بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق حاضر تعیین رابطه فرهنگ سازمانی و بکار گیری فناوری اطلاعات IT بر پیاده سازی مدیریت دانش در ادارات کل ورزش و جوانان شمالغرب کشور ایران می باشد. با توجه به علوم مرتبط با موضوع تحقیق و مطالعات اندکی که در باره این موضوع صورت گرفته، محقق به دنبال کشف روابط بین سه متغیر اصلی تحقیق مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعات می باشد..جامعه آماری تحقیق شامل مدیران و کارشناسان ستاد مرکزی ادارات کل ورزش و جوانان شمالغرب کشور - مراکز استانهای آذربایجانغربی، شرقی وکرمانشاه - مدیران شامل - روسای ادارات کل و معاونین - و کارشناسان شامل - کارکنان ستاد های مرکزی ادارات کل - می باشند.
با توجه به هدف کلی پژوهش حاضر و نتایج بدست آمده از تحقیق، یکی از اساسی ترین عوامل پیاده سازی مدیریت دانش در سازمانها مخصوصاً ادارات ورزش و جوانان شمالغرب کشور، فرهنگ سازمانی می باشد بعد از آن فناوری اطلاعات در رده دوم قرار می گیرد. ساختار اصلی تبیین مدل پیاده سازی مدیریت دانش در ادارت کل ورزش و جوانان را نشان داد که دو متغیر برونزا با عنوان های OC به مفهوم فرهنگ سازمانی و IT به مفهوم فناوری اطلاعات، و متغیر KM مدیریت دانش را بعنوان یک متغیر درونزا به میزان 0/87 تبیین می نماید. نتایج تحقیق نشان می دهد که پیاده سازی مدیریت دانش در ادارت کل شمالغرب کشور در حد مطلوبی قرار دارد.
واژه های کلیدی: ادارات وزش و جوانان ، پیاده سازی مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی، فناوری اطلاعات
مقدمه
مدیریت دانش به عنوان یکی از مهمترین عوامل موفقیت سازمان ها در عصر اطلاعات محسوب می شود. سازمان های گوناگون جهت استفاده از مزایای مدیریت دانش و افزایش قدرت رقابت خود در عرصه های گوناگون، به استفاده از آن مبادرت می روزند.اما برخی از سازمان هایی که مدیریت دانش را به عنوان یک استراتزی یکپارچه مورد استفاده قرار می دهند، به اهداف مورد نظرشان دست نمی یابند. از فرهنگ سازمانی به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار در موفقیت یا عدم موفقیت برنامه های مدیریت دانش در سازمان ها نام برده می شود. وجود فرهنگ حمایت گر سازمانی برای موفقیت برنامه های سازمان از جمله نظام مدیریت اطلاعات امری ضروری به شمار می رود و هیچ برنامه مدیریت دانش نمی تواند بدون تحول در فرهنگ سازمانی موفق باشد.
امروزه بسیاری از سازمان ها مبادرت به بهره گیری از مباحث مدیریت دانش به عنوان یک راهبرد عمده جهت تقویت مزیت رقابتی سازمان خود نموده اند - بریلیفورد، 2001؛ نیدومول و دیگران، 2001؛ دیلنگ و فهی، 2000، زاک،. - 1999در حال حاضر مدیریت دانش به مثابه یک مزیت رقابتی شناخته می شود و در عین حال به شمار سازمان هایی که به بهره مندی از راهبرد های مدیریت دانش می پردازند، روز به روز افزوده می گردد - دی تاین و جکسون، 2001؛ ارمبرکت و دیگران 2001؛ اینکپن، . - 1996درصد بالایی از سازمان هایی که از اصول مدیریت دانش به عنوان راهبرد سازمانی خود بهره می برند، به اهداف خویش نائل نمی شوند و حسی توام با سرخوردگی در زمینه اجرایی شدن اصول مدیرت دانش ایجاد می شود.
