بخشی از مقاله
چکیده : هدف پژوهش بررسی رابطه بین باورهای دینی و سرمایه های اجتماعی با سبک زندگی اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد بندرگزمی باشد. روش تحقیق توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد می باشد - 816 نفر - که باروش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 260 - نفر - انتخاب شدند.ابزار جمع آوری پرسشنامه سرمایه اجتماعی بین و هیکس،پرسشنامه سبک زندگی اسلامی»کاویانی«،پرسشنامه دینداری گلاک و استارک بوده است .برای تجزیه و تحلیل داده ها ازضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شده است.بین باورهای دینی و سرمایه های اجتماعی رابطه معناداری وجود ندارد بین سبک زندگی اسلامی وسرمایه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
بین بعد تجربی با سبک زندگی اسلامی رابطه معنادار وجود دارد.بین بعداعتقادی،پیامدی ومناسکی باسبک زندگی اسلامی رابطه معناداری وجود ندارد.بین انسجام اجتماعی، اعتقاد اجتماعی وارتباط اجتماعی با سبک زندگی اسلامی رابطه معنادار وجود دارد. بین تراکم گروه و سلسله مراتب با سبک زندگی اسلامی رابطه معناداری وجود ندارد.ارتباط متقابل دارای بیشترین سهم و انسجام اسلامی دارای کمترین سهم در پیش بینی سبک زندگی اسلامی دانشجویان بود و بعد تجربی دارای بیشترین و بعد اعتقادی دارای کمترین سهم درپیش بینی سبک زندگی اسلامی دانشجویان بود.
مقدمه
دین در همه زمانها و جوامع، از ابتدایی تا مدرن در اشکال مختلف وجود و حضور داشته است؛از این واقعیت می توان نتیجه گرفت که دین نیازی فطری است که در بعد فردی پاسخ گوی سؤالات غایی انسان و در بعداجتماعی سامان دهنده یا انسجام بخش جامعه است. بدیهی است که دین به عنوان ارزشی متعالی باعث به وجود آمدن و شکل گیری برخی روحیات و عملکردهایی در زندگی اجتماعی افراد می شود.
دین یک پدیده اجتماعی است که یکی از نقش های مهم آن تحقق بخشیدن به تعامل گروه ها و تحکیم روابط اجتماعی افراداست. تعاملی که امروزه جامع شناسان برای بررسی کمیت وکیفیت آن اصطلاح سرمایه اجتماعی را رواج داده اند و از منظر آن ها این عامل موتور محرکه جریان توسعه است. دین از موضوعات بسیار مهم در جامع ایرانی و بالأخص جامعه سنتی و روستایی است. اصطلاح سبک زندگی به عنوان یکی از اصطلاحات علوم اجتماعی، پیوند مستقیمی با مجموعه ای از مفاهیم مرتبط با گفتمان خود دارد؛ مفاهیمی مانند: عینیت و ذهنیت، فرهنگ و جامعه، فرهنگ عینی و ذهنی، شکل و محتوا، رفتار و معنا، اخلاق و ایدئولوژی و.... سبک زندگی اموری را شامل میشود که به زندگی انسان، اعم از بُعد فردی، اجتماعی، مادی و معنوی او مربوط است.
اموری نظیر بینشها - ادراکها و اعتقادات - و گرایشها - ارزشها، تمایلات و ترجیحات - که اموری ذهنی یا رفتار درونی هستند و رفتارهای بیرونی - اعم از اعمال هوشیارانه و غیرهوشیارانه، حالات و وضعیت جسمی - وضعیت های اجتماعی و داراییهایی که امور عینی هستند. سبک زندگی اسلامی یعنی در زندگی هرفرد، چه شخصی، چه خانوادگی و چه اجتماعی، قواعد و الگوها و قالب ها و ملاکهای اسلامی نقش مهمی ایفا کند؛ یعنی روشها را بر اساس آنچه اسلام گفته و خواسته است به کار گیرد - شریعت پناه،. - 1392 مفهوم سرمایه اجتماعی در اوایل قرن بیستم برای اولین بار توسط هانی فان برای نشان دادن حسن نیت، رفاقت و دوستی، ابراز همدردی و دلسوزی منبعث شده از مبادلات و معاشرتهای اجتماعی معرفی شده - خورشید و دربندی, . - 1389 جورج زیمل - 1964 - 1 نیز از این مفهوم در قالب هنجارها و قواعد رفتاری به عنوان مبنای بده بستان استفاده کرد.
