بخشی از مقاله
چکیده:
تولید تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی پیشرفت سریعی در صنعت داشته است، گسترش این صنعت باعث ایجاد پسماند تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی شده است. به دلیل مشکلات زیست محیطی که از این مسئله ایجاد می شود، دولتها باید مدیریت پسماند الکتریکی و الکترونیکی را در دستور کار خود قرار دهند، که می تواند شامل استفادهی دوباره از وسایل، بازیافت و شکل های دیگری از بازیابی باشد.
بازیافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی نه تنها از نقطه نظر تصفیهی پسماندها، بلکه از نظر بازیابی مواد ارزشمند نیز حائز اهمیت است. پسماندهای الکترونیکی متنوع و پیجیدهاند، شناسایی این پسماندها از مهمترین پارامترها برای گسترش یک سیستم بازیافت با صرفه ی اقتصادی و دوستدار محیط زیست است.
در این مقاله به ویژگیهای فیزیکی و خواص ساختاری اجزای پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی پرداخته شده است. فرآیندهای فیزیکی/مکانیکی براساس خصوصیات مواد مختلف به کاررفته در پسماندها، امکان جداسازی را برای بازیابی عناصر با ارزش فراهم میکند. فرآیند مکانیکی مثل غربالگری، جداسازی بر مبنای شکل، جداسازی مغناطیسی، جداسازی جریان گردابی و جداسازی الکترواستاتیک به طور گسترده در صنعت بازیافت استفاده شدهاند که به شرح هر کدام از روش ها پرداخته شده است.
کلمات کلیدی: پسماند الکتریکی و الکترونیکی، بازیافت، فرآیند فیزیکی/مکانیکی، جداسازی، محیط زیست، اقتصاد
-1 مقدمه:
تولید وسایل الکتریکی و الکترونیکی در جهان رو به افزایش است. نوآوری های تکنولوژیکی و گسترش بازارها باعث افزایش سرعت جایگزینی وسایل شده و منجر به افزایش تولید وسایل الکتریکی و الکترونیکی شده است. تولید جهانی زائدات الکترونیک در حدود 20 تا 25 میلیون تن در سال تخمین زده می شود که بیشترین میزان آن در اروپا، آمریکا و استرالیا می باشد. اما پیش بینی می شود که در ده سال آینده چین، اروپای شرقی و آمریکای لاتین تبدیل به بزرگترین تولید کنندگان زائدات الکترونیکی شوند. {1}
زائدات وسایل الکتریکی والکترونیکی به دلیل دارا بودن مواد خطرناک، در صورت عدم پیش پردازش میتوانند در مرحله مدیریت پسماند باعث مسائل زیست محیطی شوند. بسیاری از کشورها قوانینی را برای بهبود بازیافت و استفاده مجدد و دیگر روش های بازیابی پسماندهای مشابه و در راستای کاهش دفع تصویب کرده اند.{2}
بازیافت زائدات الکترونیکی نه فقط از دیدگاه تصفیه پسماند بلکه از نظر بازیابی مواد ارزشمند نیز حائز اهمیت است. سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا - EPA - هفت مزیت اصلی برای استفاده از آهن و فولاد اسقاطی به جای مواد جدید، مشخص کرده است. استفاده از مواد بازیافتی به جای مواد جدید منجر به صرفه جویی زیادی در انرژی نیز می گردد.
در حال حاضر بازیافت مواد زائد الکترونیک را می توان به طور کلی به سه مرحله اصلی تقسیم کرد:
- جدا سازی: جدا سازی انتخابی، با هدف مجزا کردن مواد خطرناک یا با ارزش یک فرآیند اجباری میباشد.
- بهبود امکانات: استفاده از فرآیندهای فیزیکی و مکانیکی ویا فرآیندهای متالوژیکی برای ارتقاء مواد دلخواه مثل آماده سازی مواد برای فرآیند پالایش.
- پالایش: در مرحله نهایی، مواد بازیافت شده به چرخه حیات خود باز می گردند.
مصرف وسایل الکتریکی - محصولات قهوه ای - 1 مانند تلویزیون، رادیو و ویدئو بسیار رایج است. اما اجرای جداسازی دستی این محصولات به دلیل مقدار کم و کیفیت پایین فلزات ارزشمند، هزینه بر خواهد بود. یک فرآیند مکانیکی برای ارتقاء بازیافت زائدات الکترونیک برای بازیافت کامل مواد و حتی پلاستیک می تواند مورد توجه قرار گیرد.
