بخشی از مقاله
چکیده
بعد اعجاز علمی قرآن خود دارای بخش های مختلف است. آیات بسیاری از قرآن طبق نظر مفسران و دانشمندان مختلف در رابطه با جنبه های گوناگون علم امروز، از جمله زیست شناسی، ریاضیات، زمین شناسی و علوم اجتماعی، روانشناسی و ... می باشد. در این مقاله سعی شده است به زمین شناسی از دیدگاه قرآن پرداخته شود و آیاتی از قرآن که پدیده های مختلف زمین شناسی در آنها ذکر شده است، بررسی شده اند.
پدیده هایی که در مقاله حاضر به آن توجه شده است شامل آغاز جهان،آفرینش زمین و آسمان، پایان جهان، تشکیل فصلها، حرکت خورشید و زمین و... می باشد. هرچند که به آیات محدودی از آیات فراوان قرآن در رابطه با هر یک از این پدیده ها به عنوان گواه استناد شده است و بسیار خلاصه و اجمالی به بررسی تفسیر این آیات پرداخته شده است اما امید است که دوستان و همکارانی که زمین شناسی تدریس می کنند با کمک این مقاله بتوانند پلی بین دین و علم بزنند و دانش آموزان ما را با هر دو بال علم و ایمان به پرواز درآورند.
مقدمه
کلید خزاین علوم غیبی که بدانستن آنها بشر راه ندارد نزد خداوند تعالی است و غیر از ذات پاک او کسی آن علوم را نمی داند و نیز آنچه در خشکی و دریاست همه را می داند و هیچ برگی از درخت نمی افتد مگر آنکه او آگاهست و هیچ دانه در تاریکی های زمین و هیچ ترو خشکی نیست جز آنکه در کتاب مبین - قرآن عظیم - مسطور است. - سوره انعام،آیه - 59 قرآن کریم آخرین سروش آسمانی است که بر آخرین پیامبر فرود آمد و جهانیان را به نور و کمال هدایت کرد اعجاز قرآن دارای ابعاد متفاوتی است. یکی از این ابعاد اعجاز علمی قرآن است. بسیاری از مفسران قرآن به این بعد پرداخته اند.اعجاز علمی قرآن به مطالب و اسرار علمی گفته می شود که در قرآن بیان شده و در عصر پیامبر و هنگام نزول قرآن برای بشر معلوم نبوده است و پس از پیشرفت علوم کشف شده است.
-1-1خلقت جهان
ثم استوی الی السماء هی دخان » سپس اراده آفرینش آسمان فرمود در حالی که به صورت دود بود. - سوره فصلت-آیه - 11 قرآن می گوید جهان در یک مرحله - از خلقت - ، از »ماده ی گازی« پدید آمده است. قرآن از واژه عربی»دخان« که به معنی دود است، استفاده می کند. یک شباهت کامل میان گاز و ذرات معلق و گازها، داغ بودن آنهاست. دانشمندان فقط همین اواخر به اثبات رسانده اند که جهان از توده ای گازی متشکل از هیدروژن و هلیوم پدید آمده است. این توده گازی که توده ای بزرگ است، 300000 برابر زمین است.
سپس این توده پخش شده و کهکشان ها را به وجود آورده اند. البته آخرین نظریه ای که در این باره و به صورت تکمیل تری از نظریه های قبل ارائه شده است توسط فون ویتسکر می باشد که به تفصیل به آن پرداخته است. - اصول ژئوشیمی- دکتر فرید مر- انتشارات دانشگاه شیراز - در آیه 30 سوره انبیاء می فرماید : »آیا کسانی که کفر ورزیدند ندانستند که آسمانها و زمین هر دو بهم پیوسته بودند و ما آن دو را از هم جدا ساختیم و ... به هم پیوستگی آسمان و زمین اشاره به آغاز خلقت است که طبق نظرات دانشمندان مجموعه این جهان به صورت توده واحد عظیمی از بخار سوزان بود که بر اثر انفجارات درونی و حرکت تدریجا تجزیه شد و کواکب و ستارگان از جمله منظومه شمسی و کره زمین بوجود آمد.
