بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به هزینهبر بودن سیستم اطلاعات مدیریت و وضعیت مالی سازمانها و از سوی دیگر اجتنابناپذیر بودن بهرهگیری از فناوری اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی، سازمانهای ما باید با آگاهی کامل در این راه قدم بردارند و با بررسی اثربخشی این سیستمها و بازنگری مجدد در آنها بتوانند باعث بهبود کیفیت اطلاعات تولید شده در سازمان شده و در نهایت وجود این سیستمها باعث ایجاد ارزش افزوده در شرکت شود بدین منظور این پژوهش باهدف شناسایی عوامل موثر بر موفقیت اجرای سیستمهای اطلاعاتی مدیریت با توجه به ساختار سازمانی در شهرداری های استان خوزستان انجام شد.
جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان و مدیران شهرداری های استان خوزستان می باشد که بر اساس آمار 695 نفر بودند. از بین این افراد به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب ، نمونهای به تعداد 248 نفر طبق فرمول کوکران انتخاب گردید. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف تحقیق، کاربردی و ازلحاظ نحوه جمع آوری دادهها توصیفی از نوع همبستگی است. همچنین در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد ارزیابی سیستم های اطلاعاتی بر اساس مدل دلون و مکلین استفاده شد.
جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و AMOS و مدل تحلیل مسیر استفاده گردید که نتایج حاکی از آن است که بین کیفیت اطلاعات، کیفیت سیستم ها و کیفیت خدمات با استفاده از سیستم های اطلاعاتی مدیریت رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که بین کیفیت اطلاعات ، کیفیت سیستم، کیفیت خدمات با رضایت از سیستم های اطلاعاتی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. نتایج رگرسیون پژوهش نیز حاکی از آن است که بین استفاده از سیستم های اطلاعاتی مدیریت و رضایت کاربر با ساختار سازمانی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
مقدمه
امروزه با توجه به توسعه و تنوع محصول ها و خدمات سازما نها و نیز رقابت شدید میان آنها، سازمانها در معرض تحول و دگرگونی بوده، موفقیت نهایی و حتی گاهی بقای سازمان ها به توانایی سازمان در جذب و به کارگیری اطلاعات و دانش فناوری های جدید بستگی دارد تا بتوانند نوعی مزیت در سازمان خلق کنند ؛ بنابراین ، سازمان ها به دنبال ایجاد و مدیریت مناسب سیستم های اطلاعات بوده تا اطلاعات و دانش فناوریهای جدید را به موقع کسب و منتشر کرده،از آن به نحو بهینه استفاده کنند - به نقل از رمضانیان و بساق زاده،. - 1390
سیستم اطلاعات به جمع آوری، پردازش، ذخیره، تحلیل و انتشار اطلاعات برای یک هدف خاص می پردازد .سیستم اطلاعات مانند هر سیستم دیگری دارای ورودی و خروجی است . این سیستم با استفاده از فناوری هایی مانند کامپیوتر، ورودی ها را پردازش کرده، خروجی ها را از طریق شبکه های الکترونیکی به کاربران یا سیستم های دیگر می فرستند - به نقل از امیرخانی و همکاران،. - 1391
از طرفی نیازهای اطلاعاتی مدیران، بر حسب ماهیت کار و سطح سازمانی آنها و هدفی که دنبال می کنند، متفاوت است. به طور کلی، مدیران سطوح بالاتر، کمتر از مدیران سطوح پایین تر یا کارشناسان به جزئیات موضوع توجه و نظر دارند. به عبارت بهتر افق دید و نگرش مدیران سطوح فوقانی نسبت به سازمان و مأموریت هایش به مراتب وسیع تر از مدیران سایر سطوح است. بنا بر این، اطلاعاتی که در اختیار این دسته از مدیران قرار می گیرد، باید متناسب با چنین وسعت نظر و کل نگری باشد - راجاگورو1 و همکاران،. - 2013
از طرفی باید به وضوح معلوم گردد که چگونه سیستم های اطلاعات مدیریت جدید می تواند ساختار سازمانی و مسؤولیت های اجرایی را تغییر دهند و چگونه سیستم جدید در شغل هر یک از کارکنان تأثیر خواهد گذاشت - به نقل از نیکویی مقدم و همکاران،. - 1387 ساختار سازمانی رابطه ی حاکم بر افراد و گروه هایی است که در جهت کسب اهداف تلاش می کند و به دو بعد ساختاری و محتوایی تقسیم می شود. ابعاد ساختاری بیانگر ویژگی های درونی سازمان هستند و مبنایی به دست می دهند که می توان بدان وسیله سازمان ها را اندازه گیری و یا با یکدیگر مقایسه کرد.
