بخشی از مقاله
چکیده
آلودگیصوتی از نظر تاثیر بر سلامتیافراد دارای عوارضی استکه در درازمدت بروز نموده و اغلب غیرقابلاصلاح و بازگشت میباشند. در این بررسی که در منطقه منطقه 6 شهرداری شیراز درسال 1395 صورت پذیرفت، شدت آلودگیصوتی در6 ایستگاه - سه ایستگاه در حال تخریب و سه ایستگاه در حال عملیات ساختمانی - و در ساعات مختلف شبانهروز طی مدت دو ماه اندازهگیری شده است
. درتمام ایستگاه ها میانگین شدت سر وصدا، هنگام تخریب منازل قدیمی و در برخی مراحل احداث آپارتمانهای جدید، به خصوص در مرحله بتون ریزی و برشسنگ و آهنآلات، - در طول روز - بالاتر از حد مجازاستاندارد برای مناطق مسکونی - dB 70 - اندازهگیری شد
همچنین، درتمام ایستگاهها در طول شب، شدت سر و صدا به میزان قابل قبول خود رسید
با توجه به بررسیهای به عملآمده و نتایج و جداول استاندارد موجود، برای مناطق شهری پیشنهاد میگردد، جهت حفظ سلامت عمومی جامعه، سازندگان موظف به ساخت کارگاههایی جهت برشکاری آهنآلات و سنگ نماهای ساختمانی، درمحلی دور از مکان ساخت وساز گردند و یا کارگاههایی کوچک با عایقصوتی مناسب در محل کار تعبیه گردد.
همچنین با توجه به سر و صدای ناشی از ساخت و ساز و یا تخریب بناها که در بسیاری از موارد اجتنابناپذیر است، فقط ساعات مشخصی از شبانهروز که احتمال حضور افراد در منازل اطراف کمتر است، مجوز انجام کاراز سوی مراجع ذیصلاح صادر شود.
مقدمه
امواج صوتی از نظر ماهیت فیزیکی جزء امواج مکانیکی طولی هستند که حامل انرژی بوده تنها در محیط مادی قابل انتشار هستند. موج ٌعبارت است ازآشفتگی یا بر هم خوردن تعادل محیط به صورت منظم ایجاد می شود. امواج بسته به ماهیت خود قابل انتشار در محیط های مادی و یا خلاء هستند. امواج بطور کلی در دو دسته امواج مکانیکی و امواج الکترومغناطیسی تقسیم بندی می شوند.
امواج الکترومغناطیس ماهیتاً و از نظر رفتار و خصوصیات دارای خصوصیات الکتریکی و مغناطیسی هستند و برای انتشار خود نیاز به محیط مادی ندارند. امواج مکانیکیٌ از تغییر مکان قسمتی از یک محیط کشسان نسبت به وضعیت تعادل خود ناشی می شود، این امر به نوبه خود سبب نوسان محیط می شود. به علت خواص کشسانی محیط آشفتگی از لایه ای به لایه دیگر منتقل می گردد.
نتیجه این عمل آشفتگی محیط است که به آن موج می گویند. در این پدیده کل محیط همراه موج منتقل نمی شود، بلکه فقط اجزای محیط در مسیر های محدودی - در راستای معین - نوسان می کند. با رشد جامعه بشری و توسعه صنایع و مکانیزه شدن آنها صدا بیش از پیش از منابع متعدد تولید گردیده و مشکل آلودگی صوتی نیز تشدید گردیده است. وسایل نقلیه، صنایع، وسایل بخش صوتی خانگی، بلندگوهای ثابت و دستی، سروصدای جمعیت در کوچه و خیابان و سروصدای ناشی از نوسازی از جمله عوامل بوجود آورنده آلودگی صوتی می باشد.
امروزه در بسیاری از کشورها، استانداردهای ملی در راستای کنترل آلودگی صوتی تدوین گردیده است، سازمانهای مشخصی در این کشورها وظیفه نظارت بر رعایت آنها را به عهده دارند. استاندارد آلودگی صوتی در کشور ما نیز در سال 78 به تصویب هیات وزیران رسیده و سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مجری و ناظر آن تعیین گردیده است.