به علاوه، این دو در پژوهش خود یادآور شدند که فرهنگ سازمانی می تواند خود، مانعی اساسی در راه ایجاد و گسترش نقاط قوت مدیریت دانش در یک سازمان به حساب آید دیلنگ و فهی . - 2000 - ضمن تایید این مطلب به استناد به پژوهش های پیشین خاطر نشان ساختند که رابطه معناداری میان فرهنگ سازمانی قوی و بروندادهای سازمانی وجود دارد برانن و سالک - . - 2000در آغاز تاکید عمده بر فناوری اطلاعات به عنوان عامل حیاتی برای پیشبرد مدیریت دانش بود. اما بسیاری از پژوهشگران، فرهنگ سازمانی را به عنوان مهمترین عامل معرفی کردند - گوپتاو گاوینداراهان، 2000؛ مورد، 1998؛ داونپورت،. - 1997
هفت خطر مدیریت دانش را مورد توجه قرار داده و خاطر نشان ساخت که اگر یک سازمان بیش از یک سوم زمان خود را صرف پرداختن به فناوری ها به منظور پیشبرد مدیریت دانش نماید، آنگاه از موضوعاتی چون محتوا، فرهنگ سازمانی و رویکرد های انگیزشی که به طور حقیقی قادرند نظام مدیریت دانش را کارا و موثر سازند، غفلت خواهند ورزید داونپورت . - 1997 - مدیریت دانش موثر، تنها به فناوری اطلاعات متکی نیست بلکه بیش از آن به اکولوژی اجتماعی سازمان وابسته است گوپتا و گاوینداراهان - . - 2000 در یک تحلیل موردی خاطر نشان شد که بروندادهای فرهنگی سازمان به مراتب از اهمیت بیشتری نسبت به فناوری اطلاعات در میزان موفقیت یک پروژه، برخوردار است مور - . - 1998
اما موفقیت سازمان ها در امر پیاد ه سازی و اجرای مدیریت دانش مؤثر، بدو ن شناسایی عوامل کلیدی و هدایت درست آن ها در پیاده سازی آن، امکان پذیر نخواهد بود. مهم ترین این عوامل شامل فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعات می باشد - صادقی،جعفری،خدایاری، پاکدامن، محمدی، احدی نژاد،2011،صص. - 1-8فرهنگ سازمانی به فرضیات تشریک شده، ارزش ها و هنجارها اشاره می کند - اسچِین، . - 1985 فرهنگ سازمانی منبع مزیت رقابتی ماندگار است - بارنی، - 1991 و تحقیق تجربی به فاکتور اصلی پیاده سازی مدیریت دانش اشاره می کند - دیل و کندی، 1982؛ دنیسن، 1990؛ گوردن و توماسو، 1992؛اُچی و جیگر، 1978 ؛ پیترز و واترمن، 1982؛ ویلکینز و اوچی، . - 1983
به شناسایی و تصدیق 4 بعد فرهنگ سازمانی پرداختند که منجر به تأثیرات سازمانی مدیریت دانش می شوند: سازگاری، ثبات، حضور در فعالیت ها و مأموریت ها. سازگاری به درجه ی قابلیت سازمان برای تغییر واکنش ساختارها و سیستم ها به منظور بقاء در تغییرات محیطی اشاره می کند. ثبات به حیطه ی عقاید، ارزش ها و انتظاراتی اشاره می کند که افراد به صورت مداوم به آنها می پردازند. حضور در فعالیت ها به سطح شرکت کردن اعضاء سازمان ها در روند تصمیم گیری اشاره می کند. مأموریت با وجود تعریف مشترک اهداف سازمانی ارتباط دارد. این مطالعه از این چارچوب استفاده می کند که بین حمایت مدیران و پیاده سازی مدیریت دانش رابطه وجود دارد - نوناکو، آل،2005،صص . - 35-51
فرضیه های مربوط به فرهنگ سازمانی و پیاده سازی مدیریت دانش:
فرضیه اول : بین مشارکت و پیاده سازی مدیریت دانش در ادارات ورزش و جوانان رابطه وجود دارد.
فرضیه دوم: بین تعلق سازمانی و پیاده سازی مدیریت دانش در ادارات ورزش و جوانان رابطه وجود دارد.
فرضیه سوم: بین اعتماد و موفقیت و پیاده سازی مدیریت دانش در ادارات ورزش و جوانان رابطه وجود دارد.
فرضیه چهارم: بین حمایت مدیران و پیاده سازی مدیریت دانش در ادارات ورزش و جوانان رابطه وجود دارد.
مارکو و آرت - 2011 - معتقدند که خلق و انتقال مؤثر دانش مستلزم وجود ساختار خاصی در سازمان است . ساختار درونی سازمان می تواند مشوق یا مانع مدیریت دانش باشد. انتقال و خلق دانش مستلزم وجود فرهنگ سازمانی است که در آن افراد و گروهها تمایل داشته باشندکه با یکدیگر همکاری نموده و در راستای آن منافع متقابلی داشته باشند و دانش خود را با یکدیگر مستقیم نمایند - مارکو و آرت،2011،صص. - 6مدیریت دانش در سازمانهای پیشرو به ایجاد فرهنگ اشتراک دانش میان کارکنان کمک می کند و با تبدیل سرمایه های انسانی به دارایی های فکری سازمان یافته برای سازمان ایجاد ارزش می کند - دانپورت وپروسات،2009،صص. - 4
متون تحقیقی موجود بیان گر رابطه ی مثبت بین مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی هستند. ارتباط مثبت بین حمایت مدیران ارشد، مشارکت، حس تعلق و تعهد، اعتماد و مشارکت شامل یافته های شرون و لاوسن - 2006 - می باشد. مربوط به تأثیر مطلوب قابلیت انعطاف بر توانایی انتقال دانش است مطالعه ی یانگ - 1999 - ، اورالی - 1989 - به شناسایی نقش مهم حضور در تسهیل نوآوری می پردازد و داونپورت و پروساک - 1998 - بر مدیریت دانش تأکید می کند. بنابراین، با توجه به ادبیات ذکر شده در رابطه با متغیر فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش می توان یک ارتباط منطقی بین آنها دست یافت - یانگ، سوهانگ، جویانگ، 2009، صص . - 388-398
فن آوری اطلاعات شامل محدوده وسیعی از اختراعات و رسانه های ارتباطی است که سیستم های اطلاعاتی و افراد را به یکدیگر مرتبط می کنند و مهارت نظام مند فکر کردن و عمل کردن را به فرد می آموزند و در نشر و توسعه دانش می توانند تاثیر گذار باشند و به تبع آن زمینه ساز تصمیم گیری بهینه می باشند - ویروساک،2005،صص. - 17در بخش فناوری اطلاعات و مولفه های مربوطه سیستم اطلاعات ، فرایند کسب اطلاعات و مدیریت فناوری اطلاعات با توجه به پیاده سازی مدیریت دانش و مولفه های آن کشف دانش، اشتراک دانش، کسب دانش، بکار گیری دانش و کشف روابط بین آنها مورد بررسی قرار گرفته شد.
