بخشی از مقاله
چکیده
لیشمانیازیس جلدی - سالک - ، بیماری فراموش شدهي منتقل شونده از طریق حامل است که با شیوع سالانه ۵/۱ تا ۲ میلیون نفر در سال افراد زیادی را درگیر میکند . تنها درمان تایید شده توسط WHO، ترکیبات ٥ ظرفیتی آنتیموآن است که با عوارض جانبی فراوان، مقاومت دارویی و دردناک بودن روش درمان ھمراه است که لزوم بررسی روشھای درمانی جدید را خاطر نشان میکند. در این مطالعه سعی شده تا مزایا و معایب روشھای درمانی جایگزین و روشھای درمانی رایج سالک به طور مختصر بیان شود.
کلمات کلیدي: لیشمانیازیس جلدي، روشهاي درمان، سالک
.1 مقدمه
لیشمانیازیس یک بیماری باستانی است که قدمت آن به قرنھا پیش تا حدود ۰٦٥ سال قبل از میلاد باز میگردد و دانشمندانی نظیر ابوعلیسینا آثار این بیماری را در قرن دھم ھجری ثبت کردهاند - ۱ - . لیشمانیازیس بیماری انگلی منتقل شونده از طریق حامل است که عامل آن گونهھای مختلفی از انگل لیشمانیا بوده وتوسط گونهھای مختلفی از پشهی خاکی منتقل میشود - ۷ - . بیماری لیشمانیازیس دارای ﺗﻈﺎھﺮات بالینی گوناگونی نظیر لیشمانیازیس جلدی - سالک - ۱، ﻟﯿﺸﻤﺎﻧﯿﺎزﯾﺲ احشایی - ﮐﺎﻻآزار - ۲ولیشمانیازیس جلدی-مخاطی۳ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. بیماری ﻟﯿﺸﻤﺎﻧﯿﺎزﯾﺲ جلدی دارای تظاھرات بالینی گوناگونی نظیر لیشمانیازیس جلدی منتشره ، لیشمانیازیس جلدی لوکالیزه و PKDL میباشد - ۸،۷،٤ - . روش ھای گوناگونی به منظور تشخیص بیماری سالک مورد استفاده قرار میگیرد، این روش ھا شامل تشخیص میکروسکپی انگل لیشمانیا، روش ھای مولکولی مانند PCR به منظور تشخیص DNA انگل لیشمانیا، روش ھا سرولوژیکی مانند الایزا و ایومونوفلورسنت غیرمستقیم و تست ایمونولوژیکی مونته نگرو میباشد - ۸،٤ - .
درمان دارویی بیماری سالک از قرن بیستم در دسترس قرار گرفته است. در ابتدا ترکیبات ۳ ظرفیتی آنتیموان به منظور درمان سالک مورد استفاده قرار میگرفت، اما به دلیل عوارض بسیار زیادی که این داروھا داشتند ترکیبات ٥ ظرفیتی آنتیموان جایگزین آنھا شدند.امروزه طبقهبندی دارویی شامل داروھای خط اول درمان، شامل ترکیبات ٥ ظرفیتی آنتیموان نظیر گلوکانتیم و پنتوستام میباشد که با مکانیسم ناشناختهای با جلوگیری از سنتز ماکرو مولکولھا سبب مرگ انگل میشوند - ٦ - .داروی دیگرمورد استفاده در خط اول درمان آمفوتریسین B میباشد که با اتصال به ارگوسترول انگل سبب افزایش نفوذ پذیری غشا و در نهایت مرگ انگل میشود - ۳ - . داروی مورد استفادهی دیگر در خط اول درمان، پنتوستام میباشد که این دارو نیز با مکانیسم تداخل در سنتز DNA انگل و نیز قطعه قطعه کردن غشای میتوکندری سبب مرگ انگل میشود - ٤ -
در ردهی دوم طبقهبندی روشھای درمانی داروھای جاگزین قرار دارند که شامل ترکیبات شیمیایی مانند:میلتیفوزین ،ترکیبات آزوله ،پارامومایسین ،دپسون ،.... وھمچنین شامل درمانھای فیزیکی مانند ھیتتراپی و کرایوتراپی میباشد. درمانھای جاگزین زمانی استفاده میشوند که مقاومت به داروھای خط اول درمان مشاھده شود ویا به منظور افزایش اثر بخشی داروھای خط اول درمان به صورت توام با انها مورد استفاده قرار میگیرند - ۸،۲ - . اما روش درمانی دیگرکه در ردهی سوم طبقهبندی روشھای درمانی قرار میگیرد، ایمونوتراپی میباشد که به عنوان یک روش موثربه منظور درمان سالک درحال بررسی و مطالعه است.