ابعاد محتوایی معرف کل سازمان شامل اندازه، نوع تکنولوژی، محیط و اهداف آن است که بر ابعاد ساختاری اثر می گذارد - اریک برینجولفسون2 و همکاران،. - 2009 گسترش چشمگیر سیستم های اطلاعاتی در سازمان ها منجر شده است تا سیستم های مدرن با کاربردهای نرم افزاری و سخت افزاری بالاتر، جایگزین سیستم های اطلاعاتی سنتی شوند .افزون براین، ظهور فناوری های ارتباطاتی مانند اینترنت نیز نتایج مؤثری دربرداشته است.
این پیشرفت ها سازما نها را به سوی ارزیابی اثربخشی سیستم های اطلاعاتی خود سوق داده است؛ ازاین رو، برای بیش از دو دهه، بررسی میزان موفقیت سیستم های اطلاعاتی، در کانون توجه پژوهش ها بوده است. در این میان، برخی پژوهشها با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت سیستم های اطلاعاتی انجام شده است و برخی نیز به ارزیابی میزان موفقیت سیستم های اطلاعاتی پرداخته اند.
به طورکلی، مطالعه های انجام شده به ابعاد گوناگونی برای موفقیت سیستم های اطلاعاتی اشاره داشته اند که برای مثال می توان به معیارهای کمی همچون سودآوری، معیارهای کیفی، مانند اثربخشی و بهبود تصمیم گیری یا درنظر گرفتن ذینفعان متفاوت مانند مدیران و کارکنان که هر ذینفع معیارهای موفقیت خاص خود را دارد، اشاره کرد .
برخی مطالعه ها نیز حاکی از اهمیت فوق العاده عوامل سازمانی در پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی کامپیوترمحور هستند - آنگ3، . - 2001 با توجه به اهمیت شناسایی عوامل سیستمهای اطلاعاتی، این پژوهش درنظر دارد تا عوامل موثر بر موفقیت اجرای سیستمهای اطلاعاتی مدیریت با توجه به ساختار سازمانی در شهرداری های استان خوزستان را بررسی کند.
مبانی نظری تحقیق سیستم های اطلاعاتی
مدیران موفق کسانی هستند که قادر باشند اطلاعات داخل و خارج سازمان را در جهت تصمیم گیری به موقع و موثر و حل مسایل سازمان، بهتر مدیریت کرده و از آن به خوبی استفاده نمایند. سیستم های اطلاعاتی در سازمان ها، شرایط تسهیل به کارگیری بهینه دو عامل اساسی یعنی انسان و اطلاعات را در سازمان فراهم می آورند - قاضی زاده فرد، . - 1388
سیستم های اطلاعاتی در سازمان ها، موجبات تسهیل در بکارگیری بهینه دو عامل اساسی یعنی انسان و اطلاعات را در سازمان فراهم می آورند. ضمن آنکه از سایر عواملی که در سازمانها مورد استفاده قرار می گیرند، یعنی مواد اولیه، پول، خدمات، انرژی، ماشین آلات، تجهیزات، ابزار، ساختمان و .. نیز به طور بهینه بهره گیری می شود. عمده دلایلی که موجب می گردد مدیران درسازمان ها رو به سیستم های اطلاعات آورده و به آن نیاز پیدا نمایند عبارتند از:
1. بروز پدیده انفجار اطلاعات و عدم تأمین اطلاعات مناسب و مورد نیاز برای تصمیم گیری
2. محیط متحول و متغیر سازمان ها و رشد سریع تغییرات
3. افزایش پیچیدگی مدیریت
4. استقلال واحدهای مختلف سازمانی
5. بهبود و افزایش بهره وری - کارایی واثر بخشی - فعالیت های سازمان
6. بروز پدیده قدرت اطلاعاتی در کارکنان و مدیران سطوح پایین تر در سازمان
7. مشغله زیاد مدیران و کمبود وقت
8. وجود ارتباطات نامناسب در سازمانم
9. ضرورت افزایش سرعت در تصمیم گیری ها
.10 کمبود منابع مالی و کاهش هزینه ها - قاضی زاده فرد ، . - 1388
جیمز.ا.ابر این و ماراکاس - 1389 - معتقدند که یک سیستم اطلاعاتی می تواند هر ترکیب سازمان یافته ای از افراد، سخت افزار، نرم افزار، شبکه های ارتباطی و منابع داده باشد که در یک سازمان اطلاعات را جمع آوری کرده، تغییر شکل داده و آنها را منتشر کند. یک سیستم اطلاعاتی می بایستی متناسب با نیازها و فعالیت های کسانی که آن را به کار می گیرند، باشد البته هیچ ضرورتی وجود ندارد که در هر سیستم اطلاعات، رایانه مورد استفاده قرار گیرد. ولی به طور معمول در سازمان ها، به دلیل حجم زیاد اطلاعات داخل و خارج سازمان، از سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه استفاده می شود.