آلودگی صوتی محصول ناخواسته اکثر فعالیت های انسانی است و تولید و انتشار آن همزمان با آغاز شهرنشینی در جوامع بشری سیر روز افزون داشته است
از ساده ترین و محسوس ترین عوارضی که سروصدا برای انسان به ارمغان می آورد از دست دادن قدرت شنوایی بصورت مستقیم می باشد. علاوه برآن آلودگی صوتی موجب اثرات غیرمستقیم مثل حساسیت عصبی، تحریک پذیری شدید، شوک عصبی، سرگیجه، اضطراب واسترس، از دست دادن تعادل بدن، تمایل به خودکشی و قتل، سوءهاضمه، امراض قلبی و ضعف قوه بینایی می شود. صوت توسط اختلاف فشار موجود در هوا ایجاد می گردد. علاوه بر آن منابع ارتعاشی موجود در هوا و اغتشاش در مایعات، گازها و یا جامدات نیز باعث تولید صوت می گردند.
آلودگی صوتی، از جمله پیامدهای زیانبار صنعتیشدن جوامع استکه سلامتروانی و آرامش روحی ساکنان شهرهای بزرگ ذرا به هم زده و به نوعی ریشه بسیاری از تنشهای اجتماعی است با توجه به اینکه آلودگیصوتی به عنوان یکی از انواع آلودگیهای زیستمحیطی مطرح می باشد و با توجه به عوارض سوء جسمی و روحی متفاوت، سازمان بهداشت جهانی این آلودگی را به عنوان خطری جدی برای سلامت شهروندان معرفی کرده است. عادتکردن افراد به سر وصدا، بدین معنی که اگر چه افراد در معرض صدا، مشکلات بیشتری را در زندگی روزمره خود تحمل میکنند، اما واکنش فیزیولوژیک بدن موجب برقراری حالت تعادل در وضعیت سلامت این افراد با سایر افرادی که در معرض صدای کمتری هستند شده است
در نظر عامه، افراد در معرض صدا به سر وصدا عادت میکنند، ولی عادت به آلودگی به معنای مصون شدن در برابر آلودگی نیست، بلکه به معنای تحلیل رفتن توان دفاعی بدن، به طور تدریجی و متناسب با میزان آلودگی است . تاثیر عوارض درازمدت همچنان باقی است. در چنین حالتی فرد در مقابل عوامل ناخوشایند و ناخواسته محیطی بیدفاع و ناتوان میگردد. براساس تحقیقاتی که درمکانهای پر سر وصدا بر روی افراد انجام میگیرد
نتایج نشان میدهد که افراد در معرض صدا دچار افت شنوایی میشوند، این کاهش افت شنوایی نوعی سازگاری فیزیولوژیکی است که سبب میشود که افراد از نظر سلامت عمومی در بعضی اززیرمقیاسها با سایر گروهها تفاوت معناداری را نشان ندهند. واکنشهای بدن انسان در قبال صداهای بلند همانند واکنش در برابر خطری قریبالوقوع میباشد.
از جمله این واکنشها میتوان به ترشح هورمون آندرنالین، تغییر ضربانقلب و فشارخون اشاره نمود. اختلاف بین صدای قابل پذیرش و صدای ناخواسته به طور زیادی بستگی به فرد داشته و عینی استکه این امر مهم اندازهگیری دقیق صدا را دچار اشکال می سازد. عکسالعمل انسان به صدا به عوامل ذهنی صدا - بلندی صدا - ، فرکانس صدا - اوجصدا - و همین طور به عوامل عینی مانند مقبولیت یا عدم مقبولیت فرستنده صدا دارد.
درجه بردباری انسان به صدا، همچنین به موقعیت، محل و زمان بستگی دارد. تحمل انسان به صدای ناخواسته در شب کمتر از روز است. هنگامی که تعداد و انواع فرستندههای صدای ناخواسته در محیط زیاد گردد، آلودگیمحیط را به دنبال دارد. آثارروانی سر و صدا رابطه مستقیمی با شدت صوت ندارد، زیرا ممکن است، گاه کوچکترین صدا موجب شدیدترین عکسالعملها شده ویا بلندترین صداها ممکن است گاهی بر ذهن آدمی اثر نداشته باشد.
آثارروانی سر وصدا بر حسب شخص، موقعیت و زمان متفاوت است. ولی بهطور کلی میتوان گفت محیط پر سر و صدا موجب اختلال در مکالمه و تفهیم مطلب، کمشدن فعالیتمغزی و ناهماهنگی کارهای فیزیکی میشود. از قدرت فراگیری نیز کاستهشده و بر تعداد اشتباهات افزوده میشود.
