بخشی از مقاله
چکیده
آب در شکل هندسی در اکثر بناها متجلی می شودو به نوعی مرکزیت وحدت معماری در آب شکل میگیرد. نکته حایز اهمیت در این نگارش مبتنی بر این است که طرح مسأله تفریحی - آبدرمانی در این محیطها صحیح تر است. یکی آبدرمانی شاید مسأله درمان پزشکی، بیماری و غیره را یادآوری می نماید. و این موضوع مهم برای شخص بیمار و هم برای افراد غیر بیمار دارد و تلقین آن با طبیعت و مناظر زیبا و بوجود آوردن محیطی که افراد به صورت اجتماعی در ظاهر در تفریح و استراحت پرداخت ولی عملا به صورت فردی به مداوا و آب تنی می پردازند و میتوانند یاد و خاطره درمان را از بین ببرد.
طرح پیش رو از این منظر که حفظ ارزشهای معماری و شهرسازی گذشته ارجحیت داشته و موجب تقویت هویت شهری می شود. واز نظر دارا بودن پتانسیل خوب توریستی دارای امتیازات بالایی می باشد. هدف اصلی این نگارش ارائه طراحی آبدرمانی با استفاده از این چشمه های آب گرم طبیعی به صورت امروزی و صحیح و زمانبندی شده و علمی و بوجود آوردن یک مجموعه تفریحی که در آن مهمترین پارامتر و پتانسیل جذب بیشتر توریست منطقه با استفاده از مصالح ارگانیک و طبیعی که در منطقه موجود می باشد تحقق می یابد.
.1 مقدمه
اکو توریسم و گردشگران طبیعت با توجه به نقاط زیبا و دیدنی کشور ما و گستره ارضی و طبیعت چهار فصل ایران، می توانند کشور ما را بعنوان یکی از اهداف گردشگری خود بشمار بیاورند. سواحل و جنگل های زیبای شمال ایران، کوهستان های شمال غرب و غرب ایران، کویر زیبا و بی نظیر ایران که امکان ایجاد تاسیسات جذب گردشگر را نیز دارد همه و همه می تواند عواملی باشد که گردشگران را به خود جذب نماید.
امروزه نیز با توجه به پیشرفت علمی ایران در زمینه پزشکی و با عنایت به وجود اماکن درمانی نظیر چشمه های آب گرم و هزینه های گزاف در کشور های خارج از ایران توریسم درمانی و سلامت نیز می تواند بعنوان یکی از نقاط برجسته گردشگری ایران قرار گیرد. بر همین اساس ایران به لحاظ میراث فرهنگی رتبه پنجم، از نظر آب و هوا رتبه دهم و متاسفانه در زمینه جذب گردشگر رتبه ای بعد ازشصت و هفتم را دارا می باش
این امر نشان می دهد که کشور ما در صنعت گردشگری با توجه به جاذبه های فراوانی که دارا است، ضعف شدیدی در جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد. نبود زیر ساخت ها، سرویس و تاسیسات مناسب گردشگری و وجود شرایط8 سال جنگ تحمیلی و دوران دفاع مقدس، و.... موجب گردیده تا کشور ما نتواند جایگاه مناسبی در صنعت گردشگری جهان پیدا نماید
معمولاً آب درمانی به دوشکل زیرمورداستفاده قرارمی گیرد:
آبدرمانی درونی: که همان نوشیدن آب برای درمان اختلالات فیزیکی و فیزیولوژیکی بدن است.
