بخشی از مقاله
چکیده: پیشرفت های چشمگیر در علوم زیستی و پزشکی بخصوص در زمینه ژنتیک طی سالهای اخیر علیرغم داشتن جنبه های مثبت فراوان برای تامین سلامت و بهروزی انسان، می تواند مشکلات پیچیده ای را از جهات مختلف ایجاد نماید. اساسا بدون در نظر گرفتن روابط و اثرات متقابل بین اینگونه پیشرفتهای علمی با موازین حقوقی،بخصوص اخلاقی اعتقادی و همچنین جنبه های اقتصادی،سیاسی،اجتماعی و خانوادگی ممکن است استفاده بهینه از این دستاوردها را با موانع جدی و حتی انحراف مواجهسازد. همانطور که می دانیم موضوعاتی مانند پیوند اعضاء،بارداری آزمایشگاهی(Ivf) ،مرگ مغزی،اتانازی و نظائر آنها در سالهای اخیر مورد بحث فراوان قرار داشته اند و نظریات مختلف و حتی متضادی درباره آنها ابراز می شده است. امروزه همانند سازی نیز یکی از مباحث داغ در محافل علمی، اخلاقی،و حقوقی می باشد. در این نوشتار سعی شده است با مطرح کردن همانند سازی بعنوان یک مصداق گویا،چگونگی تقابل آراء بین دانشمندان در رشته های مختلف علمی،اخلاقی،مذهبی،حقوقی و سیاسی ذکر گردد تا بتواند رهاوردی برای حل دیگر موضوعاتی از این گونه قرار گیرد. بطور کلی همانند سازی را با توجه به مطالب مذکور این چنین مورد بررسی قرار می دهیم
تعریف
تاریخچه
تقسیم بندی و انواع
کاربردها
استفاده از سلولهای بنیادی
آثار مثبت و منفی
نظر ادیان مختلف
نظر اسلام
نظر تشیع موادر فوق در مقاله اصلی مورد بحث واقع خواهد شد. روش کار اینجانب بررسی منابع مربوط اعم از علمی،مذهبی،اخلاقی و مشاوره با متخصصین دست اندکار و علماء مذهبی می باشد.
نتيجه : اصولا تمام دستارودهای علوم بشری به منظور اعتلا و توسعه سعادت،سلامت و رفاه نوع انسان می باشند. برای نیل به این هدف لازم است ارزشهای اخلاقی و اعتقادی و حقوقی رعایت شود. تاکید این مقاله بر این اصل مهممی باشدکه بدون رعایت جنبه های یاد شدهنه تنها استفاده بهینه از این امکانات را مشکل می کند بلکه می تواند نتایج زیان باری را متوجه انسان اعم از فرد،خانواده و اجتماع بنماید. لذا ضمن بررسی آراء مختلف نهایتا باید استفاده از این دستاوردها در بستری از اخلاقیات و حقوق و حرمت های انسانی به پویائی خود ادامه دهد و احیانا قضاوتهای عجولانه و متعصبانه نباید سدی در مقابل پیشرفتهای علمی ایجاد نماید و از سوی دیگر بی توجهی به مسائل اخلاقی نباید اصل موضوع را به مخاطره اندازد و حفظ این تعادل اهمیت محوری در سعادت بشری دارد.
مقدمه
مسائل مربوط به اخلاق پزشکی و در رأس آنها دستاوردهای جدید مانند(Ivf) یا بارداری آزمایشگاهی،اهداء و پیوند اعضاء،همانند سازی و استفاده از سلولهای بنیادی برای مصارف درمانی و نکات مربوط به آن اعم از مثبت و منفیاخیرا از موراد تقابل آراء بین دانشمندان علوم زیستی و پزشکی و علمای اخلاقو کارشناسان ادیان و مسئولین امور سیاسیواقتصادی و اجتماعی در کشورهای مختلف بوده است. به همین جهت ضروری بنظر می رسد که ضمن استفاده از مزایای اینگونه پیشرفتهای علمی از عوارض ناخواسته احتمالی آنها آگاهی داشته باشیم تا حداکثر بهره برداری از این بابت برای جامعه بشری حاصل گردد. در این مقاله اهمیت رعایت و احترام به موازین اعتقادی و حقوقی مورد تأکید قرار می گیرد. در همانند سازی یا(Cloning) نسخه ای یکسان از ارگانیسم با کپی کردن مواد ژنتیکی آن ایجاد می شود. این پروسه بطور عادی در ارگانیسم های تک سلولی اتفاق میافتد،مثل باکتری ها،مخمر آبجو و... که تولید مثلشان بوسیله تقسیم سلولی است،همچنین در دو قلوهای یکسان که کلونهائی از یک سلول تخم بارور شده اند. همانند سازی به دو شیوه تولید مثلی(Reproductive) و درمانی(Therapeutic) وجود دارد.