1،2،خلقت زمین - گسترش زمین - : و الارض و ما طحها » قسم به زمین و آنکس که زمین را گسترانیده است - .« سوره شمس- آیه - 6 و هم چنین در آیه ی و هو الذی مدالارض و جعل فیها رواسی و »... اوست خدایی که بساط زمین را بگسترد و کوه ها را برافراشت - سوره رعد-آیه . - 3 زمین با تمام شگفتیها،کوه ها، دریاها، دره ها و ... هر کدام آیتی از آیات حق است. طحاها از ماده طحو - بر وزن سهو - هم به معنی گستردگی و انبساط است و هم به معنی راندن و دور کردن است.
در این مورد به معنی گستردن است. طبق علم زمین شناسی زمین در آغاز در زیر آب غرق بود و تدریجا آبها در گودال های زمین قرار گرفت و خشکیها سربرآوردو گسترده شد و از آن تعبیر به - دحو الارض - نیز می شود. ثانیا زمین در آغاز به صورت پستیها و بلندیها با شیب های تند و غیر قابل سکونت بود. باران های سیلابی ارتفاعات زمین را شستند و دره ها را گستردند و تدریجاٌ زمین های مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع بوجود آمد. در آیات دیگری مانند سوره ق آیه 7 و سوره رعد آیه3 هم به خلقت زمین و گستردن آن ذکر شده است.
1،2،1،کوه ها ثبات دهنده زمین: علاوه بر آیه 3 سوره رعد در آیات دیگری نیز قرآن پس از ذکر خلقت زمین به آفرینش کوه ها به عنوان آرامش دهنده زمین اشاره دارد. آسمانها را بدون ستونی که قابل رویت باشد آفرید و کوه هایی بزرگ در زمین بنهاد تا از حیرت و اضطراب برهید و ... و زمین را گسترش دادیم و در آن کوه های عظیم افکندیم و ... - سوره لقمان- آیه - 10 ، آیا ما زمین را مهد آسایش خلق نگردانیدیم و کوه ها را عماد و نگهبان آن نساختیم - سوره نبا- آیه - 8 امروزه از نظر علمی نیز این حقیقت ثابت شد، که از جهات متعددی کوه ها وسیله ثبات و آرامش زمین هستند.
از این نظر که ریشه های آن بهم پیوسته و هم چون زره محکمی کره زمین را در برابر فشارهایی که از حرارت درونی ناشی می شود حفظ می کند. همچنین این قشر محکم در برابر فشار جاذبه ماه و خورشید مقاومت می کند. همچنین کوه ها فشار طوفانها را در هم می شکند و تماس هوای مجاور کره زمین را به هنگام حرکت وضعی زمین به حداقل می رساند. و اگر کوه ها نبودند زندگی در کره زمین ناممکن می گردید.
2،2،1، اتمسفر در اطراف زمین: آیا آنها آسمانی را که بالای سرشان است نگاه نکردند که چگونه ما آنرا بنا کردیم و چگونه به وسیله ستارگان زینت بخشیدیم و هیچ شکاف و ناموزونی در آن نیست. - سوره ق-آیه - 6 و آسمان را سقف محفوظی قرار دادیم. - سوره انبیاء- آیه - 32 این آیات به وجود اتمسفر در اطراف زمین اشاره دارد. عدم وجود شکاف و ناموزونی در خصوص آسمانی است که اطراف زمین را احاطه کرده است و جو زمین نامیده می شود. و به گفته قرآن سقف محفوظی است که راه را بر سنگ های آسمانی می بندد و از تابش اشعه های کیهانی زیانبخش جلو گیری می کند. فرانک آلن درباره نقش اتمسفر چنین می گوید:جو اطراف زمین آن اندازه ضخامت دارد که هم چون زرهی زمین را از سنگ های آسمانی که با سرعت زیاد به آن برخورد می کند در امان نگه می دارد و درجه حرارت زمین را برای وجود حیات مناسب نگه می دارد.
