بخشی از مقاله
چکیده
کانسار مس پورفیری پرکام - سارا - در استان کرمان و در 35کیلومتری شمال شهر بابک واقع است. این کانسار بر روی کمربند ماگمایی ارومیه-دختر واقع می باشد. میزبان این کانسار مجموعه آتشفشانی رازک با سن ائوسن می باشد. کانه زایی مس و مولیبدن در ارتباط با جایگزینی توده های نفوذی دیوریت پورفیری و کوارتز دیوریت پورفیری با سن میوسن می باشد.
دگرسانی های پتاسیک، آرژیلیک، پروپلیتیک و فیلیک در این کانسار گسترش داشته که سبب افزایش کانه زایی شده است. هدف از این مطالعه بررسی شاخص های ژئوشیمیایی عناصر کمیاب همراه با پیریت و بررسی انواع پیریت های موجود در کانسار مس پورفیری پرکام می باشد. پیریت فراوان ترین کانی سولفیدی در زون دگرسانی فیلیک در این کانسار می باشد، که به صورت پراکنده و رگه ای در مقاطع میکروسکوپی مشاهده می شود و طبق نتایج آنالیز EMPA در میزان عناصر کمیاب تغییراتی را نشان می دهدکه این امر می تواند نشان دهنده ی تغییر در ترکیب سیالات هیدروترمال باشد.
مقدمه
کمان ماگمایی ارومیه - دختر یک کمان ماگمای از نوع آند است، که در اثر فرورانش در امتداد حاشیه ی قاره ای بلوک ایران مرکزی ، و در طول رخداد آلپ - هیمالیا رخ داده است - Berberian and . - king,1981 کمربند ماگمایی ارومیه - دختر با روند شمال غرب - جنوب شرق به طول تقریبی 2000 کیلومتر و عرض 50 کیلومتر به سمت جنوب شرق کشیده شده است. این کمربند در ارتباط با فرورانش صفحه ی اقیانوسی نئوتتیس و متعاقباً صفحه ی عربی به زیر ایران و در زمان میوسن میانی 13 - میلیون سال پیش - تشکیل شده است.
سنگ های تشکیل دهنده ی کمربند ارومیه - دختر اساساً سنگ های آتشفشانی با ترکیب حدواس - عمدتاً آندزیتی - می باشد - آقانباتی، . - 1385 اغلب ذخایر مس پورفیری ایران در کمان ماگمایی ارومیه - دختر رخ داده است - Mcinnes et al.,2003;Shafiei et . - al.,2008,2009;Hou et al.,2011 به ویژه در قسمت جنوب شرقی کمان گسترده هستند ، که کمان ماگمایی سنوزوییک کرمان - KCMA - نامیده می شود - - Shafiei et al.,2009 که کانسار مورد مطالعه - پرکام - در این کمربند واقع شده است. فراوان ترین کانی سولفیدی در کانسارهای مس پورفیری پیریت می باشد.
پیریت در کانسارهای گرمابی همراه با مقادیر قابل توجهی از غلظت های , Au , Zn , Co , Ni As , Sb ,Te , Hg , Ti , Bi , Ag , Cu , Pb است که در برخی موارد غلظت انها در سطوح به درصد وزنی می رسد - Cook and Chryssoulis,1990; Cook etal.,2009;Deditius et al.,2014;Large et al,2009;Reich et al.,2005;Rich et al.,2006;Reich . - et al,2013 با این وجود فلزات کمیاب در پیریت به شدت در کانسارها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
ترکیبات پیریت می تواند در تکمیل مشاهدات کانی شناسی و میانبار سیال ، تغییر در ترکیب فلزات و سیالات به کار برده شود - Deditius et al.,2014; Reich et . - al.,2013 در واقع عناصر کمیاب در ترکیب پیریت سبب انتقال ذخایر پورفیری و اپی ترمال به سطح می شوند - - Franchini et al.,2015 بنابراین در این مطالعه ترکیب عناصر کمیاب در نمونه های پیریت با استفاده از روش آنالیزی EMPA مورد بررسی قرار گرفته است.
