بخشی از مقاله
چکيده
درحالي که همه از ايمني به عنوان يکي از اصول بسيار مهم ياد مي کنيم ، ولي پروژه هاي ايمن سازي به ندرت جايي درخور و مناسب در فهرست اولويتها به خود اختصاص مي دهد. طراحي سيستم هاي ايمني بايد به گونه اي باشد که هنگام بروز حوادث احتمالي کمترين آسيب را متحمل شد. بدين منظور طراحي سيستم هاي ايمني براي جلوگيري از بروز حوادث از جايگاه ويژه اي برخوردار مي شود. چرا که وجود انبارهاي نفت در داخل شهرها ممکن است هنگام بروز حادثه خسارات جبران ناپذيري را به بارآورد.
در اين مقاله رويکردي نوين ، جهت کاهش هزينه ها و بهبود کيفيت طراحي سيستم ايمني در انبارهاي نفت به منظور به حداقل رساندن بروز حوادث معرفي مي شود.
توسعه عملکرد کيفي (QFD) يکي از ابزاهاي مهم در مديريت کيفيت است که جهت بهبود کيفيت محصول و خدمت در صنايع مختلف کاربرد وسيعي دارد.نداي مشتري را به مشخصات فني و مهندسي ترجمه کرده و اين مشخصات را بر اساس الزامات و خواسته هاي مشتري اولويت بندي مي نمايد. با توجه به آنکه بخشي از نظرات کارشناسان سيستم به صورت توصيفي است بنابراين ، استفاده از نظريه فازي به منظور ارائه روابط ميان خواسته ها و مشخصه هاي فني گزينه مناسبي خواهد بود. بدين جهت متدولوژي برخورد با مساله روش Fuzzy QFD خواهد بود.
تحقيق حاضر نشان مي دهد که کاربرد QFD در طراحي سيستم هاي ايمني انبارهاي نفت همچون ديگر صنايع در بهبود کيفيت مي تواند موثر واقع شود. اين روش جايگزيني براي فرايند طراحي فعلي نيست . بلکه از QFD مي توان به عنوان ابزاري کارآمد و توانا براي حمايت و پشتيباني از تمامي فعاليت هايي که در حوزه فرايند طراحي انجام مي شود، استفاده کرد.
واژگان کليدي : طراحي ، سيتم هاي ايمني ، توسعه عملکرد کيفي (QFD)، نظريه فازي
١.مقدمه
مهمتــريـن مسـائــل در صنعــت نفت و گاز رعايت همه جانبه مسائل مربوط به ايمني است . امروزه به دليل حساسيت صنعت نفت و گاز طراحي سيستم هاي ايمني مناسب در پروژه هاي نفتي به خصوص در انبارهاي نفت ، اهميت ويژه اي مي يابد. در ماه هاي گذشته ، شاهد حادثه هاي آتش سوزي در صنعت نفت و گاز کشور در ميدان هاي نفتي و نيز حادثه هاي مجتمع هاي پتروشيمي و خطوط لوله گاز بوده ايم ، که نياز بيشتر را به مسائل ايمني در اين صنعت مهم اقتصادي و سياسي ، مورد تاکيد قرار مي دهد. تحقيق حاضر بدنبال پياده سازي (QFD) در اصلاح و بهبود کيفيت طراحي سيستم هاي ايمني با توجه به اطلاعات توصيفي به دست آمده در صنعت نفت مي پردازد. با تکيه بر روش Fuzzy QFD و شناسايي نيازمندي هاي مربوط به طراحي و تعيين مشخصه هاي فني مي توان در ارتقاي کيفيت سيستم هاي ايمني گام هاي مهمي برداشت .
تکنيک گسترش عملکرد کيفي (QFD) براي اولين بار در سال ١٩٧٢ در ژاپن توسط دکتر ميزانو در شرکت صنايع سنگين ميتسو بيشي به کار گرفته شد.پس از گذشت چهار سال از اولين تجربه به کار گيري و پياده سازي ، اين تکنيک در شرکت تويوتا نيز به اجرا در آمد، که علاوه بر رضايت مشتري سهم بسزايي در کاهش برخي هزينه ها در اين شرکت داشت و انها را يه سوي استفاده بيشتر از اين تکنيک سوق داد.گسترش عملکرد کيفي به عنوان يکي از روش هاي نوين مهندسي کيفيت ، از مطالعه بازار و شناسايي مشتريان محصول شروع شده و در بررسي و تحليل خود ضمن شناسايي خواسته ها و نيازمندي هاي مشتريان سعي در لحاظ نمودن آنها در تمامي مراحل طراحي و توليد دارد.
QFD يک فرايند سيستماتيک است که با اعتقاد کامل به ارضاي نيازها و خواسته هاي مشتري ، اقدام به جمع آوري اين خواسته ها که اصطلاحا " نداي مشتري " ناميده مي شود کرده واين خواسته ها را به مشخصات کيفي تبديل و ترجمه مي کند و ضمن يک سلسله عمليات محاسباتي ماتريسي پارامترهايي را که در دستيابي به آن خواسته ها مهم هستند را برجسته مي کند و با استفاده از اين پارامترها، فرآيند دستيابي دقيق به خواسته هاي مشتري را طراحي مي کند،اين يعني ارتقاء کيفيت . از مزاياي اين روش مي توان به کاهش زمان اجرا، افزايش کار گروهي و انجام مستند سازي مناسب اشاره کرد. به طور کلي مي توان مراحل گسترش عملکرد کيفي ( QFD) را صورت زير بيان کرد:
١. درک و شناخت مشتري (Who)
٢. گرد آوري خواسته مشتري (What)
٣. تعيين وابستگي هاي موجود بين اهميت خواسته هاي مشتريان (Who-What)
٤. مقدار کنوني ارضاي مشتري در کالاي موجود (Now) (اصلا، کمي ، کاملا)
٥. نحوه پاسخ به مشتري (How) (قابل سنجش و کمي باشد،...)
