بخشی از مقاله
چکیده
آنومالی شماره 2 معدن آهن جنگا در شمال غرب جیرفت واقع است که به عنوان بخشی از کمربند دهج- ساردوئیه در ناحیه کرمان مطرح می باشد. سنگهای این محدوده شامل سنگهای آتشفشانی - با ترکیب آندزیتی- تراکی آندزیتی - و توف های ائوسن می شوند که توده های دیوریتی، مونزودیوریتی و آلکالی گرانیتی پس از ائوسن در آنها نفوذ یافته و آنها را تحت تاثیر آلتراسیون اپیدوتی و کلریتی قرار داده است. کانه زایی آهن در سنگهای آتشفشانی و توفها به صورت استراتی فرم در قالب توسعه هماتیت و مگنتیت صورت گرفته است. بررسی ضرایب همبستگی بین آهن و دیگر عناصر در این کانسار نشان می دهد که آهن با هیچ عنصری همبستگی مثبت قوی نداشته و به عنوان تنها فاز کانه زایی مطرح است.
مقدمه
محدوده آهن جنگا از نوع کانسارهای تیپ آتشفشانی- اسکارنی مگنتیت و هماتیت است که بهصورت عدسیهایی در بخش میانی و بهصورت اسکارن و بهصورت لایهای و همزاد با استراتیفورم چینها در کنتاکت توده نفوذی و همبر با سنگ های آتشفشانی و آذرآواری ائوسن جای گرفته است که از نظر درجه خلوص و عیار آن در حد قابلقبول میباشد و همچنین میزان کانیهای مضر - غیر آهنی - در حد استاندارد استخراج سنگآهن است. میزان ذخیره آن با توجه به اطلاعات ژئوفیزیک و همچنین انجام عملیات حفاری در محدوده اکتشافی و رخنمونهای سطحی مشاهدهشده، قابلتوجه است .[1]
موقعیت جغرافیایی و زمین شناسی
منطقه مورد مطالعه در استان کرمان و در شمال غرب شهرستان جیرفت واقع است. این محدوده از لحاظ موقعیت جغرافیایی در فاصله طولهای جغرافیاییَ54°37 تاَ55°00 شرقی و عرضهای جغرافیاییَ32°15 تاَ32°20 شمالیقرار داشته و وسعتی در حدود 21 کیلومترمربع را دارد، نزدیک ترین آبادی به این محدوده اکتشافی روستای جنگا است. محدوده جنگا از لحاظ ساختاری در کمربند ماگمایی ارومیه- دختر و در ناحیه کرمان در زون دهج- ساردوئیه قرار دارد .[2] کمربند ماگمایی دهج- ساردوئیه از دهج در شمال غرب استان کرمان تا جنوب شرق ساردوئیه را در برمیگیرد. طول این کمربند حدود 500 کیلومتر و شامل ستبرای چند هزار متری از سنگهای آتشفشانی اسیدی، حدواسط و بازیک به همراه میان لایههای رسوبی- آتشفشانی واحیاناً رسوبی است.
این تهنشستهای آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی بهطور دگرشیب بر روی رسوبات دوران مزوزوئیک قرار میگیرند. تودههای نفوذی بعد از ائوسن - بهویژه میوسن- پلیوسن - به درون سنگهای آتشفشانی ائوسن نفوذ کرده و آثار گوناگون ازجمله هالههای دگرسانی شایان توجهی بهجای گذاشتهاند. تهنشستهای کواترنری در نقاط پست بین کوهستانی بهصورت رسوبات آبرفتی و در ارتباط با فعالیتهای چشمههای آهک ساز به شکل پهنههای تراورتنی برونزد دارند .[3] در محدوده اکتشافی مورد مطالعه سنگهای مشاهده شده شامل سنگهای آتشفشانی ائوسن - عمدتاً آندزیتی و توفهای وابسته که کاملاً اپیدوتی شده اند - به همراه توده های نفوذی گرانودیوریتی تا گرانیتی پس از ائوسن که در آنها نفوذ کرده اند می باشند. کانه های آهن - مگنتیت و هماتیت - به صورت لایه ای عمدتاً در بین سنگهای آتشفشانی و توفها مشاهده می گردد.
پتروگرافی
پس از پیمایش و تهیه اطلاعات برداشت از محل شکستگیها، لایههای آهندار، مرزهای سنگشناسی و کانه زایی انجام شد.
بحث و نتایج
جهت بررسی ژئوشیمیایی سنگ های موجود در محدوده آنومالی شماره 2 جنگا، از سه گمانه به صورت قائم حفر شده و همچنین پیمایشهایی که در راستای این سه گمانه صورت گرفته بود پس از مطالعات اولیه و تفکیک سنگها بر اساس عیار احتمالی آنها، تعدادی نمونه مورد خردایش و نرمایش قرار گرفتند و جهت تعیین عیار آهن و دیگر عناصر به آزمایشگاه زرآزما ماهان کرمان ارسال گردید که نتایج حاصله در ذیل مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند.
بررسی جدول ماتریس همبستگی و نمودارهای همبستگی دو متغیره
در این نوع تجزیه و تحلیل آماری، هدف انتخاب مدلی است تا بتواند بیشترین انطباق را با مقدار مشاهدات داشته باشد. هر یک از مقادیر متغیر های به یک متغیر وابسته به دلخواه که آن هم می تواند یک مقدار ژئوشیمایی دیگر باشد ربط داده می شود. سپس بر اساس مدلی که بهترین تطبیق را با مقادیر مشاهده شده داشته باشد، می توان مشخص کرد که کدام یک از متغیرهای مستقل بهتر می تواند تغییرات بعضی از متغییرهای دیگر را توجیه نماید.
[4] این روش تجزیه و تحلیل آماری می تواند برای شناخت روابط بین تغییرات بعضی از عناصر در یک ناحیه مورد استفاده قرار گیرد که موجب می شود تا معیار مدلی برای تشخیص عناصر ردیاب در یک ناحیه خاص و یا برای نوع خاصی از کانی سازی مشخص می شود. نتایج حاصل از این نوع تجزیه و تحلیل آماری هم چنین می تواند در تشخیص آنومالی واقعی - مفید - از انواع کاذب و بی اهمیت مورد استفاده قرار گیرد .[4]
با توجه به جدول 2 و شکل 1 با بررسی ضریب همبستگی [5] عناصر آهن با سیلیسیوم، آلومینیوم، منگنز و تیتانیوم نتایج زیر بهدستآمده است: آهن با سیلیسیوم و آلومینیوم دارای ضریب همبستگی معکوس بسیار قوی - -0/91 - ، با منگنز دارای ضریب همبستگی ضعیف - 0/16 - و با تیتانیوم دارای ضریب همبستگی معکوس قوی - -0/70 - می باشد.[4] در حالی که همبستگی سیلیسیوم با آلومینیوم، قوی و با تیتانیوم متوسط است، و همبستگی آلومینیوم با تیتانیوم قوی می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که عناصر آلومینیوم و تیتانیوم در فازهای سیلیکاته وارد شده اند و فقط منگنز تا حدودی جانشین آهن در فاز اکسیدی شده است. لذا در محدوده کانسار آنومالی 2 جنگا فقط در مورد آهن کانه زایی صورت گرفته است.
