بخشی از مقاله
مينرال شيمي و دماسنجي آمفيبول در سنگ هاي بازيک دگرگون شده در جنوب غرب تيران
چکيده
سنگ هاي بازيک دگرگون شده منطقه مورد مطالعه در غرب اصفهان و بخشي از زون ساختاري سنندج - سيرجان در مرکز ايران قرار دارند. اين سنگ هاي دگرگونه عمدتا شامل شيست هاي سبز مي باشند.بررسي شيمي سنگ کل ، يک ترکيب بازالتي تا آندزيت بازالتي را براي اين سنگ ها نشان مي دهد. بر اين اساس تحقيقات ژئوشيميايي نشان مي دهد که اين سنگ ها از بازالتهاي تولئيتي مشتق شده اند و در يک محيط تکتونيکي MORB جايگزين شده اند. آمفيبول از کاني هاي سازنده درسنگ هاي بازيک دگرگون شده مي باشد که هم بصورت درشت بلور و هم بصورت ريز در مقاطع نازک اين سنگ ها مشاهده مي شود، درصد فراواني بلورهاي آمفيبول بين ٤٠ تا ٥٠ درصد حجمي سنگ تغيير مي يابد. همچنين شواهد پتروگرافي از وجود دو نسل تبلوري براي آمفيبول در سنگ هاي مورد مطالعه دارند که نشانگر دو مرحله دگرگوني ناحيه اي درجه پايين است . نسل اول درشت بلورتر، تقريبا پورفيروبلاست و با يک جهت يافتگي ضعيف ولي نسل دوم از نظر شکل ظاهري دانه ريز، کشيده ، فراوان تر و داراي يک جهت يافتگي مشخص مي باشد. آمفيبول نمونه هاي دگرگون شده داراي ترکيب اکتينوليت و ندرتا̋ هورنبلند هستند. کاربرد زمين دما سنج آمفيبول براي اين سنگ ها بيانگر دماي ميانگين در حدود c ٤٤٥٠ مي باشد.
واژگان کليدي : زمين دماسنجي ،مينرال شيمي ، آمفيبول ، سنگ هاي بازيک دگرگون شده
مقدمه
منطقه مورد مطالعه در ٦٥ کيلومتري غرب اصفهان و جنوب غرب تيران قرار دارد(شکل ١) و از نظر تقسيمات زمين شناسي جزء زون ساختاري سنندج - سيرجان محسوب مي گردد (علوي ١٩٩٤، بربريان و کينگ ،١٩٨١). سن اين مجموعه دگرگوني را قاسمي و همکاران (١٣٨٥) ژوراسيک در نظر گرفته اند. روند کلي رخنمونهاي منطقه شمال غرب - جنوب شرق ، به موازات امتداد روراندگي زاگرس مي باشد. مجموعه هاي دگرگون شده احتمالا از سنگهاي آذرين بازي و حدواسط تشکيل يافته است
(نصراصفهاني ،١٣٨٢،بارکر،١٩٩٤،شلي ،١٩٩٣). توده هاي گرانيتوئيدي سري هاي دگرگون شده را قطع نموده است (نصراصفهاني و ضيايي ،١٣٨٦).اين توده عموما̋ دانه متوسط بوده و حاوي درشت بلورهاي فلدسپات آلکالن و پلاژيوکلاز به همراه کوارتز مي باشد و بر اثر دگرساني بخش زيادي از فلدسپارها به کاني هاي رسي تبديل شده اند. رخنمون هاي دگرگون شده بيشتر در بخش هاي شمالي منطقه مورد مطالعه و در جنوب روستاي آبپونه حضور دارند.
بحث
- روش تحقيق
طي بازديدهاي صحرايي از رخنمون هاي دگرگون شده ٦٨ نمونه سنگي برداشت شد. پس از تهيه ٤٢ مقاطع نازک و مطالعه آنها با ميکروسکوپ پلاريزان ، ٨ نمونه به روش XRF و ١٢ نمونه انتخاب و به روش ICP-MS در آزمايشگاه ALS Chemiex کانادا، مورد تجزيه شيميايي قرار گرفت ،در اين مقاله براي مطالعه از شش نمونه سنگي که تحت دگرساني متاسوماتيزم قرار نگرفته بود استفاده شد (نتايج تجزيه شيميايي نمونه ها توسط نويسندگان مقاله قابل ارائه است ). از نرم افزار Minpet براي ترسيم نمودارهاي پتروگرافي و نورم گيري به روش CIPW استفاده شد. در مطالعات کاني شناسي ، يکي از راه هاي بررسي ترکيب شيميايي کاني ها استفاده از آناليزهاي نقطه اي کاني ها مي باشد در نتيجه تعدادي از مقاطع نازک براي تعيين ميزان عناصر در کاني هاي مورد مطالعه در آزمايشگاه مرکزي دانشگاه شهر مجلسي مورد آناليز قرار گرفت . در اين تحقيق از آناليز نقطه اي ١٣ نقطه آمفيبول استفاده شده است . نقاط مورد آناليز از کاني هاي بدون تجزيه شدگي و عاري از ادخال انتخاب گرديده است . نتايج آن در جدول ١ آورده شده است .
-پتروگرافي
بر اساس شواهد پتروگرافي و کاني شناسي سنگ هاي دگرگوني منطقه مورد مطالعه عمدتا شامل سنگ سبز مي باشد. . از نظر کاني شناسي آمفيبول ، گارنت و کوارتز مهمترين کاني هاي سنگ سبز است . در نمونه دستي اين سنگها به رنگ سبز ميباشند که ناشي از وجود کاني هاي سبزرنگ از جمله آمفيبول نوع هورنبلند و کلريت است آمفيبول از مهمترين کاني هاي شکل دار تا نيمه شکل دار موجود در سنگ سبز هستند. اين کاني به صورت بلورهاي منشوري و بلورهاي سوزني در متن سنگ سبز يافت ميشود. داراي پلئوکروئيسم سبز چمني تا سبز- آبي و نوع آمفيبول اکتينوليت و ترموليت مي باشد(شکل ٢الف ). در برخي مقاطع نازک شاهد دو نسل آمفيبول بوده که نشانگر دو مرحله دگرگوني ناحيه اي درجه پايين است (شکل ٢ ب ). . بافت اصلي در سنگ هاي سبز در مواردي که کاني ها فاقد جهت يافتگي بارزي باشند گرانوبلاستيک است و در مواردي که کاني هاي سازنده داراي جهت يافتگي باشد شيستوزيته مي باشد.
