بخشی از مقاله
چکیده
امروزه استفاده از سامانههای الکترونیکی ثبت وقایع در آزمایشگاههای شتابگر و چشمههای نور به یک باید تبدیل شده است. متاسفانه در بازار عرضه چنین نرمافزارها و خدماتی محدود است. بنابراین برای انتخاب یک سامانه ثبت وقایع مناسب گزینههای محدودی وجود دارد. در این مقاله سعی بر آن است تا بتوان یک سامانه الکترونیکی ثبت وقایع مناسب برای استفاده در مجموعههای مختلف چشمه نور و یا آزمایشگاههای شتابگر ذرات معرفی و پیادهسازی گردد.
به این منظور برخی از سامانههای الکترونیکی ثبت وقایع مورد استفاده توسط مجموعههای مختلف شتاب دهنده ذرات مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتهاند. با توجه به زمان بر و هزینه بر بودن طراحی یک سامانه جدید، هدف از این تحقیق آن است که با مقایسه سامانههای مختلف مورد استفاده در مجموعههای مختلف چشمه نور، بتوان یکی از سامانه ها را انتخاب و معماری آن را متناسب با مجموعه مورد نظر تغییر داد و یا در صورت لزوم با ایجاد تغییراتی سامانه مناسبی طراحی و معرفی نمود.
مقدمه
لاگبوکها1 یا همان به اختصار لاگ یک گزارش سیستماتیک از ثبت رویدادها، وقایع و فعالیتهای انجام شده هستند که معمولا به صورت روزانه و حتی ساعتی تهیه میشوند،که میتوانند یا به صورت دستی و یا به صورتی سیستمی و الکترونیکی موجود باشند. سامانههای ثبت وقایع در سازمانها و مجموعههای مختلف به منظور دسترسی سریع و آسان به گزارشها، فعالیتها، ارتباط بین بخشهای مختلف سازمان، اطلاعات گروههای کاری مختلف و حتی ثبت نتایج به دست آماده از آزمایشها و مشاهدات صورت گرفته در یک مجموعه تحقیقاتی و پژوهشی کاربرد دارند. از جمله مجموعههای پژوهشی و آزمایشگاهی که از لاگبوکها استفاده میکنند مجموعههای شتابگر ذرات و چشمههای نور فعال در سراسر جهان هستند.
برخلاف فواید استفاده از لاگبوکهای کاغذی در آزمایشگاههای شتابگرها، مشکل بودن جستوجو و به اشتراک گذاری آنها در مکانهایی غیر از اتاقهای کنترل - به طور مثال، گروههای مختلف همکار که ممکن است در فواصل مکانی بسیار دورتری از اتاقهای کنترل باشند - از جمله مهمترین معایب استفاده از لاگبوکهای کاغذی به شمار میآید. لاگبوکهای الکترونیکی، جستوجو در لاگبوکها و به اشتراکگذاری آنها را ممکن ساخته است. همهی کاربران میتوانند از آنها برای ثبت دادههای آزمایشها، وضعیت ماشینها و رویدادها استفاده کنند و بدون هیچ محدودیت مکانی و زمانی اطلاعات ثبت شده را از طریق اینترنت بازیابی نمایند. - B arlund, Mikael, 2008 -
امروزه استفاده از لاگبوکهای الکترونیکی در آزمایشگاههای شتابگرها به یک باید تبدیل شده است. متاسفانه در بازار عرضه چنین نرمافزارها و خدماتی محدود است. بنابراین، برای انتخاب سامانه ثبت وقایع مناسب گزینههای بسیار محدودی وجود دارد. بسیاری از آزمایشگاهها یا از نرمافزار ثبت وقایع آزمایشگاههای دیگر - برحسب نیاز تغییرات و امکانات جدیدی را به آنها اضافه میکنند - استفاده و یا خودشان شروع به توسعهی نرمافراز مورد نیازشان میکنند، - D.Yu.Bolkhovityanov, - R.E.Kuskov,2007 به همین دلیل به هنگام بررسی نرمافزارهای ثبت وقایع دیگر با این حقیقت مواجه میشویم که بسیاری از آزمایشگاهها سامانه ثبت وقایع مخصوص به خود را دارند. همچنین از فناوریهای مختلفی نیز به منظور توسعه سامانه ثبت وقایع بهره گرفتهاند.
