بخشی از مقاله
کاراموزی حسابداری دارایی
فصل اول :
آشنايي با مكان كار آموزي :
اينجانب دوره كار آموزي خود را در اداره دارايي شهرستان خمين گذرانده ام . اين ادارهدر سال 1335 شمسي تاسيس شده است. در اوايل كار تعداد كارمند آن 3 الي 4 نفر بوده است. در حال حاظر تعداد كارمندان اداره دارايي شهرستان خمين به مرز 25 نفر رسيده است . اين اداره در زميني به مساحت 280 متر مربع واقع در خيابان مطهري نرسيده به تقاطع خيابان تهران بنا شده است.
بنده در اين مدت كه در اين اداره حضور داشتم سعي كردم تا مواردي را كه به نظر مهم مي آمده را بازديد كرده م تا در پيشرفت و كسب تجربه براي آينده ي شغلي خويش استفاده كنم .
اميدوارم كه گام مؤثري باشد .
فصل دوم :
بخشهاي مرتبط با رشته علمي كارآموز
تعريف حقوق و دستمزد:
حقوق و دستمزد اوليه در مفهوم خدمات عمومي به مضابي اولين حقوق و دسمزدي است كه با تخصيص مستخدم در يكي از جداول رشته هاي خدمات شغلي به او پرداخت مي گردد بايد توجه داشت كه مشمول حقوق و دستمزد اوليه فقط بر مبناي اخذ يكي از مدارك تحصيلي صورت نمي
گيرد بلكه پرداخت آن به افراد استخدام در خدمات كشوري بر مبناي تخصيصي آنان در يكي از رشته هاي شغلي و دارا بودن حداقل مدرك تحصيلي در ارتباط با شغل مورد تصدي نيز صورت مي گيرد.
به اين ترتيب، حقوق و دستمزد اوليه در چهارچوب قانون حقوق و دستمزد در برگيرنده مفهوم وسيعتري است. هدف از مطالعه و بررسي ميزان حقوق و كسب اطلاعات و حقايق اساسي درباره ميزان پرداختهاي هر يك از مشاغل است.
حقوق و مزاياي رسمي دولتي
مستخدمين دولت در قبال كار و وظايف محوله از حقوق و مزاياي قانوني معيني بهره مند مي گردند. براساس قانون استخدام كشوري، حقوق ثابت ماهانه مستخدمين رسمي مطابق جدولي به نام جدول حقوق صورت مي گيرد. مستخدمين رسمي دولت علاوه بر حقوق ثابت ماهانه وجوهي نيز تحت عنوان فوق العاده، هزينه يا پاداش دريافت مي كنند. كه اين مبالغ مكمل ثابت ماهانه آنها خواهد بود.
نگاهي آماري بر وضعيت مستخدمين دولت
دولت با فعاليت هاي بيش از پيش فراگير خود عرصه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، عمراني، فرهنگي و … را تحت پوشش قرار داده است و در نتيجه به منظور تحقق بخشيدن به اهداف خود ناچار است سازمان هاي اداري مختلفي را ايجاد كند.
ايجاد اين سازمان ها نيز مستلزم استخدام تعداد قابل ملاحظه اي كارمند است. به همين جهت بدنه اصلي دولت را كاركنان او تشكيل مي دهد. در حال حاضر تعداد كاركنان دولت اعم از رسمي، غيررسمي و كارگر از دو ميليون تجاوز مي كند.
حدود 4/1 كاركنان دولت در پايتخت و بقيه در ساير استفاده ها اشغال دارند بررسي مفهوم مستخدم دولت
پيش از آشنا شدن با حقوق و تكاليف مستخدمين دولت بايد در ابتدا دانست كه مستخدم دولت كيست؟
تعريف مستخدم دولت براساس بودجه:
يكي از معيارهاي ارائه شده ايت است كه مستخدم دولت كسي است كه از محل بودجه عمومي كشور حقوق دريافت مي كند. اين معيار عليرغم اين كه حقوق بخش عظيمي از مستخدمين دولت از بودجه عمومي كشور تامين مي شود. چندان دقيق نيست و با واقعيت انطباق ندارد. اين عدم انطباق را مي توان به وضوح در مورد شركت هاي دولتي شاهد بود همان گونه كه مي دانيم شركت هاي دولتي بودجه خود را از ناحيه فعاليت هاي تجارتي و صنعتي تامين مي كنند و مشمول قانون استخدام كشوري نيستند ولي با اين حال كاركنان اين شركت ها را نمي توان مشتخدم دولت ندانست.»
در تعريف استخدام دولت ماده يك قانون استخدام كشوري مقرر مي دارد.
استخدام دولت عبارت است از پذيرفتن شخص به خدمت دولت در يكي از وزارتخانه ها يا شركت ها يا موسسات دولتي است.
