بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی تاثیر روکش نمودن بذر با ترکیبات مختلف عناصرکممصرف، اسیدآمینهها، هورمونها بر سبزشدن و استقرار بوته چغندرقند به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در موسسه اصلاح و تهیه بذر چغندرقند تحت شرایط گلخانه انجام شد. شتشوي بذر - شستشو و عدم شستشو - ، رقم 034 - و پارس - و ترکیبات مختلف عناصرکممصرف، اسیدآمینهها، هورمونها که شامل 5 تیمار بودند به همراه یک تیمار شاهد - بدون روکش کردن - فاکتورهاي این آزمایش بودند.
نتایج نشان داد درصد، سرعت، یکنواختی سبزشدن به طور معنیداري تحت تاثیر تیمار شستشو، رقم و تیمارهاي روکشبذر - Seed coating - قرار گرفت، همچنین اثر متقابل تیمارهاي شستشو ارقام تیمارهاي روکش بذر در سطح یک درصد بر روي صفات درصد، سرعت، یکنواختی سبزشدن، وزن خشک ریشه و وزن خشک بخش هوایی گیاه معنیدار بود. به طور کلی نتایج نشان داد که شستشوي بذر به همراه تیمار روکش بذر با}روي 9 - گرم بر کیلوگرم بذر - + منگنز 16/5 - گرم بر کیلوگرم بذر - +بور 8/5 - گرم بر کیلوگرم بذر - } + { اسید آمینه 8 - گرم در کیلوگرم بذر - هیومیک اسید 12 - گرم در کیلوگرم بذر - + جلبک 12 - گرم در کیلوگرم بذر - { در مورد تمامی صفات مورد ارزیابی از برتري محسوسی برخوردار بود.
مقدمه
نیاز به استفاده از تکنیکهاي مختلف جهت افزایش کارایی بذر، افزایش قدرت جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، یکنواختی جوانهزنی، افزایش درصد سبزشدن و استقرار بوته چغندرقند ضروري میباشد. بهبود سطوح تغذیه گیاهان در زمانی که تامین عناصر ریزمغذي از خاك کافی نباشد عملکرد گیاهان زراعی را افزایش میدهد - فاروق و همکاران، . - 2012 به هر حال، کابرد عناصر ریزمغذي به خاك به دلیل پایینبودن کارایی استفاده از عناصرغذایی، به دزهاي بیشتري نیاز میباشد - سینگ، . - 2007 در گیاهان زراعی، عناصر ریزمغذي ممکن است بهصورت خاکی، محلولپاشی و یا بصورت تیمار بذر مصرف شوند.
اگرچه مقادیر عناصر ریزمغذي مورد نیاز گیاه با هرکدام از روشهاي مذکور تامین میشود، ولی مصرف به صورت محلولپاشی و غنیسازي بذر - Seed coating - در بهبود عملکرد از کارایی بالاتري برخوردار هستند، اما هزینه بالاي محلولپاشی بهخصوص براي کشاورزان فقیر توسعه این روش را محدود ساخته است - جانسون و همکاران، - 2005، علاوه برآن، کاربرد برگی یا محلولپاشی در مراحل بعدي رشد و زمانی که گیاهان رشد کرده قبلاً استقرار یافتهاند، انجام میشود.
تیمار بذر بهترین و اقتصاديتر گزینه میباشد چرا که در این روش حداقل عناصر ریزمغذي استفاده میشود، کاربرد آن آسان است و رشد گیاهچه بهبود مییابد - سینگ . - 2007 ثابت شدهاست که تنظیمکنندههاي رشد گیاهی در یکپارچگی واکنشهاي گیاه به تنشهاي محیطی نقش اساسی دارد - امزالاج و همکاران، - 1999 و براي عکس العمل جوانهزنی به علائم محیطی، هورمونهاي گیاهی داراي بیشترین اهمیت می باشد - هرمن و همکاران، . - 2007 گزارش شده که ژیبرلیک اسید و کنتین درصد جوانهزنی و رشد گیاهچه را در چغندرقند افزایش میدهد.
