بخشی از مقاله
چکیده
استان کردستان با دارا بودن قابلیتهای ویژه توریستی مانند محیط بکر و طبیعی، جنگلهای زیبای زاگرس، غارها، کوهستانهای زیبا، پیچ و خم دره ها، سرابها و آبشارها همگی از جمله مواردی هستند که در زمینه ژئوتوریسم بسیار میتوانند به رشد و توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی استان و کشور کمک کنند. غار کرفتو جزو زیباترین و با اهمیتترین غارهای طبیعی و دستساز ایران محسوب میشود که در ادوار مختلف مورد استفاده و سکونت انسان بوده است. هدف این تحقیق بررسی توانمندیهای جذب گردشگر در غار کرفتو شهرستان دیواندره می باشد. با توجه به آمار بازدید گردشگران از غار کرفتو در مشخص می شود پتانسیل های موجود این غار برای ایجاد امکانات تفریحی، توریستی در منطقه ی مورد مطالعه برای ایجاد یک سامانه ی توریستی یا ژئوپارک قابل ملاحضه است و گردشگران بیشماری را جذب منطقه خواهد کرد. در این زمینه می تواند با برنامه ریزی مناسب و با در نظر گرفتن حفظ محیط زیست با ایجاد صنعت پایدار توریسم به منافع اقتصادی,اجتماعی در منطقه دست یافت.
واژه های کلیدی: پتانسیل های ژئوتوریستی، ژئوپارک، آهکهای سازند قم، غارکرفتو، استان کردستان
1
-1 مقدمه
ژئوتوریسم1 یا زمینگردشگری از دو بخش ژئو و توریسم تشکیل شدهاست. بخش ژئو جاذبههای زمین شناسی، ژئومورفولوژی و میراث معدنکاری را شامل میشود و بخش توریسم آن به عنوان موضوعی چند رشتهای، تمامی زیرساختهای صنعت گردشگری از جمله تفسیر، مدیریت، اقامت، تورها و... را شامل میشود و برخلاف اکوتوریسم که جاذبه های طبیعت جاندار را در مرکز توجه قرار داده است، این صنعت بطورکلی با جاذبه های طبیعت بی جان سروکار دارد.
زمین گردشگری در جهان بصورت اولیه توسط آدام سدویک2 در انگلستان آغاز شد و تاریخ این اقدامات اولیه به قرن 17 و 18 انگلستان بازمیگردد و بصورت آکادمیک در جهان امروزی به سال 1995 میلادی یعنی تاریخ ارائه نخستین تعریف ژئوتوریسم درجهان توسط تام هوز3 از انگلستان بازمیگردد وی ژئوتوریسم را بازدید زمین شناختی و ژئومورفولوژیک نه بصورت صرفا زیبایی شناختی بلکه فراتر از این نگاه بطور مفصل تعریف کرد. (نکوئی صدری ،(1390
استان کردستان نیز یکی از استانهای کشورمان است که با قابلیتهای ویژه توریستی زمینه بسیار مناسبی جهت سرمایه گذاری در امر گردشگری را دارا است. محیط بکر و طبیعی، جنگلهای زیبای زاگرس، غارها، کوهستانهای زیبا، پیچ و خم دره ها، سرابها و آبشارها همگی از جمله مواردی هستند که در زمینه ژئوتوریسم بسیار میتوانند به رشد و توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی استان و کشور کمک کنند. یکی از شهرستان های این استان شهردیواندره است که مرکز شهرستان دیواندره در فاصله 99 کیلومتری شمال سنندج و در مسیر جاده سنندج به سقز قرار گرفته است. شهر دیواندره امروزی در یک دهه قبل به شهرستان تبدیل شده است که دارای آثار متعددی در زمینه ی صنعت گردشگری است که از جمله ی آن غار کـرفـتـو است که یکـی از آثـار معـماری صخـره ای مـربـوط به قـرن سـوم مـیـلادی در اسـتان کـردسـتان مـی باشـد که در 72 کـیـلـومـتـری جـنـوب شـرقـی شـهـرسـتان سـقـز و تـقـریـبا با هـمـیـن فاصـله با دیـوانـدره قـرار گـرفـتـه است. (سازمان میراث فرهنگی استان کردستان، سال(1390
-2 موقعیت جغرافیایی
1Geotourism 2 Adam Sdvyk 3 Tam Howes
2
شهر دیواندره مرکز شهرستان دیواندره در فاصله 99 کیلومتری شمال سنندج و در مسیر جاده سنندج به سقز قرار گرفته است. شهر دیواندره امروزی در یک دهه قبل به شهرستان تبدیل شده است. قسمت وسیعی از این شهرستان رادشت مرتفع اوباتو فرا گرفته، ارتفاع این دشت از سطح دریا 2200 متر است. شهر کوچک زرینه که در مرکز دشت اوباتو قرار دارد از سردترین شهرهای استان محسوب میگردد و در قسمت غربی شهرستان، کوه چهلچشمه با ارتفاع 3173 واقع شده و در جنوب این کوه دشت سرسبز سارال قرار گرفته است. مراتع این دشت از نوع درجه یک بوده و دشتهای پر از گل این منطقه در فصل بهار مشهور است.
مهمترین رودخانه این شهرستان رود قزلاوزن است که از کوههای چهلچشمه سرچشمه میگیرد. اماکن باستانی بسیاری در نقاط مختلف شهرستان وجود دارد که غار تاریخی کرفتو مهمترین آن است. این غار در 67 کیلومتری شمال شهر دیواندره قرار گرفته است. (شکل(1
3
شکل((1 موقعیت جغرافیایی غار کرفتو در شهرستان دیواندره
-3 زمین شناسی عمومی غار
از نظر زمین شناسی در روی واحدهای رسوبی پرمین و واحدهای گسترده آتشفشانی – رسوبی کرتاسه، در محدوده غار کرفتو، انباشتههای پلیوسن- پلئیستوسن بر جای مانده است که در اثر فرسایش، دره های ژرفی در آنها پدیدار شده و سنگ های کهن تر زیر آنها، از جمله سنگ آهک های میوسن (سازند قم)، نمایان شده است. در بین برجستگیها و ارتفاعات منطقه، مورفولوژی ملایمی دیده میشود که به طور عمده توسط رسوبات کواترنری پوشیده شده و به نظر میرسد که رخدادهای تکتونیکی تاثیر چندانی بر این مورفولوژی نداشته و در عوض به شدت تحت تاثیر ساخت های ناحیهای و سرشت سنگ شناسی رخنمون ها است. واحدهای چینه-
شناسی منطقه اطراف غار، محدوده سنی گستردهای داشته و واحدهای پرمین تا کواترنر در آن قابل مشاهدهاند.