٦. روابط خواسته ها و پاسخ ها (How to What) (تشکيل خانه کيفيت )
به طور کلي مي توان گفت که اين روش يک ابزار ثابت شده براي پيشرفت فرآيند و بهبود محصول جهت بيشينه سازي رضايت مشتري است . نداي مشتري را به مشخصات فني و مهندسي ترجمه کرده و نيازهاي طراحي (DR) را بر اساس الزامات و خواسته هاي مشتري اولويت بندي مي کند.
١.١ خانه کيفيت
در ميان مراحل مختلف گسترش عملکرد کيفيت ، خانه ي کيفيت (HOQ) ، رايج ترين مرحله ي استفاده شده است که هدف آن انعکاس تمايلات و سلايق مشتري است . خانه کيفيت بر خلاف ظاهر احتمالاپيچيده اش حاوي مطالب بسيار مهم و مفيدي است که در صورت تهيه و تنظيم دقيق و مناسب آن ، ضمن ارائه اطلاعات بسيار با ارزش در مورد محصول ، به واسطه گستردگي و تنوع مفاهيم استخراج شده از آن ، نقطه ي پاياني بسياري از پروژه هاي واقعي QFD مي باشد.
خانه کيفيت ابزاري توانمند براي ترجمه نداي مشتري و خواسته هاي کيفي او از محصول به الزامات کمي مي باشد.
براي تشکيل خانه کيفيت به ترتيب مراحل زير انجام مي شود:
قدم اول : تهيه فهرست نيازمندي ها و خواسته هاي مشتري
قدم دوم : درجه اهميت خواسته هاي مشتري و اولويت بندي آنها
قدم سوم : تهيه فهرست مشخصه هاي فني ( در اين قدم نداي مشتري به زبان فني مطرح مي شود.)
قدم چهارم : توسعه ماتريس همبستگي ميان مشخصه هاي فني
قدم پنجم : توسعه ماتريس ارتباطات بين خواسته هاي مشتري و مشخصه هاي فني
قدم ششم : توسعه نيازمندي هاي مشتري
قدم هفتم : توسعه مشخصه هاي فني و اولويت بندي آنها
اين قدم شامل چند مرحله به شرح ذيل مي باشد:
الف ) ارزيابي رقابتي فني
ب ) محاسبه وزن مطلق و نسبي مشخصه هاي فني
ج ) تعين مقادير هدف و درجه پيچيدگي مشخصه هاي فني
شکل ١ – خانه کيفيت
٢.اهداف تحقيق
هدف کلي از اين تحقيق ، ارائه ي رويکردي نوين جهت ارتقا کيفيت طراحي سيستم هاي ايمني در انيارهاي نفت مي باشد که در آن با بکارگيري روش توسعه عملکرد کيفي (QFD) علاوه برکاهش هزينه هامي توان با توجه به نظرات تيم QFD براي طراحي سيستم هاي ايمني مناسب در راستاي کاهش بروز حوادث نيز گام هاي مهمي برداشت .با استفاده از نتايج اين تحقيق مي توان در طراحي ساير مجموعه هاي صنايع نفت و گاز نيز کمک گرفت . اهداف ويژه تحقيق عبارتند از:
١- شناسايي نيازهاي مرتبط با طراحي سيستم هاي ايمني
٢- شناسايي الزامات و مشخصه هاي فني مرتبط با هريک از نيازها
٣- اولويت بندي الزامات فني و بکارگيري آنها
٤- اطمينان از هماهنگي طراحي صورت گرفته و اجرا
٥- QFD مي تواند مشکلات ناشي از اجراي طرح را به حداقل برساند.
٣. اصول طراحي انبارها
٣.١ تعريف انبار
به محل و فضائي که يک يا چند نوع کالاي بازرگاني ، صنعتي ، مواد اوليه و يا فرآورده هاي مختلف که بر اساس يک سيستم صحيح طبقه بندي و تنظيم گردد،انبار گفته مي شود. انبار بايدباتوجه به نوع موادي که درآن نگهداري مي شود طراحي وساخته شود.
انبارها از نظر فرم به سه صورت مي باشند :
1- انبار پوشيده : اين مکان از تمام اطراف بسته و داراي سقف و وسايل ايمني کامل مي باشد.
2- انبار سر پوشيده : اين مکان داراي سقف است ولي چهار طرف آن باز و فاقد حفاظ جانبي مي باشد که اين نوع انبارها کالاها را فقط از باران و آفتاب حفظ مي کنند.
3- انبار باز يا محوطه : اين انبار به صورت محوطه مي باشد و معمولا براي نگهداري ماشين آلات و لوازم سنگين مورد استفاده قرار مي گيرد.