در ایموتراپی باور بر این است که سیستم ایمنی فرد میزبان توانایی پاسخگویی مناسب در برابرانگل را ندارد - ٥،۸،۷ - . در ایمونوتراپی تلاش بر این است تا پاسخ ایمنی اکتسابی میزبان را در برابر انگل بهبود دھیم. Row .et al در استفاده از ایمونوتراپی به منظور درمان سالک از پیشگامان بوده اند.آنها در ابتدا از آنتیژنھای انگل لیشمانیا به ھمراه واکسن BCG به منظورایمونوتراپی سالک استفاده میکردند و تا حدودی موفقیت در این زمینه کسب کردند. امروزه واکسنھای کاندیدی که به منظور ایمونوتراپی سالک مورد استفاده قرار میگیرند شامل پروماستیگوتهای کامل کشته شده، آنتیژنھای انگل لیشمانیا به یا آنتیژنھای ترکیبی انگل لیشمانیا میباشند. البته ترکیبات شیمیایی نیز به منظورایمونوتراپی مورد استفاده قرار میگیرند که ازجمله این ترکیبات میتوان به پنتوکسیفیلین و ایمیکوئیمود اشاره کرد که به ھمراه ترکیبات ٥ ظرفیتی آنتیموان مورد استفاده قرار میگیرند - ۷ - .
.2 اپیدمیولوژي بیماري لیشمانیازیس:
بیماری لیشمانیازیس از۸۹ کشور جهان گزارش شده است. این بیماری در ۸۸ کشور جهان به صورت اندمیک است .۲۷ کشور از ۸۸ کشور که بیماری لیشمانیازیس در آن ھا به صورت اندمیک
است جزء ججج=کشورھای درحال توسعه ھستند.برطبق تخمین سازمان بهداشت جهانی یک دھم جمعیت جهان در خطر ابتلا به بیماری قرار دارند.۲۱ملیون نفر آلوده شده اند ونرخ شیوع سالانه ی بیماری٫٥۱ تا ۲ ملیون نفر درسال میباشد که نشان دھنده ی اھمیت بیماری است - ۷ - .
.3 اتیولوژي بیماري لیشمانیازیس:
لیشمانیازیس یک بیماری منتقله از راه وکتور است .عامل این بیماری ۰۲ گونهی مختلف از انگلھای درون سلولی اجباری لیشمانیا ھستند که توسط ۰۳ گونهی مختلف از پشهی خاکی فلبوتومینه میتواند انتقال پیدا کنند. - ٦،٥،٤،۳ - بیماری لیشمانیازیس به دو صورت وجود دارد : فرم آنتروپونوتیک: که در آن انسان به عنوان مخزن اصلی بیماری بوده و اغلب انگلھایی از جنسھای L.tropica,L.donovan در مخازن انسانی حضور پیدا دارند. فرم زونوتیک : که درآن حیوان به عنوان مخزن اصلی بیماری بوده و وانگلھایی از جنسھایL.infantum,L.major,L.aethipica,… در مخازن حیوانی حضور دارند. بیماری لیشمانیازیس در دنیای قدیم بیشتر توسط پشهھای خاکی ماده از زیر خانوادهی فلبوتومینه و در دنیای جدید توسط پشهی خاکی زیر خانواده لوتزومیا منتقل می شود. - ۲ -
