بخشی از مقاله
چکیده
کشور عزی ما ایران دارای محدوده های جغرافیایی متعدد و پهنه بندی های مختلف اقلیمی است تا انجاییکه مردمان بومب مناطق، تفاوت های دمایی بسیاری را تجربه می کنند، از تعمق در سکونت گاه های هزاران ساله این سرزمین کهن و تنوع بسیاری که در ساخت آنه ها در اقلیم های مختلف وجود دارد به خوبی می توان دریافت که نحوه درست برخورد با شرایط نامساعد آب و هوایی هر منطقه، با درک و شناخت صحیح از موقعیت مکانی هر اقلیم، شناخت ویژگی های معماری بومی، بافت کالبدی شهر و روستا امکان پذیر است. فرآیند و نحوه سرمایش و گرمایش در هر منطقه متفاوت بوده و چگونگی دست یابی به دمای آسایش محیط زندگی و نحوه جهت گیری خانه ها برای پاسداشت انرژی در مناطق سردسیر ایران هدف اصلی تحقیق می باشد.در این پژوهش سعی داریم ضمن نگاهی به نحوه نگرش پیشینیان به اقلیم و شناخت عوامل اصلی ایجاد بحران های اقلیمی، از زاویه ای دیگر به ارائه روش هایی بپردازیم که دست یابی به این اهداف را میسر می سازد و با سیر فرآیندی از کلیات به جزئیات تحقیق که با مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات عینی به انجام رسیده است، به ترین شرایط استفاده از اقلیم و جهت گیری بنا در ساختمان هایی که در مناطق سردسیر قرار دارند را فراهم آوریم.
واژه های کلیدی: طراحی اقلیمی، جهت گیری ساختمان، نحوه استقرار بنا
مقدمه
معماری طی هزاران سال وجود داشته و اصلت ارزشهای کیفی آن در طول قرن ها شکل گرفته است و هم اکنون این ارزش ها قابل مطالعه و بررسی است این ارز شها بسیار متنوع و گوناگون هستند و رسالت یک معمار موفق در هر عصر و زمانی گردن نهادن به تمامی آنها و به کار گیری صحیح و منطقی مجموعه این قابلیت هاست. امروزه نیاز به اینکه راهی برای تفکر در مورد معماری گذشته پیدا شود بیش از پیش احساس می شود. راهی که با شرایط زمان میزان شده باشد. اگر معماری را به عنوان پدیده ای نشات گرفته از بشر و ابزاری جهت پاسخگویی به نیازهای او بدانیم، به نظر می رسد که یکی از بهترین راه ها برای دستیابی به هدف فوق توجه به عاملی است که گذشت زمان تاثیر چندانی در تغییر احساس نیاز به آن نداشته و تحولات زندگی بشری و روحیات او باعث دگرگونی شکل این نیاز نشده باشد.
در صورتیکه بسیاری دیگر از عوامل شکل دهنده و معنی بخش معماری در هر عصر و زمانی دارای تعاریف مربوط به خود بوده و تغییر شرایط اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و ... بر روی آنها تاثیر فراوانی داشته است و همچنین توجه به بستر سازی توسعهایدار انسانی و بهبود رفاه اجتماعی شهروندی از قبیل طراحی اقلیمی هماهنگ با محیط زیست انسانی، تقویت ساختارهای همبستگی اجتماعی همچون تعهد و مسئولیت پذیری، تقویت بنیان های اجتماعی و خانوادگی و احیای محیط زیست همگانی و ایجاد انتظام ساختاری در فضای شهری برای ادراک زیبا شناختی و خوانایی شهری و بهبود بهره گیری از فضاهای شهری و افزایش رضایت شهروندی بسیار ضروری می باشد. انسان ها فارغ از موقعیت جغرافیایی محل زندگیشان، بدلیل خصوصیات بدنی تقریبا یکسانی که دارند، و همچنین توجه به ره های تبادل حرارت بدن انسان با محیط دارای شرایط راحتی برابری بوده و در محدوده مشخصی از رطوبت و دما احساس آسایش می کنند و این عوامل اقلیمی و عوامل انسانی موثر بر آسایش حرارتی می باشند.
روش تحقیق
معماری و اقلیم، پیوندشان بیشتر به رابطه نوزاد و آغوش می ماند. یا نسبت هر رستنی با خاک، حریم امن و بستر بالیدن. با بستگی ای تکامل آفرین، الهام بخش و البته نه محیط زا. در این معنا، آغوش،خاک و اقلیم، رابطه حیات و سرزندگی و نبودشان نمود میرایی است. تجربیات معماری بومی در پهنه جهان و آروین های آن در معماری ایران زمین نیز، خود گواه تاکیدی بر اندیشه فرم زایی ملاحظلات اقلیمی در معماری است تا عاملی بر محدودیت آن یا اسارت معمار. میزان متفاوت و ترکیب گوناگون عوامل اقلیمی که خود ناشی از تفاوت موقعیت جغرافیای مناطق مختلف است، حوزه های اقلیمی متفاوتی در جهان پدید آورده که هر یک ویژگی های خاصی دارد.محیط زیست، شهرها و حتی بناهای مربوط به این حوزه های اقلیمی، ویژگی های خاصی متناسب با شرایط اقلیمی خود به دست آوردند.
ایران کشور چهار فصلی است، بدینم عنا که در هر زمانی، چهار فصل را می توان به طور هم زمان در پهنه ی آب و هوایی آن مشاهده کرد. در این پژوهش دستیابی به روشی بر اساس طراحی اقلیمی با در نظر گرفتن پهنه بندی کشور، جهت دستیابی به دمای آسایش ساکنان مناطق سردسیر مد نظر بوده است که با وجود آب و هوای متفاوت کشور نیاز به بررسی بیشتر در این زمینه احساس می شود. هر چند با این همه تنوع اقلیمی روش های متفاوتی برای رسیدن به دمای آسایش در هر منطقه وجود دارد. ضمن توجه به اقلیم در طراحی خانه های زیستی و حل بحرانی چون سرما در مناطق سردسیر، معماران نیازمند شناخت درست اقلیم منطقه هستند که در این پژوهش بدان پرداخته شده است. روش تحقیق در این مقاله مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات عینی نگارنده می باشد و جامعه تحقیق تقسیمات اقلیمی و اقلیم سرد ایران - مناطق غرب و جنوبی را در بر می گیرد - . برآنیم ضمن شناخت درست برخی واژه های اقلیمی و انواع پهنه بندی اقلیمی کشور، راهکارهایی برای طراحی معماری در مناطق سردسیر ارائه