در این پژوهش تلاش شدهاست تا برخی آثار سوء آلودگیصوتی ناشی از ساخت و ساز و یا تخریب بنا که بر همشهریان عوارضی را به دنبال داشته بررسی شود. رشد بیرویه صنعت، توام با افزایش تکنولوژی در جوامع بشری مشکلاتی را به وجود آورده که آلودگی صدا، یکی از مهمترین این مشکلات است. با ادامه گسترش شهر نشینی و مهاجرت به شهرها، همچنین گسترش شبکه حمل و نقل جادهای، ریلی و... این مشکل شکل تازهای به خود گرفته است. با مشخص شدن مشکلات زیستمحیطی ناشی از افزایش جمعیت و رهآورد تکنولوژی، مشکل آلودگیصوتی بیشتر از پیش قابللمس است. آلودگیصوتی مشکل رو به رشدی استکه اثرات شدیدی بر سلامتی مردم دارد.
آلودگی صوتی میتواند به عنوان احساس نارضایتی توسط صوت تعریف شود. آلودگیصوتی در ترازهای بالای فشار صوت - بالاتر از 85 دسی بل - باعث اثرات مستقیم بر روی اندامشنوایی شامل تغییر موقت آستانهشنوایی - 1 - TSS ودر صورت تماس طولانی، باعث ایجاد افت دائم شنوایی 2 - PTS - میگردد. اما در محدودهای از ترازهای پایین تر - 85-50 دسی بل - اثرات عمده آن تحت عنوان آزاردهندگیَ، مزاحمت،4 اخلال در آسایش، ِ ناخواسته-بودن،ّ قلمداد میشود.
به عبارت دیگر قسمتی از اثرات صدا مربوط به تاثیر آن بر روی دستگاه عصبی و وضعروانی و رفتاری افراد است. آلودگیصوتی مسئله بزرگی برای کیفیتزندگی در نواحی شهری است. هر چند صداهای خیلی شدید - dB 150 - به بالا، میتواند باعث پارگی پرده صماخ و دیگر قسمتهای داخی گوش گردد، اما صدمه به شنوایی در ترازهای پایینتر -85 - - dB 90 صورت میگردد.
وقتی در فرکانسهای مشخصی افت شنوایی ایجاد شود برای آنکه شخص قادر به شنیدن آن فرکانس باشد، بایستی تراز صدا، از حد معمول آستانه شنوایی بالاتر باشد، به همین جهت افرادی که دارای افت شنوایی هستند به طور غیر عادی بلند حرف میزنند. به علاوه این افراد اغلب حرف بیصدا که دارای فرکانس بالا هستند را خوب درک نمی کنند و به همین دلیل درک صحیح کلمات مشکل میشود. چنین افت شنوایی به دو صورت زیر است:
.1 تغییر موقت آستانه شنوایی که در آن شنوایی معمولا پس از 16ساعت از تماس با صدای آسیبزا برگشت میکند.
.2 تغییر دائم آستانه شنوایی صدا که معمولا یکماه پس از تماس با صدای آسیبزا اندازهگیری میشود.
بروز افت شنوایی ناشی از صدا، معمولا به صورت تدریجی بوده و در ابتدافرکانسهای مکالمهای را در بر نمیگیرد. در نتیجه شخص از نقصان شنوایی خود بیاطلاع است. در مجموع عواملی چون شدتتماس، طول مدتتماس، سن و حساسیت-ویژه گوشفرد، عواملی هستند که در ایجاد و پیشرفت عارضه افت شنوایی دخالت دارند. اثرات درازمدت صدا بر انسان، به صورت کریادراکی یا عصبی ظاهر میگردد. یعنی به واسطه صداهای با شدت صوت بالا، سلولهای شنوایی، معدوم گشته و منجر به کری غیرقابلبرگشت میگردد.
به این نوع افت شنوایی کریحرفهای هم گفته میشود. معمولا این افت شنوایی دو طرفه و مقارن بوده و هر دو گوش مانند هم دچار افت شنوایی میگردند. موضوع آلودگی صوتی و اثرات بهداشتی ناشی از آن تنها به صداهای صنعتی و محیط کار محدود نمی شود.
هر چند که اثرات سوء ناشی از کارکنان با صدای صنعتی قابل بررسی جدی بوده و حتی محیط اطراف را تحت تاثیر قرار می دهد، لذا موضوع آلودگی صوتی را می توان شامل دو بخش عمده دانست: صنعت و محیط زیست. آلودگی صوتی در ترازهای بالای فشار صوت - بیش از 85 دسی بل - باعث اثرات مستقیم بر روی اندام شنوایی شامل تغییر موقت آستانه شنوایی ودرصورت تماس طولانی ایجاد افت دائم شنوایی می گردد