آبدرمانی بیرونی: به هر نوع استفاده بیرونی و غیر نوشیدنی آب برای درمان گفته می شود مثل استفاده از فشار آب گرم در جکوزی و ماساژدادن با آب گرم در حمام های مختلف و سرد و گرم و نظائر آن که آنچه در اینجا مورد بحث - - CONTRAST BATH درمانی و نیز حمام متضاد ماست همین مورد دوم است. کاربرد حمام آب برای درمان، به آغاز ثبت تاریخ توسط بشر بازگشته و ردپای کاربرد آن در تمامی ملل و فرهنگ های مختلف جهان به چشم می خورد. - از هیسوکراتها گرفته که در قرون چهارم و پنجم پیش از میلاد از آب سرد و گرم برای درمان بیماریهای گوناگون استفاده می کردند تا رومی ها که یک قرن پس از میلاد در طول امپراطوریهای خود حمام های درمانی بسیاری ساخته و از آن بهره مند شده اند. -
ژاپنی ها نیز از حمام های سنتی از زمان قدیم تا عصر مدرن حاضر استفاده می کنند. کاربرد چشمه های آب گرم قدیمی نیز در اواخر قرن نوزدهم در اروپا و به فاصله اندکی در ایالات متحده رایج گردید. آنچه سبب گردید تا برای هیدروتراپی بیش از پیش نقش درمان کننده و توانبخشی در بیماریهای مختلف قائل گردند، شیوع اپیدمی بیماری فلج اطفال در سال های 1940 تا 1950 بود، هنگامی که خواهر کنی - - Kenny یکسری فعالیت ها در محیط آب را به عنوان جزوی از برنامه درمانی خود برای بهبود عوارض جسمی ناشی از بیماری به حساب آورد و دریافت که خواص منحصر به فرد محیط آب این امکان را به بیمار ناتوان از نظر قدرت بدنی می دهد تا طیف وسیعی از تمرینات درمانی را با سهولت و امنیت بیشتر در مقایسه با محیط خشک انجام دهد.
بدین ترتیب خواص فیزیکی ویژه آب که شامل گرمای ویژه بالا و در نتیجه امکان انتقال و قابلی ت هدایت دمایی، شناوری، مقاومت و فشار هیدرواستاتیک در ایجاد کیفیت درمانی آن موثر هستند. پاک کنندگی نیز از دیگر ویژگی های این مایع حیاتی است. این خصیصه سودمند هیدروتراپی موجب کاهش میزان باکتری و برداشتن لایه های مرده بافت در روند مراقبت و معالجه زخم ها می شود و در نهایت به کنترل درد و تغییر برانید نیروی عضلانی و کاهش صدمات تورم زا طی ورزش می توان اشاره نمود.
سوال تحقیق:
با توجه به اینکه محل اجرای طرح منحصربفرد بوده با توجه به جذب گردشگران و عموم مردم می بایست دارای چه شاخصه های فنی و طراحی معماری باشد؟
.2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
گذشته از نیکویی که آب به بیماران می بخشد دنیای آب همچنین دنیایی پر از نشاط و شادی است که در دسترس همه می باشد و همه می توانند از آن بهره ببرند. قوای طبیعی که در آب وجود دارد هنوز بطور کامل مورد مطالعه و تحقیق قرار نگرفته است. تحولات زمان و دگرگونی های زمانه، تفاوت هایی در سبک و آداب بشر را بوجود آورده است. وجود چنین نعمتی الهی و خدادادی با بهترین مکان موجود فرصتی ایده ال برای طراحی چنین مرکزی می باشد.
بافت مذهبی این منطقه - با توجه به موقعیت منحصر بفرد آن - اهمیت استراتژیک آنرا دو چندان می کند لذا طراحی و انجام پروژه هایی از این قبیل نه تنها ضرورت دارد بلکه تداوم بخش به باور مردم مبنی براستفاده از چنین مراکزی و در نتیجه حصول مثبته از فواید آن باشد. در عین حال این مرکز می تواند نه تنها محل تجمع ساکنان بومی و جاذب توریست های داخلی و خارجی بوده بلکه نظام بخش به بسیاری از فعالیت های اجتماعی و احیای معماری بومی به عنوان شاخص پایداری آن منطقه نیز باشد.