لزوم هماهنگي سازمان ها در زمينه حقوق و دستمزد با شوراي مربوط:
به منظور استقرار نظام هماهنگي در تعيين حقوق و مزاياي مستخدمين دولت شوراي حقوق و دستمزد تشكيل مي شود. وزارتخانه ها و موسسات و شركت هاي دولتي اعم از اين كه مشمول مقررات اين قانون باشند يا نباشند همچنين موسساتي مثل شهرداري ها و انجمن هاي بهداري و محلي مكلفند قبل از هر نوع در ميزان حداقل و حداكثر حقوق و مزاياي مستخدمين خود موافقت شوراي مذكور را كسب نمايند.
از لحاظ هماهنگي حقوق و دستمزد، جداول حقوق ماهانه، ضويب حقوق و فوق العاده ها شغل ارتقاي گروه، بازنشستگي و وظيفه كه بار مالي دارنده دستگاههاي غير مشمول قانون استخدام كشوري تبعيت مي كنند و چنانچه وضعيت مشاغل در اين دستگاهها و به ويژه مقتضيات بازار كار اقتضا كند كه مبلغ اضافي به شاغلان آن پرداخت شود. بايد با در نظر گرفتن سطح حقوق و مزايا در مشاغل مشابه فعاليت هاي صنعتي، بازرگاني و كشا.رزي در بخش خصوصي عمل شود. شوراي حقوق و دستمزد برا براي اين سياست ها نظارت دارد.
انواع مستخدمين دولت:
عليرغم قصد قانونگذار جنسي بر اعمال مقررات استخدامي واحد( قانون استخدام كشوري) بر كليه كاركنان دولت، سازمان هاي مختلف دولتي بنا به دلايلي( دلايل فني و سياسي كه پيش از اين ذكر شد) قراردادهاي استخدامي گوناگوني با كاركنان خود منعقد كردند و عملا قانون استخدام كشوري را از شموليت خارج ساختند، قانون مذكور در نظر دارد كه مستخدمين دولت اساسا در
گروه( مستخدمين رسمي) و استثنائا د گروه( مستخدمين پيماني) قرار داشته باشند، ليكن در عمل بنا به ضرورت انواع ديگري از مستخدمين دولت به رسميت شناخته شدند: مستخدمين روزمزد- مستخدمين خريد خدمتي حكمي. ذيلا به بررسي هر يك از انواع مستخدمين دولت مي پردازيم.
الف- مستخدم رسمي:
مستخدم رسمي كسي است كه به موجب حكم رسمي در يكي از گروههاي جدول حقوق موضوع ماده 30 براي تصديق يكي از پست هاي سازماني وزارتخانه ها يا موسسات دولتي مشمول اين انون استخدام شده باشد.
لازم به يادآوري است كه مستخدمين رسمي خود به دو دسته تقسيم مي شوند:
مستخدمين رسمي آزمايشي و مستخدمين قطعي:
پيش از آن كه افراد به طور قطعي مستخدم رسمي شناخته شوند بايد يك دوره آزمايش را بگذرانند. البته افرادي كه دوره آزمايشي را مي گذرانند در حكم مستخدم رسمي محسوب مي شوند. مدت خدمت آزمايشي داوطلبان ورود به استخدام رسمي توسط وزارتخانه يا موسسه استخدام تعيين
مي شود ولي در هيچ مورد از شش ماه كمتر و از دو سال بيشتر نخواهد بود. انتصاب افرادي كه دوره آزمايشي را مي گذرانند به پست ثابت سازماني بلامانع است. حقوق دوره آزمايشي برابر مقررات قانون استخدام كش.ري تعيين و پرداخت مي شود و در صورتي كه مستخدم به استخدام رسمي پذيرفته شود مدت خدمت آموزشي جزء سابقه خدمت وي محسوب مي شود.
فوق العاده و هزينه هاي مستخدم آزمايشي مطابق فوق العاده و هزينه هاي مستخدم رسمي تعيين و پرداخت خواهد شد. افرادي كه در دوره آزمايشي لياقت و كارداني و علاقه به كار از خود نشان دهند در پايان دوره آزمايشي به موجب حكم وزارتخانه يا موسسه استخدام كننده و تاييد سازمان امور اداري و استخدامي كشور از لحاظ تطبيقي با مقررات استخدامي در عداد مستخدمين رسمي منظور و از حقوق و مزاياي قانوني آن برخوردار خواهند شد.
ب: مستخدم پيماني
مستخدمي پيماني، دومين گروه از مستخدمين دولت است كه مورد شناسايي قانون استخدام كشوري قرار گرفته است.
مستخدم پيماني كسي است كه به موجب قرارداد به طور موقت براي مدت معين و كار مشخص استخدام مي شود.
