بخشی از مقاله
خلاصه
یکی از مسائل و موضوعاتی که شرکت ها با آن روبرو هستند ساختارسرمایه می باشد . عوامل زیادی می تواند تحت الشعاعِ تصمیمات ساختار سرمایه بر ارزشگذاری شرکت ها تأثیر گذار باشد . در این تحقیق عوامل تأثیر گذار بر ساختار سرمایه تحت عنوان ویژگیهای شرکت مطرح گردیده که در این بخش، متغیرهای - نوع صنعت، چرخه عمر شرکت، سودآوری و اندازه شرکت - مورد استفاده قرار گرفتند . برای سنجش ساختار سرمایه از دو نسبت - مجموع بدهی ها به مجموع دارایی ها و نسبت سود انباشته به مجموع حقوق صاحبان سهام - استفاده گردیده است . پس از مشخص شدن جامعه آماری، تعداد 79 شرکت با استفاده از فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه برای دوره زمانی 1380 تا 1390 بدست آمد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، پنج طبقه به تعداد پنج صنعت مورد نظر به منظور نااُریب بودن نمونه تشکیل و نمونه گیری انجام گردید . پس از انجام تجزیه و تحلیل های مورد نیاز با نرم افزارهای Eviews ورژن 17 و Spss ورژن 18، نتایج ذیل بدست آمد:
نتایج آزمون ها نشان می دهد که از صنایع مورد بررسی در این تحقیق، صنعت شیمیایی با نسبت کل بدهی ها به کل دارایی ها رابطه ی معنی دار و مثبت و صنعت محصولات فلزی با نسبت سود انباشته به حقوق صاحبان سهام رابطه ی معنی دار و منفی دارد . متغیر اندازه شرکت که برای سنجش آن از شاخص ارزش بازار سهام شرکت استفاده گردیده است با نسبت کل بدهی ها به کل دارایی ها رابطه ای معنی دار و منفی دارد . متغیر سود آوری که از شاخص نرخ بازده حقوق صاحبان سهام برای سنجش آن استفاده شده است، با هر دو شاخص ساختار سرمایه در این تحقیق رابطه ی معنی دار و مثبت دارد .
کلمات کلیدی: ساختار سرمایه، ویژگیهای شرکت، چرخه عمر شرکت، اندازه شرکت، سودآوری
1.مقدمه
تامین مالی برای اجرای پروژه های سودآور در صحنه رشد شرکت نقش بسیار مهمی ایفا می کند. توانایی شرکت در مشخص ساختن منابع مالی بالقوه برای تهیه سرمایه به منظور سرمایه گذاری و تهیه برنامه های مالی مناسب از عوامل اصلی رشد و پیشرفت شرکت، به حساب می آید - جهانخانی،. - 1373 امروزه درجه بندی شرکت ها از لحاظ اعتباری تا حدود زیادی به ساختار سرمایه آنان وابسته است و در واقع مبنای تولید و ارایه خدمات به نحوه تامین و مصرف وجوه مالی وابسته است. از طرفی ساختار سرمایه هر شرکت هشدار اولیه ای در ارتباط با میزان مضیقه ی مالی شرکت بوده و لازم است در برنامه ریزی استراتژیک شرکت ها، تعیین عوامل موثر بر کارایی تامین مالی مورد توجه جدی قرار گیرد . - ستایش و دیگران، - 1390
ساختار سرمایه به عنوان مهم ترین پارامتر موثر بر ارزشگذاری شرکت ها و برای جهت گیری آنان در بازارهای سرمایه مطرح گردیده است . محیط متحوّل و متغیر کنونی، درجه بندی شرکت ها را از لحاظ اعتباری نیز تا حدودی به ساختار سرمایه آنان منوط ساخته است . این امر برنامه ریزی استراتژیک آنان را به انتخاب منابع موثر بر هدف حداکثر سازی ثروت سهامداران نزدیک کرده است . بنابر این عوامل و متغیرهای سیال موثر بر ساختار سرمایه می تواند سودآوری و کارایی شرکت ها را تحت تاثیر قرار دهد .