.3 ادبیات و سوابق مربوطه
در زمینه طراحی و مطالعات مراکز در داخل و خارج از کشور صورت گرفته است در زیر به برخی از کلیات طراحی و جزییات آنها اشاره میکنیم.
➢ مرکز آب درمانی و اقامتی هتل بزرگ دلدر اثر نورمن فاستر؛
هتل مجلل تاریخی دلدر در سویس بر فراز دریاچه زوریخ واقع شده است. اهداف اصلی طرح پروژه توسعه ساختمان اصلی و الحاق یک بخش جدید به آن به همراه مضاعف کردن اقامتگاههای هتل و دوباره پیوستن مجموعه به جنگل و فضای سبز محیط آن بود. گرچه این طرح سطح بنا را دو برابر می کرد، اما ساختمان جدید نصف انرژی ساختمان قدیمی - یا 75 درصد کمتر در هر متر - را مصرف می کند. طرح پروژه، نه تنها ساختار هتل آغازین را که در سال 1899 طراحی شد، احیا کرد، بلکه کالبد خارجی ساختمان را نیز به حال اول و به مجموعه رنگ های قرمز و خاکی آغازین خود بازگرداند. اما از درون، پلان و طراحی مجموعه تغییر شکل داده اند. دو جناح جدید که بنای مجموعه تاریخی را قاب می گیرند، تکمیل کننده بخش الحاقی آب درمانی و تالار مراسم جدید می باشند.
این دو جناح شیشه ای و براق با حفاظ های آلومینیومی نقش دار - شابلونی - نماهای خارجی را پوشانده اند تا نرده ها را شکل داده، سایه تولید کنند. الگوی درخت شکل آنها یادآور و تقویت کننده تصویر جنگل ها و بیشه های اطراف است. در عین حال هندسه عناصر جدید، سیال و ارگانیک می باشد؛ پالت رنگ ها گویای این امر است که ساختمان موجود در توافق با ترکیب بندی کلی مجموعه می باشد.
با اهمیت ترین و برجسته ترین بخش هتل، مجموعه جدید آب درمانی با مساحتی بالغ بر 4000 متر مربع می باشد. دیوارهای سنگی پیچ و خم دار که از چشم انداز و مناظر طبیعی - لنداسکیپ - آغاز می شوند، به داخل بنا تداوم می یابند تا فضایی تنگ و باریک و کانال مانند برای استخر طرح کنند. در بعضی نواحی دیوارها روزنه دار شده اند تا اجازه دهند نور آفتاب به داخل پالوده شود و یک بازی و حرکت آزاد پویا از نور و سایه را در حین حفظ خلوت و پوشیدگی کامل عرضه کنند. پمپ های حرارتی ژئوترمال در زیر مجموعه آب درمانی به راهبرد و تدبیر انرژی کارآمد و موثر مجموعه کمک می کند.
➢ مرکز آب درمانی و سلامت Exedra Nice اثر سایمون میشلی؛
این بنا در داخل هتل مشهورExedra Nice در شهرNice فرانسه واقع شده است و فضایی برای مرکز آب درمانی و سلامت است که شامل استخر، سونا، اتاق ورزش و... می باشد. طراحی این قسمت از هتل بر عهده معمارSimone Micheli ایتالیایی بوده است. در این طرح دقت شده است که فضا باعث تسلی خاطر و راحتی مراجعه کننده باشد، همچنین فضایی رویایی برای آنها بوجود آورد. این بخش در قسمت زیرزمین هتل قرار دارد و مستقل از هتل نیز خدمات خود را ارائه می دهد. طراحی دیواره ها و نورپردازی ها به گونه ای است که فضا سیالیت خود را حفظ کند.
