بخشی از مقاله
چکیده
نسبت های مالی چکیده گزارش های مالی شرکت ها می باشند که محتوای اطلاعات زیادی از وضعیت درونی شرکت را ارایه می دهند. پژوهش حاضر به شناخت رابطه نسبت های مالی و بازده سهام شرکت های شیمیایی بورس اوراق بهادار طی سالهای 1390 الی 1395 می پردازد.
جامعه آماری پژوهش را شرکت های فعال در حوزه مواد شیمیایی بورس اوراق بهادار تشکیل می دهد. نسبت های مالی با ابعاد نسبت های نقدینگی ، نسبت های اهرمی ، نسبت های فعالیت ، نسبت های سودآوری ونسبت های بازدهی مورد مطالعه قرار گرفت . جهت تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره استفاده شد .
نتایج به دست آمده از آزمونفرضیه ها نشان داد میان کلیه نسبت های مالی بطور همزمان با بازده سهام درشرکت های شیمیایی پذیرفته شده دربورس اوراق رابطه مثبت وضعیفی وجود دارد اما ارتباط معنی داری بین تک تک نسبت های مالی بطور مستقل با بازده سهام شرکت های شیمیایی وجود ندارد و می باید در تجزیه وتحلیل بازده سهام این شرکت ها از ابزار های دیگری استفاده نمود.
مقدمه
امروزه برای شکوفائی اقتصادی به طور چشمگیر از دامنه وسیع و عمیق اطلاعات برای بهره برداری و تصمیم های خیلی مهم استفاده می شود ودرهمه جوامع کسانی که بیشتر از این اطلاعات استفاده می کنند موفق بوده و باعث پیشرفت اقتصاد بوده اند.در این میان استفاده از اطلاعات حسابداری اهمیت عمده ای برای مدیران در تصمیم گیری و برنامه ریزی وکنترل شرکت داشته است و همچنین سیستم های اطلاعاتی نقش مهمی در تامین اطلاعات برای مدیران دارد، چرا که مدیریت صحیح وکارآمد، بدون استفاده از دانش حسابداری و بدون اتکا بر اطلاعات مالی، قادر به تصمیم گیری و برنامه ریزی و کنترل نخواهد بود ویا با مشکل مواجه خواهد شد.
می توان ادعا کرد که تجزیه و تحلیل گزارشات، هدف عمده یک نظام حسابداری است، که می خواهد به استفاده کنندگان - داخلی و خارجی - دراخذ تصمیمات آگاهانه اقتصادی یاری رساند.در سرمایه گذاری در شرکت های شیمیایی، سرمایه گذار به دنبال کسب بازده از سرمایه گذاری است. سرمایه گذار سعی دارد که از مقدار آتی بازده سهام شرکت ها اطلاعاتی کسب کند.
از طرفی یکی از متداول ترین روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی، تهیه نسبت های مالی است.صورت های مالی سنوات قبل مملو از تجارب گذشته هستند وتجزیه و تحلیل صورت های مالی سنوات اخیر نحوه امکان تنظیم برنامه های مالی و کاری و انجام آنها را در سال جاری و سال های آینده، قابل پیش بینی می سازد - فجر، . - 1391 بنابراین نسبت های مالی در حقیقت چکیده گزارش های مالی شرکت ها می باشند که محتوای اطلاعات زیادی از وضعیت درونی شرکت را ارایه می دهند.
پیشینه پژوهش
جون و همکاران طی پژوهشی به بررسی رابطه نقدینگی و نرخ بازده سهام پرداختند. در این پژوهش رابطه بین نقدینگی و نرخ بازده سهام با استفاده از تجزیه تحلیل سری های زمانی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین نسبتهای نقدینگی و نرخ بازده سهام وجود دارد - سانگ ، . - 2002 لیولن طی پژوهشی توان نسبت های مالی برای پیش بینی بازده سهام را مورد بررسی قرار داد. دوره زمانی این پژوهش سال 1995 تا 2000 بود.