جدول 5 نتایج کوتینگ بذر برنج با ژیبرلیکاسید بر روي صفات مختلف نشان میدهد - جورك و همکاران، . - 2012 اگرچه چندین بررسی بر روي بهبود بذر - تایلور و همکاران، - 1998، کوتینگ بذر - فاروق و همکاران، - 2012، پرایمینگ - مکدونالد، - 2000، پیرایمینگ در مزرعه - هاریس، - 2006 و تقویت بذر - فاروق و همکاران، - 2012 براي موفقیت تولید محصولات زراعی تحت شرایط محیطهاي مطلوب و تنش - فاروق و همکاران، - 2012در دسترس هستند ولی باز در کشور ما تحقیقات بیشتري در این زمینه مخصوصاً در مورد چغندرقند لازم است .
روش تحقیق
به منظور بررسی تاثیر روکش نمودن بذر با ترکیبات مختلف عناصرکممصرف، اسیدآمینهها، هورمونها بر سبزشدن و استقرار بوته چغندرقند آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در موسسه اصلاح و تهیه بذر چغندرقند تحت شرایط گلخانه انجام شد. فاکتورهاي آزمایش شامل شتشوي بذر - شستشو و عدم شستشو - ، رقم 034 - و پارس - و ترکیبات مختلف عناصرکممصرف، اسیدآمینهها، هورمونها که شامل 5 تیمار به همراه یک تیمار شاهد - بدون روکش - به ترتیب زیر میباشند:
تیمار } -1روي 9 - گرم بر کیلوگرم بذر - + منگنز 16/5 - گرم بر کیلوگرم بذر - +بور 8/5 - گرم بر کیلوگرم بذر - } + {اسید جیبرلیک 1/2 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - + اتیلن 2 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - + اسید سالسیک 0/35 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - .{
تیمار } -2روي 9 - گرم بر کیلوگرم بذر - + منگنز 16/5 - گرم بر کیلوگرم بذر - +بور 8/5 - گرم بر کیلوگرم بذر - } + { اسید آمینه 8 - گرم در کیلوگرم بذر - هیومیک اسید 12 - گرم در کیلوگرم بذر - + جلبک 12 - گرم در کیلوگرم بذر - .{
تیمار } -3اسید جیبرلیک 1/2 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - + اتیلن 2 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - + اسید سالسیک 0/35 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - } + { اسید آمینه 8 - گرم در کیلوگرم بذر - هیومیک اسید 12 - گرم در کیلوگرم بذر - + جلبک 12 - گرم در کیلوگرم بذر - .{
تیمار } -4روي 9 - گرم بر کیلوگرم بذر - + منگنز 16/5 - گرم بر کیلوگرم بذر - +بور 8/5 - گرم بر کیلوگرم بذر - } + {اسید جیبرلیک 1/2 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - + اتیلن 2 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - + اسید سالسیک 0/35 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - } + { اسید آمینه 16 - گرم در کیلوگرم بذر - هیومیک اسید 24 - گرم در کیلوگرم بذر - + جلبک 24 - گرم در کیلوگرم بذر - .{
تیمار }-5روي 9 - گرم بر کیلوگرم بذر - + منگنز 16/5 - گرم بر کیلوگرم بذر - +بور 8/5 - گرم بر کیلوگرم بذر - } + {اسید جیبرلیک 1/2 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - + اتیلن 2 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - + اسید سالسیک 0/35 - میلیلیتر در کیلوگرم بذر - } + { اسید آمینه 8 - گرم در کیلوگرم بذر - هیومیک اسید 12 - گرم در کیلوگرم بذر - + جلبک 12 - گرم در کیلوگرم بذر - .{ براي بررسی مولفههاي سبزشدن - درصد، سرعت و یکنواختی سبزشدن - ، قدرت استقرار بوته در 28 روز بعداز کشت، وزن خشک ریشه و بخش هوایی گیاه بعد از 45 روز و براي هر کدام از تیمارها از جعبههاي پلاستیکی 60*60 پر از خاك استفاده شد. دادههاي حاصل به کمک نرمافزار SAS تجزیه واریانس و سپس میانگینها با آزمون LSD در سطح 5 درصد مقایسه گردید. رسم اشکال توسط نرم افزار Excel انجام گرفت.