- قاضی زاده فرد . - 1388 در یک تعریف ساده سیستم اطلاعات تمام فعالیت هایی است که به کمک رایانه صورت می پذیرد، از سیستم های سخت افزار پیچیده تا گزارش های حسابداری، از سیستم های بازده قوی که موقعیت فضا پیماها را ترسیم می کند تا منابع داده های اولیه نظیر حساب ها و صورت حساب ها، از بانک های اطلاعاتی مرکزی که اطلاعات را جمع آوری می کند، سامان می دهد، ذخیره و تلخیص می کند تا سیستم های ذخیره کنونی که از بیست سال پیش وجود داشته است.
از سیستم های ترکیبی جامع مدیریتی مرکزی تا ترمینال های از راه دور متخصصان که به رایانه متصل است جملگی بیانگر نظام اطلاعاتی است - رضائیان، . - 1394 مدیسون و دارنتن - 1996 - 1 سیستم های اطلاعاتی را این گونه تعریف کرده اند: یک سیستم اطلاعاتی، مجموعه ای از انسان ها و ابزارها هستند که عملیات هدفمندی را بر روی اطلاعات انجام می دهند.
سیستم های اطلاعات سیستم هایی هستند که وظیفه آنها ذخیره سازی داده ها، پردازش آنها در چارچوب اهداف اطلاعاتی موسسه و فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز مدیران برای تصمیم گیری های اقتصادی است که با مشارکت مدیران و تحلیل گران وطراحان سیستم که از دانش بسنده در زمینه تکنولوژی کامپیوتر برخوردار باشند، طراحی و در موسسات مستقر می گردد - مستاجریان، . - 1394 سیستم های اطلاعات مدیریت تا قرن بیستم با تاخیر به حرکت خود ادامه داد و شاید علت آن عدم توانایی بشر در حفظ، نگهداری و بازیابی سریع و دقیق اطلاعات بود.
با ابداع و توسعه رایانه به ویژه رایانه های با ظرفیت، سرعت ودقت بالا در نیمه دوم قرن بیستم، تکامل وکاربرد سیستم اطلاعات مدیریت روند دیگر و سرعت بیشتری یافت که حاصل آن تغییرات در عملیات و فعالیت ها و وظایف سازمان های مختلف در دنیا گردید - موردیک و مانسون، . - 1986 سیستم های اطلاعاتی مدیریت، سیستمی است که جمع آوری، کنترل و پالایش داده های مورد نیاز سازمان را بر عهده داشته و با بکارگیری روش های مناسب هر سازمان، اطلاعات پالایش شده را بمنظور تصمیم، برنامه ریزی و کنترل کلیه فراینده در اختیار سطوح مختلف مدیران قرار می دهد.
هدف MIS افزایش روند ارائه و اداره اطلاعات و کاهش حدس و گمان در حل مشکلات در سطوح مختلف سازمانی از طریق سیستم های بازخور اطلاعات وبازتاب بازیابی اطلاعات در جهت تکامل داده های جدید به سیستم است. سیستمهای رسمی و غیر رسمی که اطلاعات قدیم، حال و اطلاعات مربوط به برنامه های آینده را به صورت کتبی و شفاهی، مرتبط با عملیات داخلی سازمان و محیط آن فراهم می سازد و سپس به وسیله اطلاعات فراهم شده در چارچوب زمانی مقتضی به منظور بکار بردن در تصمیم گیری، ازمدیران، پرسنل و اجزاء کلیدی محیط پشتیبانی می کند - بهشتیان وابوالحسنی، . - 1394
ساختار سازمانی
سازمان پدیده ای اجتماعی است که به طور اگاهانه هماهنگ شده و دارای حدود و ثغور نسبتا" مشخصی بوده و برای تحقق اهداف، بر اساس یک سلسله مبانی دائمی فعالیت می نماید. - رابینز، . - 1385 برای شناخت سازمان باید به ابعادی از سازمان توجه شود که بیان کننده ویژگی های خاص سازمان هستند. ابعاد سازمانی به دو گروه طبقه بندی می شوند: ساختاری و محتوایی. این ابعاد به همان صورت سازمان را تشریح می کنند که شخصیت و ویژگی های فیزیکی معرف افراد هستند - دفت، . - 1389
ساختار سازمانی چارچوبی است که مرزهای رسمی را که سازمان در آن - محدوده - فعالیت می کند، تعریف می نماید. ساختار یک سازمان نشان می دهد که چگونه افراد برای منابع رقابت می نمایند، مسئولیت های سود و سایر معیارهای عملکردی در کجا قرار دارد، چگونه اطلاعات منتقل می شود و چگونه تصمیمات اتخاذ می گردد - رو و بایرز، ،. - 1997 ساختار سازمان تعریف می کند که چگونه وظایف به طور رسمی تقسیم، گروه بندی و هماهنگ می شود.