2.تعریف موضوع
بلکویی - 1999 - 1 ساختار سرمایه را به عنوان مجموع ادعاها بر دارایی های شرکت معرفی کرده است. یا می توان ساختار سرمایه را ترکیبی از منابع بکار گرفته شده برای تامین مالی دانست. ساختار سرمایه بهینه از بدهی و حقوق صاحبان سهام تشکیل شده است که باعث حداکثر شدن ارزش بازار سهام شرکت می گردد. به طور کلی و جامع می توان گفت ساختار سرمایه یک شرکت ترکیبی از بدهی های کوتاه مدت، بدهی های بلند مدت و اجزای حقوق صاحبان سهام می باشد که بوسیله آن برای دارایی های شرکت تامین مالی شده است . - یحیی زاده فر و همکاران، . - 1389
مدیران سعی در انتخاب بهترین تصمیم برای تامین مالی خود دارند و این تصمیم ارزش شرکت آنان را تحت تاثیر قرار می دهد . با انتخاب تصمیم در مورد تامین مالی از طریق ساختار سرمایه عوامل زیادی می تواند تحت الشعاعِ این تصمیم ارزش شرکت تحت مدیریت آنان را تحت تاثیر قرار دهد. اهمیت شرکت ها از لحاظ سودآوری، نوع صنعت مورد فعالیت، اندازه و چرخه عمر تعیین کننده نوع تصمیم برای تامین مالی آنان خواهد بود، پس مدیران باید نوع رابطه عوامل موثر بر تامین مالی که در نهایت بر ارزش شرکت آنان تاثیر گذار است را مد نظر قرار دهند .
3.هدف تحقیق
این تحقیق از این جهت حائز اهمیت است که در دنیای رقابتی کنونی که مدیران تمامی شرکت ها سعی در حداکثر کردن ارزش شرکت و به طبع آن منافع سهامداران خود دارند و چون ساختار سرمایه یک پارامتر موثر بر ارزشگذاری شرکت محسوب می شود بهتر است نوع رابطه چند متغیر کلیدی در هر سازمان که در این تحقیق عبارتند از نوع صنعت ، چرخه عمر شرکت، سودآوری ، اندازه شرکت با ساختار سرمایه مشخص شود . تا بدانیم کدام متغیر بر ساختار سرمایه و به طور غیر مستقیم بر ارزشگذاری شرکت و جهت گیری در بازار سرمایه تاثیر گذار است .
4.پیشینه تحقیق
احمد پور و سلیمی - 1386 - ، با هدف بررسی تأثیر نوع صنعت و اندازه شرکت بر ساختار سرمایه، به این نتیجه رسیدند که بین نوع صنعت و ساختار سرمایه - نسبت بدهیها به دارائیها - رابطه ی معنی داری وجود دارد و ساختار سرمایه در صنایع مختلف، متفاوت با یکدیگر می باشد .آقایی و همکاران - 1388 - ، با هدف بررسی تأثیر مدیریت سود، اندازه شرکت و نسبت های سودآوری بر ساختار سرمایه به این نتیجه رسیدند که بین اندازه شرکت - لگاریتم جمع دارایی ها - ، سودآوری - بازده حقوق صاحبان سهام - رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد . ولی بین سودآوری - بازده دارایی ها - با ساختار سرمایه رابطه ای پیدا نشد .
دیسمساک، پادیل و پستو - 2004 - 2، با بررسی عوامل موثر بر ساختار سرمایه ی شرکت های منطقه ی آسیای میانه به این نتیجه رسیدند که ساختار سرمایه با نوع صنعت رابطه معنی داری دارد .
ماری و ویدهَن - 2009 - 3، در پژوهشی تحت عنوان "سود و ساختار سرمایه" رابطه سود و ساختار سرمایه را مورد بررسی قرار دادند . در نتیجه به وجود رابطه مثبت بین اندازه شرکت، سودآوری با ساختار سرمایه رسیدند .جایرو - 2009 - 4، در مقاله ای تحت عنوان استفاده از مدلسازی معادله ی ساختاری در تجزیه و تحلیل ساختار سرمایه به این نتیجه رسید که رشد و سودآوری - سود انباشته - رابطه ی معنی دار و منفی با ساختار سرمایه - اهرم مالی - دارد . در حالیکه اندازه شرکت - لگاریتم طبیعی فروش - رابطه ای معنی دار و مثبت با ساختار سرمایه دارد .