حتی برخی از این سامانهها به وسیلهی فیزیکدانانی توسعه یافته است که با برنامهنویسی کامپیوتری آشنایی داشتهاند. - - B arlund, Mikael, 2008 یعنی لزوما مهندسان نرمافزار چنین سامانههایی را توسعه ندادهاند. در سراسر دنیا مجموعه شتابگرهای مختلف در حال فعالیت هستند. از جمله این مجموعهها میتوان به مجموعه شتابگر ذرات اروپا2، چشمه نور کانادا، چشمه نور دیاموند، منبع فوتون سیام، چشمه نور NSLS-II، چشمه نور TPS و ... اشاره کرد.
در این مقاله سعی بر آن است تا بتوان یک سامانه الکترونیکی ثبت وقایع برای چشمه نور ایران طراحی و معرفی نمود. در بخش اول این مقاله، سامانههای الکترونیکی ثبت وقایع به طور مختصر تعریف و مزایای استفاده از آنها بیان میشود. در ادامه در بخش دوم برخی از سامانههای مورد استفاده در مجموعههای سنکروترون و شتابگر معرفی میشود. به منظور داشتن دیدی جامع و واضح برای طراحی سامانه مناسب، برخی ویژگیهای سه سامانه مختلف که توسط سنکروترونها استفاده میشوند با یکدیگر مقایسه میشوند و در انتها با توجه به مقایسه انجام شده در بخش سوم، سامانه پیشنهادی معرفی میگردد.
معرفی سامانههای الکترونیکی ثبت وقایع
ثبت گزارشها و وقایع در لاگ بوکهای کاغذی دارای معایبی است. ایجاد یا نوشتن یادداشتها، تهیه نسخه پشتیبان و تکثیر آنها کار پرزحمتی است و متنهای نوشته شده ممکن است ناخوانا باشند. همچنین ممکن است وقایع ثبت شده مهم و ارزشمند از بین روند و یا در جای نامناسب قرار گیرند. این لاگبوکها در هر زمان و مکانی و توسط تمامی اشخاص قابل دسترس نیستند. جستجو و اشتراکگذاری گزارشها بین گروههای مرتبط دارای محدودیت است. برای مقابله با مشکلات مطرح شده سیستمهای الکترونیکی ثبت وقایع توسعه یافتهاند و استفاده از آنها در حال افزایش است. مزایای سیستمهایی الکترونیکی ثبت وقایع نسبت به سیستمهای دستی و کاغذی برخی از مزایای سیستمهای الکترونیکی ثبت وقایع نسبت به سیستمهای دستی و کاغذی عبارتند از:
· تکثیر آنها و تهیه نسخه پشتیبان از آنها راحت است.
· اگر این سیستمها تحت شبکه/وب باشند، محدودیت مکانی برای دسترسی به آنها وجود ندارد.
· قابلیت جستجو و شاخص گذاری بر روی یادداشتهای ذخیره شده وجود دارد.
· دارای قابلیت رمزگذاری هستند.
· بهروزرسانی و سازماندهی مجدد آنها به سادگی امکانپذیر است. مولفههای گسسته سامانههای الکترونیکی ثبت وقایع سامانههای ثبت وقایع الکترونیکی نیز همانند هر سامانه دیگری دارای چندین مولفه گسسته هستند.که در ادامه هر یک به اختصار شرح داده میشود: - Carlino, Isadoro Terry, 2006 -
· کلاینت/سرور - در صورت تحت شبکه بودن - :در بخش کلاینت کاربران میتوانند ورودیهای خود را برای ثبت بر روی لاگها به سیستم وارد کنند و در بخش سرور پردازشهای لازم بر روی ورودیهای دریافت شده از سمت کلاینت انجام میشود، لاگها برای ذخیرهسازی اطلاعات بر روی آنها آماده میگردند.
· برنامه لاگ ریدر:3این برنامه اجازه دسترسی کاربران به گزاراشهای ثبت شده را فراهم میکند.
• نرم افزار مدیریت ثبت:4این نرم افزار اجازه تغییر اطلاعات تکمیلی هر گزارش را به مدیر بایگانی یا مدیر ثبت می دهد. این نرمافزار نیز همانند لاگریدر قادر به تغییر محتوایات گزارش نیست.