همان گونه كه ماده 6 قانون استخدام كشوري مقرر مي دارد استخدام پيماني به موجب قرارداد صورت مي گيرد و رابطه مستخدم پيماني با سازمان اداره كننده براساس قرار داد تنظيم مي گردد.
حقوق و مزاياي مستخدمين پيماني:
حقوق مستخدمين پيماني همان گونه كه پيش از اين اشاره شد برحسب مدرك تحصيلي و با قرار گرفتن در يكي از طبقات نه گانه تعيين مي گردد. مستخدم پيماني حقوق طبقه مربوط به خود را دريافت مي كند و هر گاه شغل ارجاعي در يكي از طبقات شغل نه گانه پيش بيني نشده باشد، تخصيص آن به جدول حقوقي شوراي امور اداري و استخدامي كشور خواهد بود.
1-1 فوق العاده مخصوص:
چنانچه استخدام پيماني جهت مشاغل فني و تخصص و در طبقات شغلي 1و2 صورت گرفته است. حداكثر تا 20% حقوق طبقه مربوط به دريافتي اين گونه مستخدمين افزوده مي شود. همچنين آن دسته از مستخدمين پيماني كه داراي مدرك تحصيلي ديپلم يا فوق ديپلم در رشته هاي فني و تخصص مربوط باشند حداكثر تا 20% به حقوق طبقه مربوط افزوده مي شود مستخدمين پيماني مي توانند به ازاي هر سال تجديد دولتي مربوط يا آموزش قابل قبول و يا سابقه خدمات پيماني مربوط حداكثر 5% حقوق مربوط را با توجه به ميزان كارآيي دريافت كنند مشروط بر آن كه اين
افزايش حداكثر از حقوق طبقه مربوط تجاوز ننمايد.
جانبازان انقلاب اسلامي نيز با توجه به مدرك تحصيلي در يكي از طبقات 1 تا 8 جدول حقوقي قرار مي گيرند ولي از حقوق يك طبقه بالاتر برخوردار خواهند بود.
در صورتي كه شرايط بازاركار و ساير عوامل موثر اقتضا كند براي استخدام برهي از متخصصان به عنوان پيماني منحصرا براي مشاغل طبقات 5،6،7،8،9 وجهي علاوع بر حقوق و فوق العاده ها و مزاياي مذكور در اين آيين نامه پرداخت شود.
اين وجه تحت عنوان فوق العاده مخصوص و حداكثر معادل 80% حقوق مربوط با پيشنهاد وزارتخانه يا موسسه دولتي مربوط و تصويب كميته هاي متشكل از وزير امور اقتصادي و دارايي و دبير كل سازمان امور اداري و استخدامي كشور و رئيس سازمان برنامه و بودجه يا نمايندگان تام الاختيار آنان پرداخت خواهد شد.
2-1 پاداش ها
وزارتخانه ها و موسسات دولتي مي توانند علاوه بر حقوق و فوق العاده مخصوص مقرر در مواد 10 و 11 آيين نامه استخدام يماني مبالغي به شرح زير و با رعايت مقررات مربوط و به شرط وجود اعتبار به مستخدمين پيماني خود پرداخت نمايند.
الف- در هر سه ماه تا ميزان 2/1 حقوق جدول حقوقي به عنوان پاداش به شرط رضايت از خدمت مستخدم
ب- در پايان خدمت پيماني در صورت حصول رضايت به ازاي هر سال خدمت معادل 15 روز حقوق و فوق العاده مخصوص
پ- مواردي از فوق العاده هاي موضوع مواد 39 و 40 قانون استخدام كشوري كه طبق مقررات مربوط هماهنگ با ميزان پرداختي به كاركنان رسمي براساس دستورالعمل سازمان امور اداري و استخدام كشور، قابل پرداخت مي باشد.
3-1- مرخص ها
الف: مرخص استحقاقي
مستخدمين پيماني سالي يك ماه حق استفاده از مرخصي استحقاقي به نسبت مدت خدمت با استفاده از حقوق و فوق العاده هاي مربوط را خواهند داشت. تعطيلات واقع در بين دو مرخصي استحقاقي جزو مرخصي استحقاقي منظور خواهد شد.
حق استفاده از مرخصي مربوط به هر ماه براي ماههاي بعد محفوظ است ولي هيچ مستخدمي نمي تواند در هر سال بيش از 15 روز مرخصي استحقاقي خود را ذخيره كند ولي هر گاه از بقيه مرخصي مذكور استفاده نكند. مدت زائد بر 15 روز ذخيره نخواهد شد.
مستخدمين پيماني مي توانند در صورت نياز با موافقت دستگاه استخدام كننده هر سال يك ماه از مرخصي بدون حقوق استفاده كنند مدت مرخصي بدون حقوق جزو سوابق خدمت منظور مي گردد.
