قلمرو تحقیق قلمرو موضوعی تحقیق: قلمرو تحقیق از لحاظ موضوع بر حول موضوع مالیات و طریقه مالیات ستانی بر تجارت الکترونیکی می باشد.
قلمرو مکانی تحقیق: قلمرو تحقیق از لحاظ مکانی مربوط به کشور جمهوری اسلامی ایران و مبادلات تجاری استان مازندران میباشد.
قلمرو زمانی تحقیق: قلمرو تحقیق از نظر زمانی مربوط به دوماهه پایانی سال 1392 و چهار ماهه اول سال 1393 میباشد.
روش تحقیق
نوع تحقیق در این پژوهش، تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی - اکتشافی - میباشد. زیرا تصویری از وضعیت موجود ارائه میدهدکه پس از بررسی منابع کتابخانه ای و مشاوره با صاحبنظران دانشگاهی، مشخص گردید که بهترین روش تحقیق برای طرح حاضر، استفاده از روش دلفی برای دستیابی به نظرات خبرگان است.
واژگان و اصطلاحات تخصصی
مالیات و مالیات ستانی : واژه مالیات از "مال"گرفته شده است و در معانی - اجروپاداش - ، - زکات مال - ، - سرپرستی وچراندن گلههای گوسفند - و - در جریمهای که حکومت به علت ارتکاب جرائم ویژه از مرتکبین میگیرد - و - باج - - خراج - وبالاخره مالی که دولتها به طور سالانه ازشهروندان خود میگیرند؛به کار میرود.امادراصطلاح اقتصاددانان جدید مالیات این گونه تعریف شده است: »مالیات مقدارپول ویامالی است که شهروندان یک کشورطبق قانون به دولت خودمیپردازند تادرجهت اداره امور کشور تامین کالاها و خدمات عمومی و ضروری تضمین امنیت ودفاع همگانی وعمران وآبادانی توسط دولت مورد بهره برداری قرار بگیرد.«مالیات ستانی نیز دریافت این وجه از مردم است که این وجه توسط دولت دریافت میشود.
تجارت الکترونیکی: تجارت الکترونیک عبارت است از خرید و فروش کالا، خدمات و اطلاعات از طریق شبکههای ارتباطی.
محیط اجتماعی: مقصود از محیط اجتماعی جامعه ای است که بشر در آن زندگی می کند، این قسمت از محیط زیست از انسان هایی که در کنار و اطراف ما وجود دارند و با ما سروکار دارند و با آنها روابط متقابل داریم تشکیل می شود.
مبانی نظری در زمینه مالیات ستانی
نبود نظام حسابدهی و حسابخواهی از جمله بیانضباطی و نارساییهای مالی موجود در نظام مالیاتی کشور است که رونق اقتصاد زیرزمینی، عدم تمایل به پرداخت مالیات از سوی مودیان، کمبود منابع مالیاتی، معافیتها وامکان فرار مالیاتی و از بین رفتن انگیزه در فعالیتهای اقتصادی و تولیدی را در کشور شده است و در برخی موارد بیعدالتی در نظام اجرایی آن را تشدید میکند.با توجه به وضعیت نظام موجود مالیاتی در ایران، اصلاح و تغییر ساختار آن امری ضروری است و برقراری مالیات بر مصرف و هزینه باید همراه با دیگر اقدامهای اصلاحی، صورت گیرد. استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده بخصوص به شیوه فاکتورنویسی، فرآیند شکلگیری ارزش افزوده کالا و یا خدمات را به طور شفاف، برای سازمان امور مالیاتی آشکار میسازد.
مالیات بر ارزش افزوده:
مالیات بر ارزش افزوده از نوع مالیات غیرمستقیم و مالیات بر مصرف و فروش داخلی کالاها و خدمات و به تعبیری نوعی مالیات بر قیمت فروش است که از مصرفکننده نهایی دریافت و ضمن انتقال مبنای مالیاتی از درآمد به مصرف، پایه مالیاتی نیز گسترش یافته و سبب افزایش درآمدهای مالیاتی میشود.
