بخشی از مقاله
چکیده
فناوری اطلاعات تاثیرات قابل توجهی بر حوزه های مختلف در بخش سلامت گذاشته است.هدف از این تحقیق بررسی تاثیر فناوری اطلاعات سلامت بر کیفیت خدمات درمانی و هزینه های عملیاتی خدمات درمانی در بیمارستان های زیر مجموعه سازمان تامین اجتماعی استان اصفهان می باشد. جامعهآماری پژوهش حاضر عبارتند از کاربران سیستم های اطلاعاتی بیمارستانی در بیمارستانهای زیر مجموعه سازمان تامین اجتماعی استان اصفهان شامل بیمارستانهای شریعتی، غرضی و فاطمه الزهرای نجف آباد که از جریان سیستم های مرتبط با فناوری اطلاعات سلامت به طور کامل آگاهی دارند که تعداد این افراد بالغ بر 216 نفر می باشند. حجم نمونه بر اساس قاعده ارائه شده توسط بارکلای و همکاران - - 1995 برابر 100 نفر بوده است.
در این پژوهش جهت اطمینان از پایایی پرسشنامه، از سه معیار ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شده است. جهت بررسی روایی نیز از روایی همگرا، روایی واگرا و روایی صوری استفاده شده است. همچنین جهت بررسی رابطه بین متغیرها و تجزیه و تحلیل داده ها از روش حداقل مربعات جزئی و نرم افزار اسمارت پی ال اس استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان داد که سیستم های اطلاعات بالینی تاثیر مثبت و معناداری بر کیفیت خدمات درمانی دارند. همچنین سیستم های منابع انسانی تاثیر مثبت و معناداری بر کیفیت خدمات درمانی و هزینه عملیاتی داشتند. همچنین نتایج از تاثیر مثبت و معنادار سیستم های زمانبندی بر هزینه عملیاتی خبر داد. اما تاثیر سیستم های اطلاعات بالینی بر هزینه عملیاتی، تاثیر سیستم های مالی بر کیفیت خدمات درمانی و هزینه عملیاتی و نیز تاثیر سیستم های زمانبندی بر کیفیت خدمات درمانی تایید نشدند واژههای کلیدی
فناوری اطلاعات سلامت، کیفیت خدمات درمانی، هزینه های عملیاتی، سیستم های زمانبندی، سیستم های اطلاعات بالینی
- 1 مقدمه
امروزه فناوری اطلاعات برای تسهیل در انجام امور و کسب مزیت رقابتی و کاهش هزینه ها در سازمانهای مختلف به کارگرفته شده است. سازمان هایی که در زمینه ارائه خدمات بهداشتی و درمانی فعالیت می نمایند نیز از این امر مستثنی نمی باشند. بیمارستان شناخته شده ترین سازمان ارائه دهنده این نوع خدمات است که نقش بسیار مهمی در حفظ و بهبود سلامت شهروندان بازی می کند. کیفیت خدمات درمانی در طول تاریخ به طور مداوم در حال بهبود مستمر بوده است.بهبود کیفیت خدمات درمانی و کاهش خطاهای پزشکی امری ضروری به نظر می رسد که بایستی از راهکار های موجود برای رسیدن به این هدف استفاده گردد. فناوری اطلاعات ابزاری است که می تواند در این امر به کار گرفته شود و امروزه بسیار مورد توجه مراکز بهداشتی و درمانی قرار گرفته است.
از طرفی فناوری اطلاعات توانسته است تا بر امر کاهش هزینه ها از طروق مختلفی تاثیر گذاشته و آن را کاهش دهد و باعث افزایش کارایی در عملکرد بیمارستانی گردیده است.یکی از اهداف بسیار اساسی گسترش فناوری اطلاعات سلامت در سازمانهای خدمات درمانی، افزایش کیفیت خدمات درمانی و نیز کاهش هزینه های مراقبت های درمانی می باشد. اما در خصوص این موضوع که آیا این سیستمها توانسته اند به اهداف خود - یعنی بهبود کیفیت و کاهش هزینه ها - نائل شوند تحقیقات اندکی انجام گرفته است در کشور ایران تاکنون پژوهشی در این حوزه انجام نشده است. لذا فراگیری سیستم های فناوری اطلاعات در سازمانهای بخش بهداشت و درمان و اهمیت و تاثیر بسزای این فناوری در تمامی ابعاد، این ضرورت را ایجاب نمود تا در این تحقیق به بررسی تاثیر این فناوری شامل چهار بعد سیستم های اطلاعات بالینی ، سیستم های مالی ، سیستم های زمانبندی و سیستم های منابع انسانی بر کیفیت و هزینه عملیاتی در بیمارستان های زیر مجموعه سازمان تامین اجتماعی استان اصفهان پرداخته شود.