ب) مرخصي استعلاجي:
مستخدمين پيماني در صورت ابتلاء به بيماريهايي كه مانع از انجام كار آنان باشد و نيز زنان باردار از حمايت هاي مقرر در قانون تامين اجتماعي استفاده خواهند كرد اين قبيل مستخدمين موظفند ضمن آگاه نمودن دستگاه ذيربط از علت عدم حضور خويش در محل خدمت مدارك مربوط به بيماري كه به تاكيد مراجع قانوني رسيده باشد را نيز در پايان ايام بيماري ارائه كنند.
حقوق و فوق العاده هاي مستخدم پيماني كه عدم اشتغال آنان به سبب بيماري باشد و در بيمارستان بستري شدند تا سه روز توسط دستگاه مربوطه پرداخت خواهد شد و مازاد بر سه روز تا خاتمه بيماري و حداكثر تا پايان قرارداد مشمول مقررات قانون تامين اجتماعي خواهد بود.
4-1- حقوق از كار افتادگي
هر گاه مستخدم پيماني در حين انجام وظيفه ناقص يا از كار افتاده يا به سبب انجام وظيفه و در حين آن فوت شد مستخدم يا بازماندگان وي طبق مقررات قانون تامين اجتماعي از مستمري از كار افتادگي يا بازنشستگي و يا مستمري بازماندگان استفاده خواهند نمود.
مستخدمين پيماني كه به سبب حفظ دستاوردهاي انقلاب اسلامي و يا به سبب شركت يا همكاري در عمليات نظامي جهت دفاع از تماميت و استقلال كشور جمهوري اسلامي ايران معلول و يا از كار افتاده شناخته مي شوند و يا به درج رفيع شهادت نايل مي گردند از لحاظ برقراري مستمري از كار افتادگي يا مستمري بازماندگان مشمول قانون راجع به برقراري مستمري درباره بيمه شدگاني كه به علت همكاري با نيروهاي مسلح شهيد يا معلول شده يا مي شوند مصوب 18/11/1360 و اطلاحات بعد آن نخواهند بود.
ج- مستخدم خريد خدمتي
ماده يك( دستور العمل ماهنگي در استفاده از خدمات نيروي انساني مورد نياز دستگاه دولتي به صورت خريد خدمت) تعريف زير را از مستخدم خريد خدمتي ارائه مي دهد و خريد خدمت عبارتست از استفاده از خدمت افراد در دستگاه دولتي براي انجام وظايف و مسئوليت هاي مشخص و مدت معين و در مواردي كه امكان جذب افراد از طريق قوانين و ضوابط استخدام رسمي يا پيماني يا ثابت يا مشابه آن وجود نداشته باشد.
د- مستخدم روزمزد:
مستخدم روزمزد به فردي گفته مي شود كه براي يك يا چند روز استخدام و مزد خود را روزانه دريافت مي كند. ولي در عمل استخدام روز مزدان همواره براي يك يا چند روز نيست و گاهي اوقات اين افراد براي مدت طولاني تري به استخدام دستگاه دولتي در مي آيند. به همين جهت مستخدمين روز مزد مي توان به دو گروه تقسيم كرد: روزمزدان موقت و روزمزدان ثابت.
دسته اول براي كارهاي موقت و استثنايي( مانند كارگران ساختماني) و دسته دوم براي مدت نامعين و كارهاي فني و اداري( مانند منشي، حسابدار و …) استخدام مي شوند.
هـ. مستخدم حكمي:
اين دسته از مستخدمين به موجب قرارداد به عنوان روزمزد استخدام نشده اند. بلكه بر طبق اختياراتي كه به موجب قوانين خاص به وزيران يا سرپرستان سازمان هاي دولتي داده شده است به استخدام دولت در آمده اند.
وضع مستخدمين حكمي از لحاظ آن كه آنان براي مدت نامعيت استخدام شده اند و مشاغل آنها كم و پيش حساس و ثابت است و وضع مستخدمين رسمي بدون آن كه از مزاياي استخدام رسمي يا پيماني برخوردار باشند. در گذشته شما زيادي از مستخدمين حكمي، مانند مهندسين و كارمندان فني و اداري به اين سبب وارد خدمت دولت شده بودند كه بعدها كه براساس ضوابط قانون استخدام كشوري تبديل وضع داده و رسمي شوند.