نتایج و بحث
درصد سبزشدن به طور معنیداري تحت تاثیر تیمار شستشو، رقم و تیمارهاي روکشبذر - Seed coating - قرار گرفت، همچنین اثر متقابل تیمارهاي شستشو× ارقام × تیمارهاي روکش بذر در سطح یک درصد بر روي درصد سبزشدن معنیدار بود - جدول . - 1 به طور کلی، درصد سبزشدن حاصل از تیمارهاي بدون شستشو و با شستشو به ترتیب 75/96 و 84/83 درصد بود در این صورت درصد سبزشدن در تیمار شستشوي بذر نسبت به عدم شستشو 11/67 درصد بیشتر بود. - جدول . - 2 درصد سبزشدن در ارقام 034 و پارس به ترتیب 79/74 و 81/05 درصد بود.
همانطوري که جدول 2 نشان میدهد تیمار 6 روکش بذر به طور معنیداري از بیشترین درصد سبزشدن برخوردار بود و این در حالیست که درصد سبزشدن در تیمار 4 نسبت به دیگر تیمارها کمتر بود. معنیدارشدن اثر متقابل تیمارهاي شستشو× ارقام × تیمارهاي روکش بذر بر درصد سبزشدن بذر، نشان میدهد که درصد سبزشدن در قبال تغییرات عاملهاي مورد مطالعه، متفاوت است - جدول . - 3 همانطور که جدول 3 نشان میدهد ترکیب تیماري شستشوي بذر× رقم × 034 تیمار 2 روکش بذر و تیمار شاهد به همرا ترکیب تیماري شستشوي بذر× رقم پارس × تیمار 2 روکش بذر بیشترین درصد سبزشدن را داشتند.
اثر تیمار شستشوي بذر، ارقام، تیمارهاي مختلف روکش بذر همچنین اثر متقابل تیمارهاي شستشو ارقام تیمارهاي روکش بذر بر سرعت سبزشدن معنیدار بود - جدول . - 1 تیمار شستشوي بذر از نظر سرعت سبزشدن نسب به عدم شستشو برتري داشت و رقم 034 نیز نسبت به رقم پارس از سرعت سبزشدن بالاتري برخوردار بود - جدول . - 2 در بین تیمارهاي مختلف روکش بذر تیمار 2 با سرعت سبزشدن 0/0076 در ساعت از بیشترین سرعت برخوردار بود و تیمار شاهد داراي کمترین سرعت سبزشدن بود.
جدول 3 نتایج اثرات متقابل اثر متقابل تیمارهاي شستشو ارقام تیمارهاي روکش بذر بر سرعت سبزشدن را نشان میدهد و نتایج حاکی از این است که سرعت سبزشدن با شستشوي بذر، رقم 034 و تیمار روکش بذر 2 به طور معنیداري افزایش نشان داد به طوري که در تیمار شستشو رقم 034 تیماره 2 روکش بذر با 0/0088 در ساعت بالاترین سرعت سبزشدن مشاهده شد یکنواختی سبزشدن مدت زمانی است که طول میکشد تا سبزشدن از 10 درصد حداکثر خود به 90 درصد حداکثر خود برسد، هر چه مقدار این مدت زمان کمتر باشد نشاندهنده سبزشدن یکنواخت تر - همزمان - بذرها میباشد.
تجزیه واریانس این مؤلفه در جدول 1 حاکی از آن است که اثرات شستشو، ارقام و تیمارهاي روکش بذر در سطح یک درصد معنیدار است و مقایسه میانگین این صفت نشان میدهد که در تیمار شستشوي بذر بیشترین یکنواختی سبزشدن 105/72 - ساعت - و در تیمارعدم شستشو 129/93 - ساعت - کمترین یکنواختی سبزشدن وجود دارد و در این راستا اختلاف بین ارقام از نظر یکنواختی سبزشدن معنیدار نبود. همانطور که جدول 2 نشان میدهد تیمار 2 روکش بذر با 109/90 ساعت داراي بیشترین یکنواختی در سبزشدن بود.
نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفت وزن خشک ریشه در جدولهاي 1، 2 و 3 نشان داده شده است و وزن خشک ریشه در ارقام و تیمارهاي مختلف روکش بذر در سطح یک درصد اختلاف داشت و رقم 034 با 5/99 گرم داراي بیشترین وزن خشک ریشه بود - جدول . - 2 مقایسه اثرات متقابل آنها نشان داد که ترکیب تیماري شستشو× رقم پارس × تیمار2 روکش بذر با 9/58 گرم وزن خشک، نسبت به دیگر تیمارها از بیشترین وزن خشک ریشه برخوردار بود.