➢ مرکز آب درمانی و اقامتی هتل لویزیوم اثر استیون هال؛
این مجموعه در تاکستانی در نزدیکی شهر کوچک لانگنلویز در فاصله 60 دقیقه ای از غرب وین و به منظور احیا و تجلیل از میراث محلی تشکیلات سرداب زیرزمینی ساخته شده است. این شبکه زیرزمینی تاریخی که شامل معابر سنگی به قدمت 900 سال است، پایه گذار نقشه شهری این شهر کوچک است. این پروژه مرکب از سه بخش است: سرداب انگور و یک هتل شامل مجموعه آب درمانی، یک رستوران، امکانات کنفرانس و اجتماعات و 82 اتاق برای مراجعین. به مانند شبکه شهری، تقسیم بندی هندسی ردیف های تاکستان، در سرتاسر چشم انداز و محوطه اتصال دهنده پلان مربعی 53 در 53 متری مجموعه اقامتی و آب درمانی با هندسه اکید ردیف های تاکستان های احاطه کننده هم تراز شده است. مواد ومصالح رنگی و مجموعه رنگ های ترکیب شده با مناظر چشم اندز محیط یک ارتباط و اتصال نیرومند بین مجموعه آب درمانی و اقامتی و زمینه آن پدید می آورد.
.4 روش تحقیق
با توجه به اینکه تحقیق حاضر تحقیقی کتابخانه ای می باشد. لذا روش گرد آوری اطلاعات استفاده از کتب، مقالات، استفاده از سایت های داخلی و خارجی و... می باشد. که با گرد آوری و مطالعه و تجزیه وتحلیل اطلاعات واستفاده شده است.
.5 مبانی نظری تحقیق
-1-5 نقش آب در معماری
نقش آب در شکل گیری نخستین زیستگاه های انسانی پاسخی است به یک نیاز زیستی. اما وقتی فراتر از یک نیاز، خانه سازی و بنای مجموعه های مسکونی بار فرهنگی می گیرد، معماری پدید می آید و آب در زندگی انسان جایگاه هنری پیدا می کند و از خلاقیت هنرمندان و معما ران مایه می گیرد. درک مفهوم آب در معماری همان درک معماری آب است. درک قوانین فیزیکی رفتار آب، احساسات ما در مقابل کنش و واکنش آب و مهمتر از همه نقش و تمثیل و ارتباط آن با زندگی انسان ها است.
آب استعاره ای متناقض است و به همراه خاک، آتش و هوا، عناصر چهارگانه تشکیل دهنده جهان هستی به شمار رفته است. پیش از ظهور اسلام، در ایران، معماری در کنار آب و دردامن طبیعت بدون آنکه آن را مخدوش سازد، حضور خودرا اعلام می کند ونقش آب بیشتر نقش تجردی است. نیایش گاه ها و معابد وآتشکده ها درکنار آب و درنهایت احترام به وجود آب شکل گرفت. گویی آب گذرگاه انسان برای ورود به دنیای دیگر بود. آب نقش معنوی خود را در معماری ایران نشان داد، به گونه ای که گردش آب نمایش تجردی آب درطبیعت است وتمام جوهر وخواص آب به صورت مجرد که ظاهرا جنبه نمایشی پیداکرده و در نیایش آب منظور بوده است.
آب در باغ و کوشک، نهر ها و آب نماها و جویبار و حوض و استخر و فواره ها را به وجود می آورد و هرکلام از اینها نمایانگر تسلط انسان به طبیعت است. تا تمام اینها را درکنار خود به نمایش بگذارد. آب در معماری حوض ها به عنوان سمبل آب راکد استفاده می شود و به اشکال هندسی منظم، عامل تکمیل کننده بنا می شود.
حوض های جلو بناها مکمل معماری شده و مانند آیینه آنها را در خود منعکس می کند. حوض هایی که در معماری مساجد شاهد هستیم نیز غیر از نقش تطهیر، جنبه نمادین پیدا کرده و آب هم نماد زندگی و هم نماد مرگ را به وجود آورده است. و انسان را هم از نظر جسمی پاک می کند و هم از نظر روحی و به طور کلی اینجاست که درک مفهوم آب در معماری همان درک معماری آب است.