مفهوم طبقه بندي مشاغل:
استخدام كشوري در صورتي مطلوب و عادلانه خواهد بود كه هر يك از مستخدمين دولت جايگاه مناسب خود را در سازمان اداري يافته باشد و مستخدم دولت متناسب با وظايف محوله از حقوق و مزاياي عادلانه اي بهره مند شود. طبقه بندي مشاغل نيز به همين منظور صورت گرفته است
حقوق و مزاياي مستخدمين رسمي دولت
مستخدمين دولت در قبال كار و وظايف محوله از حقوق و مزاياي قانوني معيني بهره مند مي گردند كه عمده ترين آنها عبارتند از:
حقوق ماهانه
فوق العاده ها و مزاياي مختلف
حقوق بازنشستگي
حقوق وظيفه وارث
حقوق ماهانه
تنظيم حقوق ماهانه براساس جدول و ضريب حقوق
براساس ماده 32 قانون استخدام كشوري، حقوق ثابت ماهانه مستخدمين رسمي مطابق جدولي به نام جدول حقوق صرت مي گرفت. اين جدول داراي 12 گروه و هر گروه داراي 15 پايه بود. به تناسب هر گروه و پايه يك عدد فرضي به نام عدد مبنا قرار گرفته بود. اين عدد ميزان حقوق پايه مستخدم را مشخص ميكرد. در جدول حقوقي عدد مبناي عدد مبناي عدد پايه ضرب در« ضريب حقوق» است.
(40) ضريب حقوق* عدد مبناي هر پايه= حقوق ثابت ماهانه
به عنوان مثال چنانچه مستخدمي را در پايين ترين سطح جدول يعني گروه يك و پايه يك تصور كنيم. حقوق ثابت ماهانه او معادل 4000 ريال خواهد بود.
40*100=4000 حقوق ثابت ماهانه
البته حقوق ماهانه مستخدمين دولت همواره ثابت باقي نمي ماند بلكه همان گونه كه ماده 33 ق.ا.ك مقرر داشته است. با در نظر گرفتن افزايش هزينه زندگي و عوامل ديگر ضريب حقوق مي تواند به پيشنهاد سازمان امور اداري و استخدامي و ارائه اين پيشنهاد از سوي دولت به مجلس و نهايتا تصويب آن از سوي مجلس تغيير كند به همين جهت ضريب حقوق در چندمين نوبت تغيير پيدا
كرد: در اسفند 1351 از 4 ريال به 50 ريال و در اسفند 1353 از 50 ريال به 60 ريال و در فروردين 1358 از سوي دولت موقت از 50 ريال افزايش يافت. در ارديبهشت همان سال نيز شوراي انقلاب حداقل حقوق مستخدمين رسمي را 25000 ريال و حداكثر حقوق را كه مربوط به نخست وزير وزيران مي شد 1000 200 ريال تعيين كرد. جدول مقرر در ماده 32 ق.ا.ك تا تصويب قانون تغيير جدول حقوق و ضوابط پرداخت مستخدمين مشمول قانون استخدام كشوري و قضات مصوب 25/1/1370 به اجرا گذشته مي شد.
طبق قانون جديد، تعداد گروههاي استخدامي به 11 گروه كاهش يافت و عدد مبنا براي گروه يك 370 و براي گروه يازده 880 ريال تعيين گرديد. اين قانون چندان دوامي داشت زيرا شش ماه بعد( قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت) مصوب 11 مهد 1370 جايگزين اين قانون شد.
در قانون نظام هماهنگ پرداخت يازده گروه استخدامي پيش بيني شده است. اين مقدار مي تواند در صورت لزوم تابعيت گروه افزايش يابد. و براي هر گروه از مستخدمين رسمي يك عدد مبنا در نظر گرفته شده است. جدول زير، قانون نظام هماهنگ، جايگزين جدول حقوقي پيشين شده است.
در قانون جديد پايه هاي استخدامي مقرر در قانون استخدام كشوري حذف و به جاي آن افزايش سالانه حقوق در نظر گرفته شد.
افزايش سالانه حقوق
در گذشته افزايش سالانه حقوق براساس ماده 35 ق.ا.ك به شرح زير صورت مي گرفت( در صورت رضايت بخش بودن خدمات هر يك از مستخدمين رسمي مشمول اين قانون وزارتخانه ها و موسسات دولتي در ازاي هر دو سال خدمت يك پايه ترفيع به آنان اعطا مي كنند.. به مستخدمي كه خدمات برجسته اي انجام داده باشد به جاي يك پايه مي توان دو پايه اعطا كرد.
قانون نظام هماهنگ پرداخت مصوب 1370 مقررات فوق را ملقي ساخته ترتيب جديدي را بكري افزايش سالانه حقوق پيش بيني كرده است.
طبق ماده 2 قانون فوق الذكر حقوق مستخدمين در هر سال با در نظر گرفتن خدمت قابل قبول آنان در سال قبل به شرح زير تعيين مي شود
( ضريب افزايش سنواتي+1) حقوق سال قبل= حقوق هر سال
ضريب افزايش سنواتي سالانه براساس ارزشيابي شاغلين به ميزان 3و4و5 درصد خواهد بود.
ارزشيابي كاركنان دولت از طريق عوامل مختلف از جمله عوامل عملكردي، عوامل فرايندي و مصاحبه صورت مي گيرد.