هرچه مقدار سرمایه اجتماعی در یک جامعه بیشتر باشد، همکاری و هماهنگی میان افراد و گروهها نیز بیشتر است. بررسی مسائل مختلف اجتماعی و از جمله سرمایه اجتماعی در هر جامعه باید با درنظر گرفتن فرهنگ، آداب و رسوم و اعتقادات آن جامعه صورت گیرد. در کشورهای اسلامی از جمله ایران بخش مهمی از فرهنگ و اعتقادات مردم متاثر از دین اسلام است. بنابراین در تحلیل سرمایه اجتماعی، سبک زندگی اسلامی افراد از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود - افسری، . - 1390 زیرا افراد با کیفیت تعاملات آنها شناخته می شوند - یعنی پایبندی به اخلاقیات - . در نتیجه این تعاملات است که سبک زندگی افراد بر روابط تاثیر می گذارد.
تحقیقاتی که توسط محققین فیض الهی وهمکاران - - 1393،نیکوکار و همکاران - 1393 - ،کورساریس و آسش2 - 2015 - ،هامیگ و همکاران - 2014 - 3،پورتر 4و همکاران - 2012 انجام گرفته بیانگر این مطلب است به اهمیت سرمایه اجتماعی در فعالیتهای روزانه و پیشرفت کشور و لزوم دستیابی به آن و اهمیت این موضوع که تا چه حد باورها، رفتارها، نگرش و تفکرات افرادی که سبک زندگی آنها از اسلام و رفتارهای اسلامی نشات گرفته است و می تواند بر سرمایه های اجتماعی جامعه تاثیر بگذارد مبحثی جالب توجه و با اهمیت است.
حال اگر سبک زندگی اسلامی را مد نظر قرار دهیم به این مسئله پی خواهیم برد که با تاکیدی که سرمایه اجتماعی بر روابط بین افراد در جامعه که شامل: رفاقت، حسن نیت، اعتماد، خویشتنداری، احترام به دیگران و.... است را دارد به احتمال زیاد از سبک زندگی اسلامی تاثیر مثبت خواهد گرفت. زیرا آنچه در آموزه های دینی به افراد مورد توجه قرار می گیرد پایبندی به رعایت اخلاق و انصاف در جامعه و در مواجهه با مردم می باشد. این تحقیق در صدد است تا براساس یافته های بدست آمده به این سوال پاسخ دهد که آیا بین باورهای دینی و سرمایه های اجتماعی با سبک زندگی اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد بندرگزرابطه وجود دارد؟
روش
روش تحقیق توصیفی-همبستگی و از لحاظ هدف کاربردی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد می باشد 816 - نفر - که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 260 - نفر - انتخاب شدند.ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه سرمایه اجتماعی بین و هیکس - - 1998 ، پرسشنامه سبک زندگی اسلامی »کاویانی - 1388 - «، پرسشنامه دینداری گلاک و استارک - 1965 - بوده است .برای تجزیه و تحلیل داده ها ازضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شده است.
یافته ها
بین مولفه های باورهای دینی - اعتقادی، عاطفی، پیامدی، مناسکی - با سبک زندگی دانشجویان دانشگاه آزاد بندرگز رابطه وجود دارد. ارتباط بین بعد تجربی یا عواطف دینی با سبک زندگی اسلامی در سطح خطای 0/05 معنادار میباشد درنتیجه بین بعد تجربی با سبک زندگی اسلامی رابطه معنادار وجود دارد. ولی در ارتباط بین بعد اعتقادی، بعد پیامدی و بعد مناسکی با سبک زندگی اسلامی سطح معناداری بزرگتر از 0/05 درصد خطا است، با 95 درصد اطمینان فرضیه صفر تایید و فرضیه پژوهش رد میشود و نتیجه میگیریم که بین بعد اعتقادی، بعد پیامدی و بعد مناسکی با سبک زندگی اسلامی رابطه معناداری وجود ندارد. برای تعیین سهم هریک ازمؤلفه های باورهای دینی در پیش بینی سبک زندگی اسلامی دانشجویان از آزمون رگرسیون چند متغیره استفاده شده است