همانند سازی تولید مثلیReproductive Cloning برای اولین بار در سال۱۹۹۷میلادی همانند سازی در مورد گوسفندی انجام شد که از نظر علمی دستیابی به موفقیت بزرگی بود. حاصل این همانند سازی دالي(Dolly) نام گرفت. در این شیوه دانشمندان راهی را یافتند که بتوان از نظر ژنتیکی برنامه ای جدیدبه هسته یک سلول کاملا تمایز یافته بدهند تا بتواند کلون(clone) سلولهائی با قدرت تبدیل به ارگانهای مختلف(Toti Potent) تولید کنند. این شیوه براساس تکنیکCNR جایگزینی هسته سلولی(Cell nuclear Replacement) انجام می شود. بدین وسیله می توان به هسته سلول بالغ برنامه ای جدید داد. این تکنیک شامل جایگزینی هسته سلول تخم با هسته یک سلول بالغ است که می خواهیم کلون یا همانند سازی شود،سپس تحریک مصنوعی پیشرفتهای آتی آن بدون لقاح. سلول تخم بطور ژنتیکی از برنامه جدید داده شده پیروی خواهد کرد و بسوی ساخت کامل آن ارگانیسم پیش خواهد رفت و این اطلاعات جدید بطور کامل در هر تقسیم سلولی بعدی منتقل خواهد شد.
پس از این موفقیت بزرگ بود که فکر همانند سازی در انسان مورد توجه قرار گرفت و بحث های گوناگونی پیرامون آن در سراسر دنیا شکل گرفت و نظر مدافعان و مخالفان را بسوی خود جلب کرد.
بطور فهرست وار بعضی از منافع آن عبارتند از:
تولید مثل در افراد نابارور یا در افراد با خطر بالای تولید فرزند ناقص و بیمار.
متولد کردن مجدد نسلها وگونه های منقرض شده حتی دایناسورها و یا اصلاح نژادی مثلا در دامها برای گوشت یا پر شیر و پشم کردن آنان.
مشابه سازی فرد عزیز فوت شده برای تسلای خاطر بازماندگان.
مشابه سازی افراد مشهور با خصلتهای مثبت و محبوبیت.
ایجاد شدن فرصت های مطالعاتی و تحقیقاتی فراوان بر مسیر رشد و تکامل انسانی و یافتن راه حلهای مناسب برای درمان بعضی بیماریهای ژنتیکی و لاعلاج
جلوگیری از تغییرات پیری و نهایتا مرگ
بعضی نکات منفی آن نیز عبارتند از:
شخص همانند سازی شده دارای سلامتجسمی و روحی مثل افراد سالم نیست .
او خود را دارای شخصیت مستقلی نمی داند و دید اجتماع نیز نسبت به او این گونه است که او را شهروند درجه و دو محسوب می کنند.
شاید فرد کلون شده با توجه به جبر ژنتیکی خود را در قبال اعمالش مسئول نداند و سرنوشت خود رارقم خوردهبداند.
دید فرد کلون شده نسبت به اعضای خانواده اش که چهخویشاوندی با او دارند و می داند کهحاصل یک زندگی وتولد نرمال نیست. و فردی را که مادر خود میداند در حقیقت خواهر دوقلوی اوست با تفاوت زمان تولد! و بدینترتیب خود رایک انسان بی هویت می داند.
