بخشی از مقاله
معرفی غار کلهرود و بررسی میزان پتانسیل این غار
براي انجام مطالعات زمین شناسی
چکیده
غار کلهرود در شمال غربی شهرستان طرق در شمال غرب استان اصفهان –ایران، در روستاي کلهرود قرار دارد.
دسترسی به غار کلهرود از طریق جادهي نطنز – کاشان و جاده فرعی کلهرود امکان پذیر است. این غار داراي 2 تالار اصلی و یک گذرگاه اصلی و دو مسیر گربه رو می باشد و در سنک هاي آهکی اوربیتولین با سن کرتاسه گسترش یافته است.در تشکیل غار عوامل تکتونیکی و گسل کلهرود نقش اصلی را داشته اند و بعد از آن ورود آب هاي جوي از طریق شکستگی هاي فراوان در سنگ هاي دربرگیرندهي غار به درون آن باعث انحلال و گسترش بیشتر غار در مراحل بعدي شده است. با توجه به مطالعات انجام شده روي غار مشخص شده است که غار کلهرود از لحاظ علمی داراي قابلیت هاي فراوانی براي انجام مطالعات آبشناسی، تکتونیکی، رسوبشناسی، پالئوکلایمیت و همچنین سن سنجی می باشد.
واژه هاي کلیدي: غار کلهرود، تکتونیک، غار نهشته
مقدمه
در طول تاریخ غار به عنوان محیطی ناشناخته و اعجاب انگیز مورد توجه افراد ماجراجو بوده است.در این میان دانشمندان از شاخهاي مختلف علوم و ا لبته بیشتر زمین شناسان و زیست شناسان ، غارها را به عنوان منابع مفیدي براي انجام مطالعات علمی در نظر گرفته اند.
در چند دهه اخیر مطالعات زمین شناسی غارها پیشرفت چشمگیري داشته است.اکنون غارها به عنوان نوعی حوضه رسوبی و نگهدارنده اجزاي رسوبی مورد توجه هستند.رسوبات آواري درون غارها وغارنهشته ها مدارك ثبت شده شرایط
١
اقلیمی و آبشناسی قدیمه هستند.گذرگاه هاي غار خود به عنوان بخشی از سیستم انشعابی، جزء اصلی سیستم آب زیرزمینی به حساب می آیند . غارهاي فعال به طور مستقیم اطلاعات آبشناسی را در اختیار دانشمندان قرار میدهند .
غارهاي خشک داراي شواهدي هستند که گویاي چگونگی توسعه سیستم زه کشی است. تکنیک هاي سن سنجی غارها دقیق تر از آن هایی است که براي عوارض در سطح زمین انجام می شوند به همین دلیل غارها شاخص هاي مهمی براي تفسیر تکامل عوامل سطحی در روي زمین هستند. (white and culver 2004)
در این مقاله با استفاده از اطلاعاتی که تاکنون جمع آوري شده است به معرفی غار کلهرود پرداخته می شود و میزان ظرفیت این غار براي انجام مطالعات زمین شناسی مورد بررسی قرار می گیرد.
اطلاعات زمین شناسی و جغرافیایی منطقه
غار کلهرود در روستاي کلهرود در شمال غربی شهرستان طرق در شمال غربی استان اصفهان – ایران و در زون ارومیه – دختر قرار دارد. رشته کوه کهرود و کوه کرکس در شرق این منطقه واقع شده اند.
واحدهاي سنگی موجود در منطقه از قدیم به جدید شامل موارد زیر می باشد:
• شیل بامیان لایه هاي ماسه سنگی (تریاس)
• آهک هترا استریدیوم دار (مرز تریاس بالایی و لیاس)
• شیل و ماسه سنگ با میان لایه هاي آهک آمونیت دار (لیاس)
• کنگلومرا با قلوه هاي سیلیسی و میا لایه هاي ذغالی (لیاس – ژواسیک میانی)
• ماسه سنگ و شیل هاي ماسه اي(ژواسیک میانی)
• آهک هاي اوربیتولین دار، شیل هاي سیلتی و آهک هاي ماسه اي (آبسین)
• مارن داراي آمونیت و اوبیتولین (آبسین)
• رسوبات رودخانه اي(کواترنري)
موقعیت جغرافیایی غار کلهرود
٢
از لحاظ تکنونیکی منطقه اي بسیار گسل خورده می باشد به طوري که گسل هاي مختلف باعث جا به جایی و به هم ریختگی توالی هاي رسوبی در بخش هایی از منطقه شده است.در منطقه مورد مطالعه گسلهاي بسیاري با روند
NW-SE وجود دارند.این گسلها داراي حرکت رانشی و امتداد لغز راستگرد هستند.غار کلهرود در فرودیواره تراست کلهرود شکل گرفته است.((Nadimi & Sohrabi 2009
روش ها و ابزارها
در این پژوهش از نقشه زمین شناسی منطقه طرق و عکس هاي ماهواره اي گوگل استفاده شده است تا یک دید کلی از نوع توالی هاي رسوبی موجود در منطقه و عوارض تکتونیکی به دست آید با عملیات میدانی و پیمایش هاي سطحی کلیه سطوح نا پیوسته شامل درزه، ترك، گسل و لایه بندي برداشت شد. در بازدیدهاي جداگانه از درون غار با استفاده از روش پیش نگر اطلاعات مورد نیاز براي رسم نقشه برداشت شد و بعد از آن برداشت نمونه هاي رسوبی از کف غار و از مناطقی که نیاز به بررسی رسوبات در آن ها دیده می شد انجام گرفت. آنالیز هاي دانه سنجی از جمله غربال خشک و غربال مرطوب و هیدرومتري براي به دست آوردن اندازه ذرات آواري انجام شد.
بحث
غار کلهرود در روستاي کلهرود و در یک طاقدیس قرار دارد کوه هاي لایه ایوان، میل امامزاده و پنج سر و لاله برشته از جمله ارتفاعات نزدیک به منطقه کلهرود هستند.
ارتفاع غار از سطح آب دریا 2320 متر می باشد و در لایه هاي آهکی اوربیتولین دار با سن کرتاسه تشکیل شده است. گذرگاه ورودي غار داراي شیب متوسط 25 درجه است. طول غار کلهرود حدود 200 متر است و داراي یک گذرگاه اصلی و دو تالار و دو مسیر فرعی گربه رو می باشد.
از دیدگاه رسوبی و نهشته هاي غاري می توان دو نوع رسوب را در این غار مشاهده کرد:
-1 رسوبات آواري
-2 رسوبات شیمیایی (speleothems)
رسوبات آواري مشاهده شده در غار شامل جریان هاي خرده دار، رسوبات ریزشی، رسوبات رسی فیلتر شده و رسوبات آواري حمل شده توسط جریانهاي فصلی به درون غار می باشد.
رسوبات شیمیایی غار شامل استالاگمیت، رفتهاي کلسیتی،ساختارهاي گل کلمی ، کلسیتهاي دندان سگی ،کورال غار و نهشته هاي سوزنی می باشند.
یکی از مناظر جالب توجه در این غار وجود بلوك هاي بسیار عظیم است که از لایه هاي آهکی سقف جدا شده اند و در کف غار فرو ریخته اند(شکل . (1 ارتفاع بعضی از این بلوك ها حدود 5-6 متر می باشد. ارتفاع تالار اول حدود 11
متر می باشد. در این تالار استالاگمیت هاينسبتاً قطور ولی کم ارتفاع دیده می شوند. اثرسطح آبحوضچه قدیمی در دیواره هاي تالار و روي بدنه بلوك هاي سقوط کرده به طور واضح قابل مشاهده است.