ضريب سنواتي كاركنان دستگاههاي مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت در هر واحد سازماني در صورت قابل قبول بدون خدمت آنان براساس نتايج ارزشيابي سالانه به ترتيب زير تعيين خواهد شد.
الف- ضريب 5 درصد براي 20 درصد كاركنان كه بالاترين امتيازات ارزشيابي را كسب كرده اند همچنين مقامات موضوع تبصره 11) ماده يك قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت و مقامات كمتر از آنان در قوه جديد
ب- ضريب 5 درصد براي 60 درصدي كاركناني كه بالاترين امتيازات بعدي را كسب كرده اند.
ج- ضريب 3 درصد براي بقيه كاركنان
فوق العاده ها و مزاياي مختلف
مستخدمين رسمي دولت علاوه بر حقوق ثابت ماهانه وجوهي نيز تحت عنوان فوق العاده هزينه و يا پاداشي دريافت مي كنند كه اين مبالغ مكمل حقوق ثابت ماهانه آنها خواهد بود.
انبار و اهميت انبارداري:
تعريف انبار:امروزه انبار ديگر حالت يك محفظه را ندارد بلكه عمليات آن زماني كافي و رضايت بخش است كه از دو جهت اطلاعاتي و فيزيكي مورد توجه قرار گيرد.به طور كلي انبار ،محل و فضايي است كه يك يا چند نوع كالا ي بازرگاني- صنعتي يا مواد اوليه يا فرآورده هاي مختلف در آن نگهداري مي شوديا مي توان گفت محل يا فضايي است كه در آن مواد اوليه براي ساخت محصولات ،كالاي ساخته شده (كالاي در جريان ساخت)،محصول ساخته شده ،مواد ولوازم مصرفي،قطعات يدكي ماشين آلات،ابزار آلات و اجناس اسقاط براساس سيستم صحيح طبقه بندي نگهداري مي شود
.
جايگاه انبار:سازمندهي سازمانهاي مختلف بنابر نياز هاي آنها متفاوت است.گاه در بعضي ازموسسات انبار مستقيما زير نظر مدير عامل قراردارد و تحت نظرمدير ابتار نيز انبارهاي مختلف مواد،قطعات،محصولات ضايعات،و… قرار دارد.در سازمانهاي دولتي و غير انتفاعي معمولا واحد انبار تحت نظر تداركات يا كارپردازي كه خود نيز يكي از واحدهاي تابعه امور اداري است انجام وظيفه مي نمايد
اهداف و وظايف انبارداري :
هدف از ايجاد و تشكيل انبارها چه در سازمانهاي دولتي و چه بخش خصوصي تامين ونگهداري كالاهاي مورد نياز سازمان است.انبارداري عبارتست از كليه فعاليتهاي مربوط به تهيه و نگهداري و تحويل مواد واقلام مورد نياز سازمان در مورد زمان مناسب و مديريت انبار و نيز برنامه ريزي ،سازماندهي،هماهنگي،هدايت وكنترل انبارداري است.
وظايف انبارها را مي توان به شرح زير بازگو نمود:
1)برنامه ريزي و مراقبت جهت حفظ مقدار موجودي هر يك از اقلام كالاهاي مورد نياز سازمان در حد مطلوب خود.
2)همكاري و مساعدت در خريد، تامين، تهيه كالا و كنترل و دريافت كالاهاي خريداري شده
3)نگهداري كالا در انبار به نحو صحيح در امور گويي با رعايت مقرراتو دستو العمل ه اي سازمان اجراي وظايف فوق با اصول و ظوابط صحيح انبارداري،موجبات تسريع در انجام امور سازمان و توليدي وقفه و مرغوب و صرفه جويي و كاهش هزينه هاي توليد را موجب شده بنيه هاي شركت (سازمان) را تقويت مي نمايد. اجراي قوانين و دستو العمل هاي سازمان در كليه امور خصوصيات انبارداري كه جنبه مالي دارد لازم الاجرا است و عدول از آ ن كيفر به همراه دارد.
انواع انبارها در بيمارستان ها:
با توجه به نوع كالا ل.ازم موارد استفاده و نياز بيمارستانها و واحد هاي درماني و بهداشتي انواع انبارهايي كه در اين موسسات وجود دارد فهرست را عبارتنداز :انبار اسقاط-انبار خوارو بار انبار تاسيسات
انبار البسه و ملحفه:در اين انبار كه كالاها و اجناس مصرفي نگهداري مي گردد نحوه ي عمل مانند ساير انبار كالاست و طبق فرم درخواست كالا از بخش و موافقت مدير يا رئيس بيمارستان طي حواله انبار صادر و مراتب در كاردكس يا دفتر انبار ثبت مي گردد.
