بخشی از مقاله
چکیده :
معدن طلای سه بندون در جنوب غرب استان خراسان رضوی و در 40 کیلومتری شمال بردسکن واقع شده است. سنگهای این محدوده، که بخشی از افیولیتهای زیر پهنه سبزوار با سن کرتاسه بالایی میباشد، از سنگهای آتشفشانی با ترکیب آندزیت تا تراکی آندزیتی، شیلهای کربناته رادیولاریت دار و توف سبز تشکیل شدهاند. جایگیری تودههای نفوذی نیمه عمیق ریوداسیتی جوانتر از ائوسن در واحدهای آتشفشان - رسوبی محدوده ، دگرسانی و کانیسازی طلا در این محدوده را موجب شده است. کانیسازی طلا در این کانسار، در ارتباط با زونهای دگرسانی سیلیسی - سولفیدی بوده و به صورت رگه - رگچههای سیلیسی سولفیددار در واحد گدازه آندزیتی رخ داده است. پاراژنز کانهای کانسنگ ساده و شامل پیریت، اسفالریت، کالکوپیریت، گالن، بورنیت و طلا میباشد.
عیار طلا در زونهای دگرسان شده کانهدار در محدوده 0/1 تا 8 گرم در تن - متوسط 2/5 گرم در تن - اندازه گیری شده است. مطالعه رفتار ژئوشیمیایی طلا و عناصر همراه در کانسار سهبندون، همراهی و همبستگی مثبت طلا با عناصر سرب - 0/7 - ، نقره - 0/64 - ، مولیبدن - 0/56 - ، مس - 0/54 - و آرسنیک - 0/47 - را نشان میدهد. زمین - شناسی کانسار، نوع دگرسانی، پاراژنز کانهای و روابط ژئوشیمیایی طلا با عناصر همراه، نشان میدهد که کانسار طلای سهبندون، اولین کانسار اپیترمال از نوع سولفیداسیون متوسط است، که در کمربندهای افیولیتی ایران تشکیل شده است.
مقدمه:
ذخائر طلای اپیترمال، به لحاظ تعداد و حجم ذخیره، بزرگترین و فراوانترین ذخائر طلای کشور را تشکیل میدهند - سازمان زمینشناسی، . - 1390 عمده این ذخائر در ارتباط با ماگماتیسم رخ داده در موقعیت کمان-های آتشفشانی کالکآلکالن - برای مثال کمربندهای آتشفشانی – ماگمائی ارومیه – دختر - کوهستانی، - 1390 اهر – ارسباران - جمالی و همکاران،1388و - Alirezaei 2008، قروه – تکاب - حیدری ، 1392؛ Richards and - et al, 2006 تشکیل شده و سن سنگهای میزبان آنها، ائوسن و جوانتر از آن میباشد.
کانسار طلای سه بندون، در40 کیلومتری شمال بردسکن واقع شده است. این کانسار به لحاظ تقسیم بندی زونهای ساختاری - Aghanabati, 2004 Stockline, 1968 - در زون ایران مرکزی و بر اساس علوی - Alavi,1994 - در زون ایران مرکزی و زیر پهنه سبزوار قرار دارد. مطالعات اخیر انجام شده در محدوده کانسار طلای سه بندون نشان میدهد که گرچه این کانسار به لحاظ ویژگیهای زمینشناسی و کانهزایی - جنس سنگ میزبان، نوع دگرسانی، پاراژنز کانهای و رفتار ژئوشیمیایی طلا و عناصر همراه - با کانسارهای شاخص طلای اپی ترمال - نوع سولفیداسیون متوسط - مشابه است ولی به لحاظ رخداد این کانسار در مجموعه افیولیتی سبزوار با سن کرتاسه، از دیگر کانسارهای طلای اپیترمال ایران متمایز بوده و از این منظر، فرصت جدیدی را برای اکتشاف کانسارهای احتمالی طلای اپی ترمال، که به طور مشابه در سرزمینهای افیولیتی تشکیل شده اند، ایجاد میکند.
مواد و روشها:
در این پژوهش ، علاوه بر مطالعه پتروگرافی و کانه نگاری 10 مقطع نازک - صیقلی، 900متر از مغزههای حفاری نیز مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت . به منظور محاسبه همبستگی طلا با سایر عناصر ضریب همبستگی آنها به روش اسپیرمن در نرم افزار MATLAB محاسبه و نمودارهای مربوطه نیز رسم گردید. بررسی ژئوشیمیایی 242 نمونه سنگی متعلق به زون کانهدار آنالیز شده به روش ICP-OES و Fire Assay - در شرکت زرآزما - با استفاده از نرم افزار مذکور منجر به تفکیک مناطق عیار بالا از عیار پایین، مشخص شدن عناصر دارای همبستگی مثبت با طلا و تغییرات طلا و عناصر همراه با تغییرات عمق گردید.
نتایج و بحث:
منطقه مورد مطالعه در جنوب زیر پهنه سبزوار قرار دارد - شکل. - 1 سنگ میزبان کانهزایی طلای سه بندون از نظر - Shafaii Moghadam and et al, 2014 - جزء افیولیتهای جنوب سبزوار - افیولیتهای عریان- بردسکن - میباشد که از یک توالی آتشفشانی- رسوبی تشکیل شده است. این توالی آتشفشانی- رسوبی توسط - Baronz and Macaudiere, 1984 - مطالعه شده است. مطالعات آنها نشان دهنده ماهیت آلکالن تا کالک آلکالن سنگهای آتشفشانی میزبان کانهزایی میباشد. سن این توالی کرتاسه بالایی تعیین شده است.
- Davoud zadeh,1972;Baroz et al , 1984; Sengore et al ,1988 ; Arvin & Robinson, 1994; Stampfli & . - Borel,2002; Shojaat et al 2003 واحدهای رخنمون یافته در محدوده کانسار از قدیم به جدید شامل - شکل : - 2 سنگهای آتشفشانی سبز رنگ با ترکیب آندزیت- تراکی آندزیت - - Kv ، شیلهای کربناته رادیولاریت دار - Ksh - و سنگهای آذرآواری سبز با میان لایه های گدازهای - - Ktu می باشد. در این مجموعه تودههای نفوذی نیمه عمیق بعد از ائوسن با ترکیب ریوداسیتی نفوذ کردهاند و موجب دگرسانی سنگهای دربرگیرنده و کانی- سازی شدهاند.
کانیسازی در یک تپه سیلیسی بیضوی شکل با ابعاد 150*300 متر رخ داده است که تا عمق 80 متری ادامه دارد - شکل . - 3کانیسازی به صورت رگه- رگچههای سیلیسی سولفیددار - شکل - 4 و زونهای دگرسانی سیلیسی - سولفیدی، آرژیلی و پروپیلیتی در سنگ میزبان آندزیت- تراکی آندزیت - Kvt - رخ داده است. عیار طلا در زون کانه دار از 0/1 گرم در تن تا 8 گرم در تن - متوسط 2/5 گرم در تن - اندازهگیری شده است. کانههای سولفیدی کانسنگ شامل پیریت، اسفالریت، کالکوپیریت، بورنیت، گالن و کوولیت میباشد. طلا یزن غالباً به صورت آزاد در زمینه سیلیسی، ادخال و یا به صورت محلول جامد با سولفیدها تشکیل شده است - شکل. - 5