در این پژوهش با استفاده از مدل قیمت گذاری دارائی های سرمایه ای توان پیش بینی نسبت درآمد به قیمت، ارزش دفتری به ارزش بازار و بازده سود تقسیمی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بازده سود تقسیمی به طور معنی داری می تواند نرخ بازده سهام را پیش بینی کند، اما نسبت درآمد به قیمت و ارزش دفتری به ارزش بازار توانائی کمی برای پیش بینی نرخ بازده سهام دارند
اولسن و موسمن طی پژوهشی پیش بینی بازده سهام با استفاده از نسبت های مالی را مورد بررسی قرار دادند . در این پژوهش از مدل شبکه های عصبی و تکنیک حداقل مربعات معمولی برای پیش بینی بازده سهام استفاده گردید. دوره زمانی پژوهش سال 1993 تا 1976 بود. اندازه نمونه اولیه 4750 مشاهده بود.
دو محدودیت جهت انتخاب نمونه ها در نظر گرفته شد : - 1 در دسترس بودن کلیه اطلاعات مربوط به فروش دارائی ها و سرمایه برای شرکت ها و -2 انجان حداقل 10 بار معامله در سال برای هر شرکت. به این ترتیب، تعداد نمونه به 2352 مشاهده تقلیل پیدا کرد. در این پژوهش نرخ بازده سهام به عنوان متغیر وابسته و نسبت های حسابداری به عنوان متغیرمستقل در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که استفاده از فن شبکه های عصبی برای انجان پیش بینی نسبت به فن های دیگر، نتایج قابل قبول تری را ارائه می دهد و خطای پیش بینی را به طور معنی داری کاهش می دهد
دلاوری طی پژوهشی که انجام داد، تأثیر روش های تامین مالی را برروی نسبت بازدهی حقوق صاحبان سهام بررسی کرد و به این نتیجه رسید که اهرم مالی تأثیری بر سودآوری و بازدهی شرکت های بورس ندارد - دلاوری ، . - 1393 درسال 1995نیز آقای چهاب، در رساله دکترای خود به بررسی عوامل تشکیل دهنده ساختار سرمایه «بدهی، تامین مالی» پرداخت. نتیجه پژوهش حاکی از این مطلب بود که سطوح بدهی، با رشد و تقسیم سود و میزان افزایش دارائی های ثابت و میزان مالکیت، رابطه مستقیم و با سودآوری و ریسک واحد تجاری رابطه معکوس دارد
داتر و همکاران طی پژوهشی تأثیر نقدینگی را بر روی نرخ بازده سهام مورد بررسی قراردادند. در این پژوهش نرخ گردش موجودی کالا به عنوان معیار اندازهگیری نقدینگی مورد استفاده قرار گرفت . دوره زمانی پژوهش از سال 1963-1991 بود. خط رگرسیون مقطعی بین متغیر نرخ بازده سهام - متغیر وابسته - و تغییرنرخ گردش موجودی کالا - متغیر مستقل - نشان داد که گردش موجودی کالا به طوری منفی با نرخ بازده سهام در ارتباط می باشد - داتر ، . - 2015 ملکی پورغربی، تأثیر استفاده از اهرم مالی را بر سود هر سهم شرکت های بورس اوراق بهادار رامورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید که اهرم مالی بر سود هر سهم شرکت های تأثیری نداشته است
شاطری، تأثیر استفاده از اهرم مالی را بر سود خالص و بازده دارائی ها در شرکت های بورس اوارق بهادار را مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید که اهرم مالی بر سود خالص و بازده دارائی شرکت ها تأثیر داشته است - شاطری ، . - 1384فاما و فرنچ نیز، نشان دادند که سود تقسیمی می تواند نرخ بازده سهام را پیش بینی کند
بهانداری گزارش کرده است که بین متوسط نرخ بازده سهام و اهرم مالی رابطه مثب وجود دارد. در مجموع، نتایج این پژوهشات و مطالعات مشابه دیگر حکایت از این دارد که متوسط نرخ بازده سهام با متغیرهائی نظیر اندازه شرکت، ارزش دفتری به قیمت بازار، نسبت سود به قیمت، اهرم مالی، نسبت جریان های نقدی به قیمت سهم و... ارتباط معنی دار دارد