بحث
زمین شناسی منطقه
کانسار مس پورفیری پرکام - سارا - که نام خود را از کوه داسیتی نئوژن سرا گرفته است ، در استان کرمان ، 35 کیلومتری شمال شهرستان شهر بابک و بین طول جغرافیایایی 55⁰ 7 تا 55⁰ 9 و عرض جغرافیایی 30⁰ 26 تا 30⁰ 27 قرار دارد - محمدی لقب،. - 1390 این کانسار واقع در کمربند آتشفشانی - نفوذی ارومیه - دختر است و طبق تقسیم بندی زمین ناسی و ساختمانی استان کرمان این کانسار واقع در کمربند دهج - ساردوئیه - Dimitrijevic,1973 - و در تقسیمات نواحی فلززایی کرمان در ناحیه کوه مدوار - کوه پنج قرار دارد - . - Tangestani,2001
قدیمی ترین واحدهای تشکیل دهنده ی پرکام مربوط به فیلیش های سنومانین - تورونین می باشد که کنگلومرای کرمان به صورت ناپیوستگی بر روی آن واقع شده است که در ادامه این دو واحد هر دو توس فیلیش های ائوسن زیرین پوشیده شده اند - . - Saric et al.,1972;Dimitrijevic,1973 سه مجموعه آتشفشانی رازک ، بحرآسمان و هزار این منطقه را در بر گرفته اند ، که بحرآسمان قدیمی ترین مجموعه آتشفشانی می باشد که در ائوسن زیرین شکل گرفته است و اولین فاز آتشفشانی ترشیری در ایران به شمار می رود - . - Dimitrijevic,1973
سنگ میزبان اصلی کانسار مس پورفیری پرکام مجموعه آتشفشانی رازک می باشد ، که به سه بخش تقسیم شده است. بخش زیرین ترکیب بازی ، بخش میانی ترکیب اسیدی و بخش فوقانی ترکیب بازی دارد . - Dimitrijevic,1973 - در محدوده کانسار سارا - پرکام - ، توده های نفوذی توس سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی - رسوبی در شمال و جنوب احاطه شده اند - شکل -1ب - و شامل سنگ های آندزیت تا تراکی آندزیت ،توف و سنگ های آذرآواری آندزیتی هستند - محمدی لقب،. - 1388 در بخش جنوبی منطقه ، مجموعه آتشفشانی به صورت سنگ های اندزیتی با بافت پورفیرتی و گاه همراه با توف و آذراواری ظاهر می شود.
بخش بزرگی از محدوده مورد مطالعه توس توده نیمه اتشفشانی دیوریتی تا میکرودیوریتی احاطه شده است. این توده همان توده سارا پورفیری است که متحمل دگرسانی نسبتاً شدیدی شده است و در واقع با کانی سازی پورفیری ارتباط مستقیمی نشان می دهد - مهندسین مشاور کان ایران ،. - 1387 علاوه بر این یک توده ،چند بروزد کوچکتر از توده کوارتز دیوریت در این محدوده مشاهده می شود - شکل-1 ب - .
بر اساس مشاهدات صحرایی مجموعه آتشفشانی - رسوبی و توده سارا پورفیری، توس توده کوارتز دیوریت قطع شده است.در نقاطی که این توده نفوذ کرده، باعث تشکیل استوک ورک های کوارتزی شدیدتر و کانی سازی مس بیشتر شده است - محمدی لقب ،. - 1395 آخرین فاز نفوذی در این منطقه دایک های تآخیری با ترکیب کوارتز دیوریت است. این دایک ها اغلب روند شمال شرق - جنوب غربی دارند و دگرسانی و کانی سازی ضعیفی را متحمل شده اند - مهندسین مشاور کان ایران،. - 1387
