بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله با عنوان سبک زندگی در عصر دیجیتال و بررسی رابطه بین اعتیاد به اینترنت ، اضطراب اجتماعی و مهارت های اجتماعی دانشجویان دانشگاه های تربت حیدریه با جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه های تربت حیدریه و حجم نمونه 300 نفر است که با روش خوشه ای تک مرحله ای و روش تصادفی از بین دانشجویان دانشگاه های تربت حیدریه انتخاب شدند، صورت گرفت . روش تحقیق در این پژوهش از نوع همبستگی می باشد.
داده های این پژوهش با استفاده از مقیاس مهارت های اجتماعی مثبت و منفی ایندربیتزن ، پرسشنامه اضطراب اجتماعی جرابک و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ جمع آوری شده اند و از روش همبستگی پیرسون جهت سنجش یافته ها استفاده می شود. یافته ها نشان داد بین اعتیاد به اینترنت، اضطراب اجتماعی و مهارت های اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد. و وجود این رابطه باعث تغییر سبک زندگی افراد از سبک ایرانی اسلامی به سبک زندگی دیجیتالی شده است .
مقدمه
اینترنت به خودی خود یک وسیله خنثی است که می توان از آن برای جستجوی اطلاعات استفاده کرد. بی شک استفاده روزافزون از آن فواید و اهمیت غیر قابل انکاری دارد و بسیاری از جنبه های زندگی انسان را تحت تأثیر قرار می دهد، به نقل از صارمی و امیدوارقرن بیست و یکم با مجازی سازی ارتباطات شروع شده است. ابر رسانه ها بیش از آنچه مخاطب انتظار دارد به او ارائه می دهد، بین جهانی شدن و فضای مجازی ارتباطی دو سویه وجود دارد از طرفی می توان جهانی شدن را عامل پدیدآیی فضای مجازی دانست و فروپاشی مرزهای انسانی را به آن نسبت داد و از طرف دیگر گسترده بودن ارتباطات مجازی و ماهیت بی مکانی و بی زمانی ، فراگیر بودن آن و بارش فکری نا به هنگام آن را عامل شکستن مرزهای سنتی و قبیله ای و یکپارچه سازی ارزش های انسانی دانست.
در دنیای واقعی من انسان در نقش کنترل کننده ظاهر می شود و ارتباط را به سمت و سوی عقلانی هدایت می کند ، اما در فضای مجازی ،بخش نهاد که همان اصل لذت شخصیت است ،اوضاع را در اختیار می گیرد و حضور من در حاشیه قرار دارد و حتی به مرور زمان که این ارتباط و وابستگی شدیدتر می شود، فرامن نیز از عرصه خارج می شود، در این رابطه فرمانروایی نهاد به حدی می رسد که ارتباط به لذت جویی ،صرف خشونت و پرخاشگری کشیده می شود.
بیان مسئله
اینترنت یکی از وسایل ارتباط جمعی است که امروز جایگاه ویژه ای بخصوص بین جوانان و نوجوانان پیدا کرده است. ارائه تعریف دقیقی از "اینترنت دشوار است اما در یک تعریف کلی می توان اینترنت را به سان مختلفی از اطلاعات ،خوب و بد،زشت و زیبا و اخلاقی و غیر اخلاقی دانست" - شجاعی،1387،ص.. - 58 "روانشناسی اینترنت به فرایندهای ارتباطی، رفتارها و حالت های روانی افراد در هنگام استفاده از اینترنت می پردازد " - شجاعی،1387،ص.. - 58
اینترنت کارکردهای منفی و مثبت زیادی دارد که می توان به توسعه اقتصادی، رشد فرهنگی، هم گرایی، کسب دانش های جدید و... اشاره کرد علاوه بر آن تأثیر اینترنت بر سلامت و رفتار انسان ها شامل افسردگی و انزوای اجتماعی ،هرزه نگاری و تحریک جنسی، وسواس سایبری ، قمار در اینترنت و... می باشد - یانگ،. - 1391 یکی از مهمترین کارکردهای منفی اینترنت اعتیاد به اینترنت است که" نوعی اختلال روانشناختی- اجتماعی است که شامل نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت است و استفاده بیمارگونه و وسواسی از اینترنت را شامل می شود این اختلال طبق دیدگاه یانگ کارکردهای انطباقی را مختل می سازد " - بشارت زاده،1390، به نقل از سروش پور، ص.. - 132 اورزاک اعتیاد به اینترنت را نوعی اختلال می داند که فرد صفحه رایانه را جذاب تر از زندگی روزمره خود می داند.
