بخشی از مقاله
چکیده
سین بیوتیک حالتی سینرژیست میان میکرو اورگانیسم پرو بیوتیک زنده که از طریق مواد غذایی به روده منتقل و مواد غذایی و شیرهای همانند اینولین1fosها - فروکتوالیگوساکارز - که در روده توسط این میکرواورگانیسمها مصرف میگردد اطلاق میشود و طی آن میکرواورگانیسمها با تولید ویتامینها و مواد سلامت بخش و همچنین کاهش میکرواورگانیسمها مضر روده در سلامت نقش دارند. از متداول-ترین پری بیوتیک مورد استفاده اینولین است که به علت دارا بودن ویژگیهای مفید تغذیهای و عملکردی نظیر جایگزینی چربی، بهبود بافت و اثرات پری بیوتیک به طور گستردهای در غذاهای عملگرا در سطح جهانی مورد استفاده قرار میگیرد .[4] در کل میکرو اورگانیسمی انتخاب میگردد که توانایی تولید کلنی، مقاومت به اسید معده، مقاومت نسبت به نمکهای صفراوی و قابلیت اتصال به سلولهای اپیتلیال روده را داشته باشد.
کلمات کلیدی: سین بیوتیک، اینولین، فروکتوالیگوساکارید
-1 مقدمه
پروبیوتیکها، میکرو اورگانیسمهایی هستند که در صورت مصرف مقادیر کافی دارای اثرات مفید بر سلامتی میزبان میباشد. غذاهای پروبیوتیک به عنوان محصولی عمل آوری شده که حاوی میکرو اورگانیسمهای پروبیوتیک زنده در مقادیر کافی باشند معرفی میشوند. اثرات مفید ناشی از مصرف غذاهای پروبیوتیک تحت تاثیر سویه باکتری پروبیوتیک موجود در فراورده میباشد این در حالی است که میتوان تمام مزایای ذکر شده را از یک سویه باکتری پروبیوتیک انتظار داشت .[1]
-2-1 پروبیوتیک
واژه پروبیوتیک واژهای یونانی به معنای حیات بخش میباشد، طی سالیان متمادی بکارگیری این واژه، معنی آن همواره در حال تغییر بوده است این واژه نخستین بار در سال 1965 توسط Still well و Lilley ارایه شد .[7] فولر2در سال 1989 تعریف جامعتر از پروبیوتیک را ارایه نمود: یک میکرواورگانیسم یا مخلوطی از آنها که به مصرف انسان یا دام میرسند و از طریق بهبود ویژگیهای میکروفلور دستگاه گوارش اثرات سودمندی را به همراه دارد. تعریف جامع با توجه به منابع علمی بدین صورت بیان میشود: میکرواورگانیسمهای زندهای که در بخشهای مختلف بدناساساً - روده - با عمل زیستی خود، مدتاًع از طریق حفظ و بهبودی توازن فلور میکروبی روده سبب ایجاد خواص سلامت بخش برای میزبان میشود .[8] به دلیل خواص سینرژیستی میان میکرواورگانیسمها ی پروبیوتیک و مواد پری بیوتیک به هر دوی این عوامل سین پروبیوتیک میگویند. و از ترکیب این دو عامل پروبیوتیک و پری بیوتیک مدت زمان زنده ماندن و تولید مواد مؤثر نسبت به زمانی که از پروبیوتیک به تنهایی استفاده شود بیشتر است.
-1-2-1 عوامل تأثیر گذار در انتخاب پروبیوتیکها
هنگام انتخاب یک پروبیوتیک مناسب باید یک سری خصوصیات لحاظ گردد از جمله اینکه در برابر آنزیمها و ترکیبات ترشح شده در بزاق روده کوچک غیر قابل هضم باشد به عنوان منبع انرژی رشد میکرواورگانیسمها را به طور انتخابی تحریک کنند.