تعاریف مفهومی متغیرها سیستم اطلاعات بالینی
سیستم اطلاعات بالینی - CIS - ابزاری کامپیوتری است که داده های بیمار، دانش پزشکی، یا سایر اطلاعاتی را که موجب توسعه اقدامات و تصمیمات بالینی می شود، مدیریت می کند - کاپلان و برنان ،. - 2001 سیستم های بالینی طیف وسیعی از سیستم ها را در بر می گیرد. این طیف سیستم های دستی و سایر روشهای مدیریت اطلاعات بالینی مبتنی بر تکنولوژی سطح پایین تا سیستم های کامپیوتری پیشرفته و با قابلیتهای بالا را جهت استفاده پزشکان در بر می گیرد - لاپوینت و ریوارد، . - 2006سیستم های مالی سیستمی کامپیوتری که با هدف مدیریت امور اقتصادی بیمارستان طراحی شده است. این سیستم به مدیریت هزینه ها،خرید و فروش ها و امور حقوقی و دستمزد کارکنان کمک می کند - ماهیو و دیگران،. - 2001 سیستم های زمانبندیسیستم زمانبندی بیماران عبارت است از سیستمی کامپیوتری جهت زمانبندی ونوبت بندی بیماران برای رسیدگی وجهت دریافت خدمات پزشکی و درمانی - الدابی و همکاران،. - 2002
سیستم های منابع انسانی
مجموعهای جامع و یکپارچه از کلیه داده ها و اطلاعات مرتبط با نیروی انسانی با استفاده از تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری به منظور کمک به تصمیم گیری ، برنامه ریزی و انجام امور جاری نیروی انسانی در سازمان. - دسلر، - 2002 کیفیت خدمات درمانی کیفیت خدمات درمانی عبارت است از درجاتی از خدمات ارائه شده به افراد و جوامع که احتمال نتایج مطلوب را افزایش داده و مطابق با دانش حرفه ای روز باشد - انگلباردت و نلسون،. - 2002 هزینه عملیاتی هزینه های عملیاتی بیمارستان به آن دسته از هزینه هایی اطلاق می شود که جهت ارائه خدمات مراقبتی به بیمارانحاصل می شود - ایمانی،. - 2008
تعاریف عملیاتی متغیرها سیستم اطلاعات بالینی
سیستم اطلاعات بالینی براساس میزان استفاده از هر یک از شاخص های زیر در بیمارستان سنجیده می شود - دفتر آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی،. - 1390
·پرونده الکترونیکی پزشکی
پرونده الکترونیکی پزشکی یکی از نیازهای مهم بیمارستان است که تمام بخش های بیمارستان اعم از بخشهای درمانی مراقبت های ویژه، کلینیک و غیره... را از نظر اطلاعاتی تامین می کند. سوالات شماره 1 و 2 و 3 پرسشنامه مربوط به این شاخص می باشند.
· سیستم تغذیه بیمارستان
سیستم تغذیه بیمارستان وظیفه مکانیزه کردن سفارشات غذایی برای بیماران بستری و پرسنل را در بیمارستان به عهده دارد. سوالات شماره 4 و 5 پرسشنامه مربوط به این شاخص می باشند.
·سیستم اطلاعات پذیرش
سیستم اطلاعات پذیرش اولین سیستمی می باشد که مراجعه کننده به مرکز ارائه دهنده خدمت سلامت با آن برخود دارد و معمولا فرایند ارائه خدمت از پذیرش آغاز می شود. در سیستم های اطلاعات بیمارستانی،این سیستم معمولا سیستمی یکپارچه با ترخیص وانتقال بیمار درنظر گرفته می شود. سوال شماره 6 پرسشنامه مربوط به این شاخص می باشد.
·سیستم اطلاعات بیماران سرپایی
سیستم اطلاعات بیماران سرپایی سیستمی است که وظیفه مدیریت خدمات ارائه شده به مراجعین متقاضی دریافت خدمات سرپایی را به عهده دارد. سوال شماره 7 پرسشنامه مربوط به این شاخص می باشد.
·سیستم اطلاعات بخش
هر بیمارستان دارای بخشهای مختلفی است که فرایند ها و موجودیتهای اطلاعاتی در آن با سایر بخشها اندکی تفاوت دارد. سیستم اطلاعات بخش توانایی مدیریت فرایند های بخش های مختلف را به شکل ویژه آن بخش به عهده دارد. سوالات شماره 8 و 9 پرسشنامه مربوط به این شاخص می باشند.
