بخشی از مقاله
چکیده:
با توجه به اهمیت بهینه سازی و بهره برداری موثر از انرژیهای تجدیدپذیر ، و وجود آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف سوختهای فسیلی در بخش تولید انرژی، لزوم کاربرد انرژیهای تجدیدپذیر در تولید انرژی الکتریکی احساس میشود.
انرژی خورشیدی، انرژی باد، زمین گرمایی، دریایی و انرژی آبی جزء انرژیهای تجدیدپذیر هستند که با پیشرفت صنعت در این حوزه کاربردهای بسیار زیادی در تامین انرژی مورد نیاز داشته و جانشین خوبی برای انرژیهای فسیلی شده اند، انرژی های تجدید پذیر ضرورت تنوع بخشی در سبد انرژی هرکشور در راستای ارتقای امنیت انرژی است. امنیت انرژی موضوعی است، که با توجه به پیش بینی افزایش چشمگیر تقاضای انرژی در سال های آتی یکی از اولویت های بخش انرژی هرکشور قلمداد می گردد.
مشکلات تامین سوخت فسیلی برای بسیاری از مناطق ایران به ویژه مناطق روستایی - وجود 60 هزار روستای پراکنده در کشور - شامل صرفه جویی در مصرف سوخت فسیلی، رشد روزافزون جمعیت و افزایش تقاضا برای گونههای مختلف انرژی و همچنین مسایل زیست محیطی می شود.
از راههای حفاظت از منابع طبیعی میتوان به مدیریت انرژی و جایگزینی انرژی های تجدید پذیر به جای انرژی های فسیلی نام برد که این دوعواملی در راستایی رسیدن به توسعه پایدار با رویکرد حفظ منابع طبیعی که حق مسلم نسل های آینده می باشد است و وظیفه حفظ آن به عهده ساکنین فعلی این کره خاکی است . بنابراین نیاز به جایگزینی انرژی های تجدیدپذیربرای رسیدن به توسعه پایدار هر روز بیش از گذشته در کشور احساس می شود.مناطق گرم و خشک ایرن نیز بدلیل داشتن ساعات آفتابی طولانی و باد خیز بودن برخی مناطق می تواند با استفاده از این منابع به اهدا ف توسعه پایدار دست یابد.
-1 مقدمه :
رفع نیازهای نسل کنونی بدون اینکه توانایی نسل های آینده برای رفع نیازهای شان به مخاطره بیفتد توسعه پایدار نام دارد. به منظور تحقق توسعه پایدار باید از دو روش حفاظت از منابع طبیعی و حفاظت از منابع انسانی استفاده کرد.از مهمترین راههای حفاظت از منابع طبیعی،مدیریت انرژی و جایگزینی انرژی های تجدید پذیر به جای انرژی های فسیلی را میتوان نام برد. به طور کلی انرژی به دو بخش انرژی های فسیلی شامل نفت، گاز و زغال سنگ و انرژی های تجدیدپذیر شامل آب، باد، خورشید، زمین گرمایی و بیوماس تقسیم می شوند.
از جمله مشکلات تامین سوخت فسیلی میتوان ، رشد روزافزون جمعیت و افزایش تقاضا برای گونههای مختلف انرژی و همچنین مسایل زیست محیطی نام برد. بنابراین نیاز به جایگزینی انرژی های تجدیدپذیر هر روز بیش از گذشته در کشور احساس می شود، در یک جنبه دیگر با توجه به چند برابر بودن میزان شدت مصرف انرژی درکشور جایگاه مدیریت انرژی نیز قابل اهمییت است.
در میان انرژی های تجدیدپذیر، بیوماس - همان زیست توده - ، یکی از منابع مهم انرژیهای تجدیدشونده محسوب و به هر موجود زنده که قابلیت رشد و نمو داشته و بر مبنای قوانین طبیعی تقسیم شوند اطلاق می شود. جنگلها، اجزای گیاهان، برگها، موجودات زنده اقیانوسها، زائدات حیوانی، پسماندهای شهری و غذایی و ... در این گروه قرار می گیرند که قابلیت ذخیره انرژی را در خود دارا هستند. بعد از سوختهای فسیلی - زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی - زیست توده - بیوماس - چهارمین منبع بزرگ انرژی در جهان است که برای تولید حرارت - بخاریهای هیزمی در منازل و تولید حرارت و آب گرم در صنایع - پخت و پز - خصوصا در کشورهای در حال توسعه - حمل و نقل - سوختهای زیستی اتانول بیو دیزل - و تولید انرژی الکتریکی بکار می رود.