لم با بررسی اثر متغیرهای بتا، اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به قیمت بازار و نسبت سود به قیمت بر بازده سهام هنککنگ دریافت که سه متغیر اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به قیمت بازار و نسبت سود به قیمت، با بازده سهام مرتبط هستند
بارلف در یک پژوهش محتوای اطلاعاتی نسبت های صورت گردش وجوه نقد را بررسی کرد. هدف وی مقایسه بررسی محتوای فزاینده اطلاعاتی نسبت های صورت گردش وجوه نقد با محتوای اطلاعاتی نسبت های حاصل از صورت سود و زیان و ترازنامه بود. نتایج پژوهش وی نیز حاکی از آن بود که نسبت های مالی استخراج شده از صورت گردش وجوه نقد در مقایسه با نسبت های مالی از صورت سود و زیان و ترازنامه ارتباط بیشتری با بازده سهام دارد
عمران و رجب در ادامه کار محققینی نظیر لو و تیا گاراجان و ریاحی بلکوئی پژوهشی را در مورد شرکت های مصری انجام دادند. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد، علاوه بر وجود رابطه خطی، بین نسبت های مالی و بازده سهام رابطه غیر خطی نیز وجود دار
عبدلی رابطه بین نسبت های بدهی و بازده سهام را در چهار گروه از صنایع - شامل داروسازی، نساجی، سیمان و لوازم خانگی - بررسی نمود. نتایج آن نشان می دهد تنها در صنعت داروسازی بین نسبت بدهی و بازده سهام رابطه با اهمیتی وجود دارد. درمورد سایر صنایع این ارتباط ضعیف بوده و یا اصلا وجود ندارد
یافته های مرامور و کاستا و همچنین مرامور وپاهوربرخلاف فرض اغلب پژوهشات قبل ازخود - که بیان می داشتند بازده سهام به صورت خطی با متغیرهای مالی در ارتباط است - ، وجود یک رابطه غیر خطی را تایید نمودند. واژه غیرخطی بودن روابط بین متغیرهای مالی و بازده سهام، بسیار مهم بوده و منطبق بر یافته های دونالدسون می باشد
مک میلیان به این نکته توجه نمود که رابطه غیر خطی بین بازده سهام ومتغیرها را می توان بر اساس مدل های لگاریتمی به معادلات خطی ساده تبدیل نمود. پژوهش وی بیانگریک رابطه غیرخطی بین بازده سهام با نرخ بهره و معیارهای خروجی ارزیابی عملکرد - نظیر سود، بازده حقوق صاحبان سهام وبازده دارائی ها - می باشد.احمدی در مطالعه ای دریافت بین تغییرات سود نقدی هر سهم - DPS - و سود هر سهم - - EPS با تغییرات بازده سهام هیچ رابطه معناداری وجود ندارند
فرضیه های پژوهش
فرضیه اول: بین نسبت های نقدینگی و بازده سهام رابطه معنی داری وجود دارد. فرضیه دوم: بین نسبت اهرم مالی و بازده سهام رابطه معنی داری وجود دارد. فرضیه سوم: بین نسبت های فعالیت و بازده سهام رابطه معنی داری وجود دارد. فرضیه چهارم: بین نسبت های سودآوری و بازده سهام رابطه معنی داری وجود دارد. فرضیه پنجم: بین نسبت های بازدهی و بازده سهام رابطه معنی داری وجود دارد.
روش پژوهش
پژوهش حاضر ازنوع توصیفی – همبستگی می باشد. جامعه آماری آن را کلیه شرکت های شیمیایی بورس اوراق بهادار که تعداد آن 103 شرکت می باشد تشکیل می دهند. ، که طبق فرمول کوکران 81 شرکت به عنوان نمونه آماری انتخاب گرید . از رگرسیون چند متغیره و نرم افزار SPSS جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید.
