بخشی از مقاله
چکیده
سیستمهای خبره از مهم ترین ابزارهایی به عبارتی کاربردهای سیستمهای پشتبانی تصمیم هستند. سیستم خبره به یک سیستم یا برنامه رایانهای گفته میشود که با بکارگیری یک یا چند تکنیک هوش مصنوعی قادر به انجام فعالیتهایی است که به طور سنتی توسط دانش و مهارت انسان خبره انجام میگیرند . در این پژوهش ضمن توصیف ادبیات و پیشینه پژوهش، به مشکلات و محدویتهای سیستمهای خبره، مدل کلی و مولفههای سیستمهای خبره، هوش مصنوعی پرداخته شده است. در این مقاله به سیستمهای اطلاعاتی مدیریت با تاکید برسیستمهایی خبره پرداخته شده است. زیرا تحول تصمیم سازی سازمان نیازمند تفسیر جامع نگاه به مدیریت دانش و ابعاد گوناگون آن در سازمان و بهره مندی از فن آوریهای نوین سیستم پشتیبانی تصمیم و سیستم خبره است. سیستمهای خبره با تلاش برای جایگزینی هوش مصنوعی به جای هوش انسانی در تصمیم گیرهایی مدیران میتوانند مورد استفاده قرار گیرند. سیستمهای مورد نظر میتواند به صورت تصمیم گیرنده و یا به صورت مشاور عمل کند. اما، به کارگیری سیستمهای خبره ،محدویتهای خاصی را به دنبال دارد.
واژههای کلیدی: سیستمهای خبره، مدیریت سازمانی، هوش انسانی
مقدمه
با گسترش کاربرد فن آوری اطلاعات، سیستم های تصمیم گیری و یا به طوری کلی تصمیم گیری های مبتنی بر رایانه اهمیت بسیار زیادی یافته اند. سازمان های امروزی باید انواع اطلاعات مورد نیاز مدیریت را جمع آوری، طبقه بندی، پردازش و تحلیل کرده و آن را به سرعت در اختیار مدیران قرار دهند. برای تامین چنین اطلاعاتی، سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه گسترش یافته است. یک سیستم اطلاعاتی مدیریت نوعی سیستم اطلاعاتی موجود در سطح مدیریت یک سازمان است که در وظایف برنامه ریزی، کنترل و تصمیم گیری با فراهم آوردن گزارش های خلاصه و ویژه، مدیران را یاری می رساند - نکویی مقدم و همکاران، . - 1387 در این زمینه سیستم های خبره1 به عنوان یکی از بخش های منسوب به هوش مصنوعی2 نقش اصلی را دارند - طلوعی اشلقی و محسن طاهری، . - 1389 هوش مصنوعی AI - - به عنوان یک حوزه تحقیقی و مطالعاتی از سال 1940 آغاز به کارکرد.
در طی مدت 60 سال بعد از ظهور AI، موفقیت ها و شکست های زیادی در این علم ایجاد شده است - دارلینگتن. - 2000 3 با توسعه تحقیقات هوش مصنوعی که هدف آن مشابه سازی ویژگی های انسان از طریق سیستم های کامپیوتر است، سیستم های خبره به عنوان سیستم هایی که بتواند به جای انسان در فرایند تصمیم گیری به انتخاب بپردازند، در اواخر دهه 90 مطرح گردید - صرافی زاده و علی پناهی،. - 1381 در سیستم های خبره انواع تصمیم ها به کمک رایانه اتخاذ می شوند. سیستم های خبره، سیستم های مبتنی بردانش می باشند و دانش در واقع مهم ترین بخش آن ها است در این سیستم ها دانش از خبرگان هر علمی به رایانه منتقل می شود. در سیستم های خبره، تخصص فرد متخصص، به رایانه منتقل می شود و در بیشتر موارد جایگزین انسان یا خود متخصص می گردند - رجب زاده و الهی، . - 1387 سیستم های خبره کاربرد وسیعی در علوم مختلف از جمله مدیریت، برای اتخاذ تصمیم های راهبردی می تواند داشته باشد.
سیستم های خبره
سیستم های خبره، سیستم های رایانه ای هستند که در بردارنده برخی از تجارب و دانش تخصصی یک متخصص می باشند. سیستم های خبره بدین ترتیب از خبرگان تقلید کرده و به عنوان یک مشاوره در یک حوزه یا حیطه دانش ویژه عمل می کنند. یک تعریف رسمی تر می تواند این باشد. یک سیستم خبره یک سیستم مبتنی بر رایانه است که دانش، حقایق و فنون استدلالی را برای حل مسایلی که بطور نیازمند به توائیهای متخصصان انسان است بکار می برد. دانش اغلب در یک سیستم خبره در یک پایگاه اطلاعاتی نمایش داده می شود، که این پایگاه شبکه ایی از قوانین وابسته مهمی است که دانش تخصصی انسان را نشان می دهد. قوانین و ارتباطات از بحث با خبرگان و تحلیل رفتار تصمیم گیری آنان مشتق می شود - راولی،1379 ،ص. - 111
در زیر به چندتعریف از سیستم های خبره اشاره می شود.
·سیستم خبره یک برنامه رایانه ای است که با استفاده از دانش، حقایق و روش های استدلالی، مسایلی را حل می کند که نیاز به توانایی افراد خبره دارند.
·سیستم خبره، یک برنامه هوش مصنوعی است که برای حل مسائل ومشکلات مربوط به یک حوزه خاص تهیه شده است.
·سیستم خبره یک برنامه رایانه ای است که با استفاده از دانش و رویه ها، در حل مسایل مشکل ، همانند یک انسان متخصص و خبره عمل می کند.
·سیستم خبره به یک سیستم یا برنامه رایانه ای گفته می شود که با بکارگیری یک یا چند تکنیک هوش مصنوعی قادر به انجام فعالیت هایی است که به طور سنتی توسط دانش و مهارت انسان خبره انجام می گیرند - الهی، 1382، صص12و. - 11
·سیستم خبره برنامه دانش گرائی می باشد که بر پایه کسب تجربه و دانش انسانی در دامنه ای محدود، به حل مساله های مشخص می پردازد. این سیستم با انجام پرسش های مربوط، و توضیح دلیل برگزیدن حرکت های خاص، به امر تصمیم گیری کمک می کند - لاون،1380 ،ص. - 388
سیستم های خبره از مهم ترین ابزارهایی به عبارتی کاربردهای سیستم های پشتبانی تصمیم هستند - جعفرنژاد و همکاران، - 1388 و قادر به استفاده از انواع مختلف داده های عددی، نمادی و مقایسه ای می باشند. فرایند