زیست توده قابلیت تولید برق، حرارت، سوختهای مایع، سوختهای گازی و انواع کاربردهای مفید شیمیایی را داراست و سهم بزرگی در میان انواع منابع انرژیهای نو را داراست. با توجه به اینکه انرژیهای تجدید پذیر به هنگام بکارگیری آلودگیهایی زیست محیطی خیلی کمتری تولید میکنند و با توجه به اینکه مصرف سوختهای فسیلی هم اکنون در جهان باعث گردیده تا با افزایش دما، شرایط نامساعد جوی از قبیل سیل-طوفان، خشکیهای وسیع در بعضی از کشورها و نابودی لایه ازون رو به رشد باشد، بسیاری از کشورهای صنعتی رو به استفاده از این نوع انرژیها آوردهاند و به روشهای مختلف سعی دارند تا هزینه تولید و مصرف آن را کاهش دهند.
در کشورهایی مانند آلمان- چین- اسپانیا از سالهای پیش در امر توسعه وتولید و مصرف این نوع انرژیها تلاشهای فراوان گردیده و هم اکنون نیز این تلاشها ادامه دارد، مثلا در آلمان از یک نوع سیکل ترکیبی استفاده گردیده که در بیشتر مواقع از انرژی تجدیدپذیر استفاده میشود و در بعضی موارد که امکان استفاده از این نوع انرژی وجود ندارد از سوختهای فسیلی استفاده میگردد.اما نکته قابل تامل در اینجا آن است که چرا در ایران با توجه به شرایط جغرافیائی و اقلیمی مناسب کمتر از اینگونه روش ها استفاده می گردد .در پژوهش پیش رو به صورت مبسوط به این مسئله خواهیم پرداخت .
-2 بیان مسئله :
از عوامل تحقق اهداف توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کشور که از عوامل اساسی در رسیدن به توسعه پایدار در هر کشوری هستند، میتوان به استفاده از انرژیهای نو از جمله؛ انرژی هسته ای، خورشیدی، بادی و... اصلاح الگویی مصرف انرژی - مدیریت انرژی - نام برد، که بکارگیری این دو راه حل باعث کاهش وابستگی به منابع فسیلی، کاهش انتشار گازهای آلاینده از بخشهای تولید و مصرف منابع انرژی و همچنین باعث کاهش انتشار گازهای گلخانهای که تاثیر اساسی بر گرمایش جهانی دارند، شود.
-3 ضرورت و اهمیت تحقیق:
انرژیهای تجدیدپذیر ساختار انرژی متفاوتی نسبت به تکنولوژیهای تولید انرژی متعارف دارند، چرا که فرآیند توسعه در انرژیهای تجدیدپذیر دارای هزینههای سرمایهگذاری اولیه بالایی بوده و در مقابل هزینه تعمیر و نگهداری در آنها پایین است، ولی در روشهای تولید انرژی از منابع متعارف، هزینههای سرمایهگذاری اولیه پایین است. مزایای متفاوتی برای توسعه کاربرد انواع انرژیهای تجدیدپذیر در کشور میتوان متصور بود که عموما وابسته به شرایط محلی، ویژگی منابع جایگزین و نگرانیهای اجتماعی است.
از مزایای کاربرد انرژی تجدیدپذیر میتوان به این موارد اشاره کرد، افزایش امنیت عرضه انرژی، کاهش میزان گرمایش جهانی، تحریک رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال، افزایش میزان درآمد سرانه، افزایش عدالت اجتماعی وحفاظت محیط زیست در تمام زمینهها. بهرهبرداری از انرژیهای تجدیدپذیر همچنین باعث افزایش دسترسی به منابع انرژی پایدار و مطمئن برای مناطق روستایی و کمتر توسعه یافته میشوند.
لذا در توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، لازم است بیشتر به دیدگاه توسعهای این انرژیها توجه کرد نه با دیدگاههای اقتصادی محض. انرژیهای تجدیدپذیر، تمیز - پاک - ، فراوان و قابل اعتماد بوده و در صورتی که بهطور صحیح توسعه پیدا کنند میتوانند به عنوان منابع انرژی پایدار نقش مهمی در رسیدن به اهداف توسعه پایدار کشورها بازی کنند.کشور ما در وضعیت کنونی فاقد مدیریت یکپارچه انرژی است و اگر روند فوق ادامه یابد، آسیب های وارده به کشور در آینده نزدیک بسیار شدید و جبران ناپذیر خواهد بود .
از این رو لازم است هرچه سریع تر به ایجاد چنین چارچوبی در کشور اقدام شود.و این خود ضرورت مدیریت انرژی را آشکار می سازد .از آغاز دهه 1990 اندیشه سیستمی بر توسعه پایدار حاکم شد و تاثیر متقابل اقتصاد، اجتماع و محیط زیست مورد توجه قرار گرفت و در این دیدگاه توسعه پایدار، توسعه ای بلند مدت است که نسلهای آینده را نیز در برگرفته و درصدد فراهم آوردن استراتژی و ابزاری است که بتواند به پنج نیاز اساسی زیر پاسخ دهد: -1 تلفیق حفاظت و توسعه-2 تامین نیازهای اولیه زیستی انسان-3 دستیابی به عدالت اجتماعی -4 خودمختاری و تنوع فرهنگی-5 حفظ یکانگی اکولوژیکی