انبار اسقاط:وسايل اسقاطي فرستاده فرستاده شده از بخش ها و ساير واحدهاي بيمارستاني در انبار اسقاط نگهداري مي شود و البسه وملحفه هاي كه قابل مصرف مجدد است و يا براي نظافت مي تواند مورد استفاده قرار گيرد از ساير كالاها جدا و بقيه معدوم و يا طي صورت جلسه و مقررات اداري به فروش مي رسد.
انبار خواروبار:توزيع خوار بار از انبار به صورت روزانه و به طور ماهانه انجام مي گردد.بدين ترتيب كه حس مورد مصرف آشپزخانه،بخش تغذيه كه توسط قسمت آمار همين بخش تهيه مي شود تحويل سر آشپز مي گردد و طي فرم در خواست خواربار از انبار به طور روزانه درخواست مي شود.بعضي از اجناس مانند مواد پاك كننده و ضدعفوني،قند وشكروچاي به طور ماهانه طبق درخواست بخش تحويل مي گردد.
انبار تاسيسات:در اين انبار وسايل و لوازم تاسيساتي وسايل بيمارستاني نگهداري مي گردد.نگهداري آن سري از وسايل و لوازمي كه در ارتباط با اموال مي باشدبه عهده ي جمعدار بيمارستان است.
مراحل تهيه و تدارك دارو در بيمارستانها:
-داروخانه هاي هر بيمارستان احتياجات دارويي هر يك از بخش ها،درمانگاه ها،و واحدهاي اورژانس آن بيمارستان را تامين مي نمايد.
-فرم درخواست دارو توسط بخش با توجه به دفتر ويزيت آن بخش و در دو نسخه تهيه و پس از امضا جهت دريافت دارو به داروخانه ارسال مي گردد.
فرم درخواست دارو داراي ستونهاي مختلفي است كه در آن شماره ي بخش،نام دارو،مقدار،نام بيمار،نوع بيما ري و شماره تخت ثبت مي گردد.
و در صورت موجود بودن دارو نسبت به تحويل آن توسط داروخانه اقدام مي شود.
-هم زمان با تحويل دارو فرم حواله از طرف داروخانه صادر و مراتب در كارت يا دفتر داروهاي تحويلي ثبت مي شود.علاوه بر كارت يا دفتر صدور دارو كه براي هر نوع دارو يك قسمت و يا كارت خاصي در نظر گرفته شده است براي هر بخش نيز يك كارت يا قسمت جدا گانه اي در نظر گرفته مي شودكه مقدار تحويلي دارو به تفكيك نوع دارو براي هر بخش در آن منعكس مي گردد.
بخش تحويل گيرنده دارو ،نسخه حواله انبار را در كارت يا دفتر وارده هاي دريافتي خود ثبت مي نمايد.در فواصل زماني مشخص (معمولا هر سه ماه يكبار)اين دفتر با كارت يا دفتر داروخانه مقابله و كنترل مي شود.
در صورت موجود نبودن دارو در داروخانه ،فرم درخواست دارو از طرف داروخانه و در بعضي از بيمارستانها توسط واحد پخش دارو تامين مي گردد.اين فرم پس از تاييد و امضاي رئيس بيمارستان از طريق حسابداري به كارپردازي ارائه مي گرددتا نسبت به خريد آن اقدام مي گردد.
-پس از انجام يافتن خريد طبق مقررات بيمارستان،داروهاي خريداري شده تحويل داروخانه يا واحد پخش دارو مي گردد و نسبت به صدور قبض انبار و توزيع آنها بين واحدهاي ذيربط اقدام مي شود.
يك سري از داروهاي اورژانس كه ممكن است مورد استفاده شيفت شب قرارگيرد،در بخش و يا داروخانه نگهداري مي گرددهر شب تحويل و تحول انجام مي پذيرد و در صورت مصرف آنها در دفتر مخصوص بخش ثبت و سپس به كارت يا دفتر كل منتقل مي گردد.
داروهائي كه در داروخانه بيمارستان يا بخش دارويي وجود نداشته باشد پس از اخذ موافقت رياست بيمارستان از طريق حسابداري اقدام به خريد آن مي شود.معمولا مبلغي به عنوان گردان در اختياررياست بيمارستان قرار دادكه از محل مذبور اقدام به تهيه مايحتاج ضروري و فوري مي شود.