-3-1 پریبیوتیک
گیبسون و رابرفروید در سال×ٌُُِ دریافتند که پریبیوتیکها ترکیبات غذایی غیرقابل هضم میباشند که به طور انتخابی، سبب تحریک رشد و یا فعالیت یک یا تعداد محدودی از باکتریهای روده بزرگ شده و با تاثیرات سودمندی که دارند میتوانند سبب بهبود سلامت میزبان شوند.× در تعریف دیگری بیان شده است که×ْپریبیوتیکها ترکیبات تخمیر کنندههای هستند که به صورت انتخابی سبب ایجاد تغییرات ویژهای در ساختار و فلور میکروبی دستگاه گوارش شده و سبب ایجاد تندرستی و سلامتی در بدن میزبان میگردد؟
برخلاف تشابه اسمی بین پروبیوتیکها و پریبیوتیکها، اما در عمل کاملا متفاوت هستند. پروبیوتیک ها میکروارگانیسمهای زنده هستند که مکان اصلی فعالیت آنها در دستگاه گوارش موجودات زنده بویژه کولون یا روده بزرگ میباشد. اما پری بیوتیکها ترکیباتی کربوهیدراته هستند که بدن قادر به هضم آنها نمی باشد و تنها پروبیوتیکها هستند که توانایی هضم پری بیوتیک ها را دارند .بنابراین مشخص است که ارتباطی معنی دار بین عملکرد پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها وجود دارداخیراً. با توجه به تأثیر مثبت برخی از مواد غذایی بر باکتریهای رودهای ترکیبات پروبیوتیک و پری بیوتیک معرفی شدند .[10]
-2 اثرات مفید سینبیوتیکها بر سلامت
اثرات سلامت بخش حاصل از سینبیوتیک پس از استقرار میکرواورگانیسمها در داخل بدن ایجاد میگردد و در داخل روده این اثرات شامل سرکوب فلور مضر میباشد و تلاش جهت بهبود توازن به نفع میکرو اورگانیسمهای مفید میباشد. دستگاه گوارشی طبیعی انسان حاوی 400 نوع باکتری پروبیوتیک است که موجب کاهش رشد باکتری های مضر میشوند و به بهبود سلامت سیستم گوارشی کمک میکند. در واقع با متعادل کردن باکتریهای رودهای میتوانند در بهبود سیستم ایمنی نقش داشته باشند. سینبیوتیکها در رفع یبوست - فیبرها با تخمیر ناقص در بدن سبب محصور شدن آب درون دستگاه معدهای و رودهای شده و از طرف دیگر تخمیر غذاهای فیبردار در بدن سبب افزایش حجم میکروبی و افزایش مدفوع می شود - ، کاهش چربی خون، کاهش سرطان، تأثیر بر روی بیماریهای التهابی، یبوست، درمان اسهالهای حاد نوزادان و جذب عناصر مفید غذا مؤثر هستند .[2]
دز مؤثر جهت فعالیت باکتریها 107 تا CFV/g 1011 لازم است و اگر تعداد میکرو اورگانیسمها از آن کمتر باشد خواص سلامت بخش به حد کافی در بدن قابل مشاهده است. یک پروبیوتیک ایده آل باید بیماریزا و مسمومیتزا نباشد در مقابل مواد مترشحه و نمکهای صفراوی مقاوم باشد قابلیت چسبندگی مطلوب به سلولهای اپیتلیال روده را داشته باشد. قابلیت تکثیر و تولید در مقیاس صنعتی را داشته باشد به آنتی بیوتیکها مقاوم باشد. بیشترین دامنه استفاده از باکتریهای پروبیوتیک شامل لاکتوباسیلوس اسیدو فیلوس و بیفیدوباکتریومها میباشند در هنگام انتخاب جنس باکتری پروبیوتیک بهتر است که از دو یا چند جنس مختلف انتخاب گردند تا میزان بازدهی و تولید محصول مورد نظر افزایش یابد. لیستی از در زیر لیست بکتریهای پروبیوتیک که توانایی تولید مواد مؤثر و سلامت بخش را دارا هستند و نیز لیست مواد پریبیوتیک مورد استفاده باکتریها ذکر شده است.