متون تحقیقی نشان می دهد که فناوری اطلاعات در سازمان ها به عنوان یک منبع نگهداری و بایگانی اطلاعات می باشد . محیطی که سازمان در آن قرار دارد، میزان اطلاعات و آگاهی کارکنان و امکانات سازمان متفاوت است و هم چنین با خروج و جابه جایی افراد از سازمان، دانش و تجربه ای که سالیان سال کسب کرده اند از سازمان خارج می شود لذا با پیاده سازی و اجرای مدیریت دانش این مشکلات رفع شده، دانش افراد سازمان افزایش یافته، خطاهای انسانی در مباحث مدیریت، کاهش یافته و امکانات و تصمیم گیری های موثری برای اداره سازمان به وجود می آید.فرضیه های مربوط به فناوری اطلاعات و پیاده سازی مدیریت دانش:
فرضیه پنجم: بین سیستم اطلاعات و پیاده سازی مدیریت دانش در ادارات ورزش و جوانان رابطه وجود دارد. فرضیه ششم: بین فرایند کسب اطلاعات و پیاده سازی مدیریت دانش در ادارات ورزش و جوانان رابطه وجود دارد.
فرضیه هفتم: بین مدیریت فن آوری اطلاعات و پیاده سازی مدیریت دانش در ادارات ورزش و جوانان رابطه وجود دارد.
مطالعه حاضر به منظور بررسی وضعیت فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعات در زمینه پیاده سازی مدیریت دانش می باشد. با در نظر گرفتن رسالت وزارت ورزش و جوانان کشور و به تبع آن ادارات کل ورزش و جوانان شمالغرب کشور وظایف مهمی که دارند، از جمله فراهم کردن نیاز های حرکتی و بهداشی افراد جامعه و توسعه ورزش همگانی و قهرمانی، پیاده سازی اهداف عالیه ورزش کشور و عدم فرسایش اطلاعات در بایگانی متخصصان و کارکنان و مدیران و همچنین استفاده هر چه بهتر این دانش در جهت تصمیم گیری های به روز سازمانی است. محقق با در نظر گرفتن تمامی عوامل موثر بر مدیریت دانش با هدف مطالعه و بررسی رابطه مؤلفه های فرهنگ سازمانی و فن آوری اطلاعات بر پیاده سازی مدیریت دانش در ادارات کل ورزش و جوانان شمالغرب کشور پرداخته است. این پژوهش بر آن است تا به سوالات زیر پاسخ دهد:
-1 آیا میتوان مدیریت دانش را در ساختار ادارات کل ورزش و جوانان شمالغرب کشور پیاده سازی کرد؟
روش شناسی تحقیق
این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع تحقیق همبستگی و رگرسیون چند عاملی و از نوع معادلات ساختاری می باشد. بدین ترتیب که به ازای افزایش هر عامل فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعات تا چه اندازه می توان پیش بینی لازم را در جهت پیاده سازی مدیریت دانش انجام داد.جامعه آماری پژوهش عبارت انداز: مدیران و کارشناسان ستاد مرکزی ادارات کل ورزش و جوانان شمالغرب کشور - مراکز استانهای آذربایجانغربی، شرقی وکرمانشاه - مدیران شامل - روسای ادارات کل و معاونین - و کارشناسان شامل کارکنان ستاد های مرکزی ادارات کل می باشند. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای خواهد بودتعداد کل جامعه آماری برای هر سه اداره کل تقریبا برابر با 182 نفر می باشد، که طبق جدول مورگان 121 نفر از میان آنها انتخاب و پرسشنامه ها پخش گردید.برای جمع آوری مبانی نظری تحقیق از مطالعه کتابخانه ای استفاده شد. و همچنین برای اندازه گیری متغیر های تحقیق از پرسشنامه مدیریت دانش لاوسن که شامل 24 سوال، فرهنگ سازمانی 24 سوال، فناوری اطلاعات 12 سوال با طیف پنج طبقه ای لیکرت استفاده شد. روایی یا اعتبار پرسشنامه با %82 بیان شده است.