تهيه و تدارك كالا ووسائل بيمارستاني:علاوه بر تهيه و خريددارو واحدكارپردازي موظف به تهيه و تدارك كالا و لوازم مورد نياز بيمارستان نيز مي باشد اين دسته از كالاها را مي توان به قسمت زير تقسيم نمود:
كالا و لوازم مصرفي :
اين نوع كالاها مانند ساير وسايل انبار پس از صدور قبض انبار و ثبت در كارتها و دفاتر انبار و در صورت ارائه ي آن به مصرف كننده حواله ي انبار صادر مي شود.مانند خواربارو…
وسايل و لوازم غير مصرفي:
اين نوع وسايل جز اموال شمرده مي شود و بايد به آنها شماره اي اختصاص يابد و در دفتر اموال ثبت و بعد از الصاق برچسب شماره دار به آنها به متقاضي تحويل گردد.مسئوليت نگهداري و ثبت اين نوع كالا در دفاتر به عهده ي جمعدار اموال بيمارستان مي باشد.در صورت دولتي بودن بيمارستان يك نسخه از صورت اموال خريداري شده پس از ثبت مشخصات آنها در فرمهاي خاص به اداره كل اموال دولتي وزارت امور اقتصادي و دارايي ارسال مي شود.
وظايف انبار:
1)تحويل اجناس خريداري شده و مورد نياز سازمان،رسيدگي و بررسي طبق اسناد و مدارك اوليه.
2)صدور برگ درخواست خريد كالا به واحد تداركات داخلي يا سفارشات خارجي در صورت عدم موجودي
3)مراقبت و نگهداري كالا ها از سرقت ،صدمه،ضايعه،حادثه ناشي از طبقه بندي يا قفسه بندي يا چيدن اقلام در انبار.
4)پيش بيني،برنامه ريزي و كنترل مواد انبار و انجام انبارگرداني متناسب با نوع شركت و كالاهاي آن و سياست موسسه.
5)صدور قبض انبار (برگ رسيد جنس به انبار)پس از دريافت كالا و حواله انبار هنگام تحويل دادن كالا به متقاضي و فرم هاي مرجوعي در صورت برگشت كالا و ساير فرمهاي مربوط به انبار و ثبت صادره در دفاتر و كارتهاي مربوطه
6)بايگاني اسناد مربوط به انبار و تعبيه يك كار
ت براي هدايت از اقلام انبار.
وظايف مدير انبارها :
1)توصيه و پيشنهاد روشهاي انبارداري و اصلاحي ديگر.
2)اجراي سيستم و روش انبارداري مصوب توسط مقامات مجاز سازمان
3)نظرات كمي نسبت به تمام انبارهاي سازمان از طريق روساي واحدهاي تابعه.
4)تعيين انواع مختلف كالاهايي كه بايد در انبار نگهداري شود.
5)نگهداري مدارك مربوط به موجوديهاي واقعي كالاها.
6)مراقبت و صدور دستور العمل جهت محافظت از موجوديهاي انبار،فساد و نابودي و ساير مخاطرات احتمالي .
7)اجراي بودجه مصوب انبارها.
8)مراقبت در رفع نواقض پرسنلي و تكميلي كادر انبارداران و انتخاب انبارداران با معلومات و تنظيم برنامه هاي آموزشي آنان.
9)مراقبت در ارسال گزارشهاي ماهيانه انبارها و ساير مكاتبات و انجام امور اداري.
وظايف رئيس يا مقداري انبار:
1)حفظ و حراست كليه اجناس كه در تحويل انبار مي باشد و مراقبت آنها از فساد و مخاطرات احتمالي
2)اطلاع از انواع موجودي انواع اجناس موجود در انبارها در هر موقع از زمان
3)تشخيص و تعيين اشياء اضافي و بدون استفاده و گزارش نمودن آن.
4)مراقبت در اينكه موجوديهاي انبار از حداقل و حداكثر مندرج در كارتهاي انبار كمتر نشده يا تجاوز نكند.
5)نظارت در دريافت و تحويل كالا طبق دستورات صادره و تهيه اسناد مربوط به آن.
6)مراقبت در ثبت مدارك و اسناد و دفاتر و كارتهاي انبار.
7)داشتن مهارت كافي در طبقه بندي،نگهداري،جاگذاري اجناس و ترتيب محل انبارها و كدآنها.
8)خود راموظف به رعايت اصول امانت داري و حفظ منافع موثر مربوطه بداند.
9)ارزشهاي فنون انبارداري اطلاع كافي داشته داراي ابتكار شخصي در تسهيل امور انبار ها باشد.
10)گزارشات هر دو عملكرد(هفتگي-پانزده روز-ماهيانه)را به نحوي صحيح و به موقع جهت ارائه به مديريتها تهيه نمايد.
انتظارات مديريت از سيستم كنترل انبارها:
وجود همكاري واحدهاي مربوطه به خريد،دريافت،آزمايش انبار وحسابداري.تمركز يافتن كليه خريدها در قسمت خريد.
به صورت رساندن مقدمات به صرف موادوملزومات.
انبار تمام مواد و ملزومات به طرز خاصي كه به نحوه يا سرپرستي كامل محافظت گردند.
تعيين ميزان حداقل و حداكثر موجودي هر جنس كه از آن حدود تجاوز ننمايد.