5.فرضیه ها
فرضیه : 1 بین نوع صنعت و نسبت مجموع بدهی ها به مجموع دارایی ها رابطه معنی داری وجود دارد .
فرضیه : 2 بین نوع صنعت و نسبت سود انباشته به مجموع حقوق صاحبان سهام رابطه معنی داری وجود دارد .
فرضیه : 3 بین چرخه عمر و نسبت مجموع بدهی ها به مجموع دارایی ها رابطه معنی داری وجود دارد .
فرضیه : 4 بین چرخه عمر و نسبت سود انباشته به مجموع حقوق صاحبان سهام رابطه معنی داری وجود دارد .
فرضیه : 5 بین سودآوری و نسبت مجموع بدهی ها به مجموع دارایی ها رابطه معنی داری وجود دارد .
فرضیه : 6 بین سودآوری و نسبت سود انباشته به مجموع حقوق صاحبان سهام رابطه معنی داری وجود دارد .
فرضیه : 7 بین اندازه شرکت و نسبت مجموع بدهی ها به مجموع دارایی ها رابطه معنی داری وجود دارد .
فرضیه : 8 بین اندازه شرکت و نسبت سود انباشته به مجموع حقوق صاحبان سهام رابطه معنی داری وجود دارد .
.6 تعریف متغیّرها الف - متغیرهای مستقل
نوع صنعت :
به صنعتی که هر شرکت در آن فعالیت می کند و تولید عمده خود را انجام می دهد گفته می شود . که صنایع مورد بررسی در این طرح تحقیقی به پنج دسته تقسیم می شوند که عبارتند از : ساخت محصولات فلزی؛ ماشین آلات و تجهیزات؛ صنایع استخراجی و سایر کانی ها؛ فرآورده های غذایی و صنایع شیمیایی. متغیر نوع صنعت بصورت چهار متغیر دامی تعریف و برازش می گردد، لذا برای هر صنعت یک ضریب بدست می آید .
چرخه عمر شرکت :
این تحقیق روش دسته بندی آنتونی و رامش - 1992 - 1 را به منظور دسته بندی مناسب سال - شرکت به مراحل چرخه عمر، دنبال می کند. مشاهدات سال - شرکت، با استفاده از روش دسته بندی چند متغیره به منظور جلوگیری ازاُریب بودن نتایج، به سه مرحله چرخه عمر تقسیم می شوند . ابتدا از متغیرهایی چون نرخ رشد فروش، مخارج سرمایه ای و سن واحد تجاری به عنوان شاخص های دسته بندی استفاده می شود . سپس نرخ رشد فروش و مخارج سرمایه ای از بیشترین به کمترین و سن واحد تجاری از کمترین به بیشترین رتبه بندی می شوند. پس از رتبه بندی، مقادیر بر اساس چندک های آماری به سه طبقه بالا، متوسط و پائین تقسیم می شود .
به شرکت های در حال رشد امتیاز 3 شرکت های بالغ امتیاز 2 و به شرکت های در حال افول امتیاز 1 را تخصیص می دهیم . امتیازات سه معیار را برای شرکت جمع کرده، امتیاز ترکیبی هر شرکت را به دست می آوریم . سپس شرکتها را بر اساس این امتیاز ترکیبی مرتب کرده، به سه دسته تقسیم می کنیم که شرکتهای در حال رشد، بالغ و در حال افول مشخص می شوند .SG رشد فروش شرکت، CEV تغییر در مخارج سرمایه ای، از تغییر داریی های ثابت بین سالهای t و t-1 به دست می آید.AGE عمر شرکت، SALES فروش در سال t، CE مخارج سرمایه ای در سال t که VALUE ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به اضافه ارزش دفتری بدهی های بلند