به نظر او هر کس رایانه دارد ، در معرض اعتیاد است،اما افراد خجالتی و تنها و بی حوصله آسیب پذیرتر هستند - شجاعی،. - 1387 مفهوم اعتیاد به اینترنت برای اولین بار در مطالعه مقدماتی کیمبرلی یانگ استادیار دانشکده روانشناسی برادفورد مطرح شد و بحث و جدل های جدی را بین دانشمندان مختلف به وجود آورد. طبق تحقیقات یانگ افراد خجالتی بیشتر در معرض اعتیاد به اینترنت هستند، همچنین دانشجویان تازه وارد دانشکده ها که در شهرهایی دور از خانواده خود مشغول به تحصیل هستند اولین قربانیان اعتیاد به اینترنت هستند.
- از فلاح مهمنه، 1386 به نقل صارمی، امیدوار، . - 1381 درباره علل و زمینه های اعتیاد دانشمندان و نظریه پردازان علل مختلفی را بین کرده اند که به طور خلاصه عبارتند از داشتن حس بیگانگی از خود و اجتماع ،بیکاری برخی از جوانان و نوجوانان ، کمرویی و خجالتی بودن و درون گرایی برخی از افراد که باعث می شود در دنیای خیالی خود و در اتاق های گفت و گو بدون اینکه از کسی خجالت بکشند به ارتباط با دیگران پردازند، آرامش بخش بودن استفاده از اینترنت ، سهل و آسان بودن، ناشناس ماندن در اینترنت و ... - فلاح مهمنه،1386، به نقل از صارمی و امیدوار، . - 1381 نظریه پزشکی-زیستی بر عوامل ارثی و مادرزادی در زمینه بی توازنی مغزی و انتقال دهنده های عصبی تأکید دارد.
بنابراین ممکن است افزایش یا کاهش هورمون یا کروموزوم یا مواد شیمیایی و اشکال در انتقال دهنده های عصبی،باعث شود فرد نسبت به اعتیاد آسیب پذیری پیدا کند که در زمینه اینترنت نیز صدق می کند - امیدوار،صارمی،. - 1381 نظریه روان کاوی اعتیاد را در آسیب های دوره کودکی و در ارتباط با صفات شخصیتی معین و اختلالات دیگر در نظر می گیرد، در این زمینه سو الگوی آمادگی استرس را مطرح می کند که بر اساس آن بعضی از افراد آمادگی بیشتری برای اعتیاد دارند - کوثری،. - 1391نظریه رفتاری بر اساس مطالعات اسکینر و بر اساس شرطی سازی کنشگر تکیه دارد که در آن شخص رفتار معینی انجام می دهد و سپس برای انجام این کار پاداش دریافت می کند.
اگر قرد یاد بگیرد که چیزی مانند اینترنت می تواند شرایطی فراهم کند که از واقعیت فرار کند، احتمالا در آینده نیز به این کار مبادرت خواهد ورزید. نظریه اجتماعی-فرهنگی ،از جهت اینکه اعتیاد در رابطه با سن، جنسیت،وضعیت اجتماعی- اقتصادی ،نژاد، مذهب و ملیت فرق می کند، انواع معینی از اعتیاد را در بر می گیرد. نظریه کنترل اجتماعی هیرشی، عاملی که باعث جلوگیری از رفتارهای اغرافی نوجوانان می گردد، پیوند اجتماعی است. به اعتقاد هیرشی دلبستگی به دیگران یکی از عوامل مهم در ایجاد پیوند اجتماعی است.
دیدگاه روان پویایی و شخصیت ، اعتیاد را از نظر حوادث و آسیب های اولیه دوران کودکی مورد بررسی قرار می دهد که در آن شخصیت و کارکردهای هر فرد تابعی از عوامل مختلف می باشد که ممکن است او را به سمت اعتیاد یا هر چیزی بکشاند .اعتیاد به اینترنت یا وابستگی رفتاری به اینترنت ،صرف نظر از اینکه آن را بیماری یا آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم ، پدیده ای است مزمن،فراگیر و عود کننده که با صدمات جدی جسمانی، مالی، خانوادگی،اجتماعی و روانی همراه است و علاوه بر پیامدهای زیستی-جسمانی ، خانوادگی و درسی جبران ناپذیر، استفاده بیش از حد از اینترنت باعث تنهایی و انزوای اجتماعی افراد می شود و در نتیجه روابط فرد کاهش یافته و باعث گوشه گیری و افزایش اضطراب اجتماعی می گردد - ساروخانی،بابایی فرد،". - 1391 اضطراب اجتماعی نوعی احساس ترس و ناراحتی بی دلیل است و فرد نمی تواند علت روشنی برای آن بیان کند".
اضطراب در همه انسان ها به مقدار کم وجود دارد گاهی این مقدار کم اضطراب و نگرانی برای پیش بردن اهداف و رسیده به موفقیت لازم است در حالیکه اگر این اضطراب از حد طبیعی فراتر رود موجب به وجود آمدن اختلالات و صدمات جبران نا پذیری در فرد می شود . " اضطراب اجتماعی ترس یا اضطراب چشمگیر از موقعیت های اجتماعی است که امکان دارد فرد در آنها مورد بررسی دقیق دیگران قرار گیرد.
