بخشی از مقاله
چکیده
سنگهای تخریبی مورد مطالعه در ناحیه حدفاصل روستای هوره - بن و در پهنه زمینساختی سنندج-سیرجان قراردارد. این سنگ-های تخریبی به دوصورت آهکی و سیلیسی میباشند. سنگهای تخریبی سیلیسی به صورت ماسهسنگ های آرکوزی تا گریواکی-لیتارنایتی میباشند.این سنگها متوسط دانه دارای رگههای سیلیسی اندکی میباشند،که آثار دگرشکلی مثل کشیدگی دانهها را به وضوح نشان میدهند. سنگهای تخریبی آهکی دارای قطعات سنگی از نوع میکرایت، اسپاریت و میکرواسپاریت به همراه رگه-های ریز و درشت کربناته میباشند. قطعات سنگی دارای کشیدگی بوده. دانههای کلسیت موجود در متن سنگ و یا رگهها دارای ماکل دگرشکلی کلسیت از نوع I و II می باشند که دمای دگرشکلی حداکثر300 درجه سانتیگراد را نشان میدهند.
مقدمه
منطقهموردمطالعهدرشمال شهرکرد در محدودهی بین طول جغرافیایی 32 34 50.4 و 32 34 55.7 شرقی و عرض جغرافیایی 50 49 5.1 و 50 49 0.9 شمالی واقع است - شکل . - 1 منطقه مورد مطالعه درپهنه زمینساختاری سنندج-سیرجان - - Mohjjel,2003 وهمچنین در زیر پهنه با دگرشکلی پیچیده واقع شده است. - . - stocklin,1968 در ناحیه مورد مطالعه دو واحد سنگی تخریبی آهکی و سیلیسی مشاهده میشود. واحد تخریبی سیلیسی شامل ماسه سنگها و سیلتستون میباشند. واحد ماسه سنگی که ابعاد و جنس دانههای آن متفاوت و دارای کرویت وگرد شدگی کم میباشند، دانههای کوارتز موجود در ماسه سنگها خاموشی موجی دارند. در این ماسه سنگها به میزان اندک رگه-هایی از سیلیس تزریق شده است.
سنگهای آهکی تخریبی حاوی قطعات سنگی آهکی میباشد. این سنگهای آهکی دارای رگههای بسیاری هستند که جنس رگهها از عمدتا کربنات میباشند. از جمله شواهد میکروساختاری میتوان به ماکلهای دگرشکلی اشاره نمود. به طوری که اکثر کانیها در ساختارهای شان دارای سطوحی هستند که مستعد لغزش و در نهایت ایجاد ماکل هستند. این ماکلها هم میتوانند در حین تبلور و هم دراثر دگرشکلی بوجود آیند که نهایتآ به عنوان ماکل های دگرشکلی - e-twing - یا ماکلهای مکانیکی معروف هستند. ماکلشدگی یک فرایند غیرقابل برگشت است .
ماکلهای اصلی رشد یافته مستقیم و نازک هستند، اما ماکلهای دگرشکلی - e-twin - ضخامت متغیری دارند که به سمت حاشیه بلور در حال نازک شدن هستند. مورفولوژی ماکلها دگرشکلی به دما وابسته میباشند - مرادی و همکاران،. - 1394 ماکلهای تیپ I کلسیت دارای باریکههای مستقیم بوده، درجه حرارت زیر 200درجه سانتیگراد رانشان میدهند، ماکلهای تیپII عریضتربوده،حداکثردرجه حرارت 300œ درجه سانتیگراد را مشخصمیکنند. ماکلهایمتقاطعتیپIIIدر درجه حرارت بالای 200 درجه سانتیگراد حضور دارند. ماکلهای دگرشکلی تیپ IV که در این ماکل لبه آن دندانه دار و دمای تشکیل آن بیش از 250 درجه سانتیگراد است .
مواد و روش ها
در این مطالعه همراه با ثبت مختصات جغرافیایی به کمک دستگاهGPS از سنگهای منطقه،نمونههای سالم و دگرسان شده برداشت گردید و سپس از آنها مقاطع نازک میکروسکوپی تهیه شد. تعیین روابط بافتی و شناسایی کانیها در مقاطع توسط میکروسکوپ پلاریزانOlympus صورت گرفت.
بحث
درمنطقهی مورد مطالعه دو واحد سنگی تخریبی قابل مشاهده هستند که شامل واحد تخریبی آهکی و تخریبی سیلیسی میباشند. واحدهای تخریبی آهکی در مشاهدات صحرایی بصورت رشته کوه ممتدباساختارتودهای همراه بادرزههای متقاطع دیده میشود. سنگهای تخریبی آهکی مورد مطالعه به رنگ خاکستری دیده میشود و در بخش هایی از آن در اثر آغشتگی به آهن به رنگ قرمز-قهوهای دیده میشود. سنگهای تخریبی آهکی حاوی قطعات تخریبی است که این قطعات بصورت آهکاسپاریتی، میکرایت و میکرایت اسپاریتی میباشد، در بعضی قطعات آثار فسیلی اسپاریتیشده مشاهده میشود و در بعضی قطعات صدف آهکی مشاهده می شود.
این قطعات سنگی آهکی دارای کشیدگی می-باشند. این سنگها حاوی رگههای میباشند که جنس این رگهها بیشتر بصورت کربناته و به مقدار کمتر سیلیس می-باشند. در سنگهای تخریبی آهکی رگههایی از کلسیت و کوارتز وجود داردکه دارای مشخصات زیر میباشند. کلسیت: کانی اصلی رگه های کربناته در سنگآهکی تخریبی از جنس کلسیت است که بلورهای آن غالباً درشت و بعضاَ متوسط هستند و آثاری از تحمل فشار را نشان میدهند؛ به گونهایکه ماکلهای دگرشکلی بلورکلسیت کاملاًشاخصند.
بلورهای کلسیت موجود در این رگهها تحت تاثیر استرس حاکم بر منطقه، آثار دگرشکلی نشان میدهند. به طوری که بلورهای کلسیت علاوه بر جهت یافتگی ترجیحی شکل که دال بر وجود استرس و تغییر شکل پلاستیک میباشد، دارای ماکل دگرشکلی تیپ IوII می باشند که دمای دگرشکلی از 150 تا 300 درجه سانتیگراد را نشان میدهند. - شکل - 2 کلسیتها دارای ماکل نردبانی و خاموشی موجی میباشند و تبلور مجدد دینامیک به صورت انتقال مرز دانهی بین دانه-های کانیایی کلسیت وکوارتز میباشد.
کوارتز: دانههای کوارتز بصورت شکلدار تا بیشکل و گردشدگی و کرویت متوسط و دارای خاموشی موجی، جارویی و شطرنجی مشاهده میشوند .کوارتزها براثر دگرشکلی جهتیافتگی پیدا کردهاند. همچنین بلورهای ریز کوارتز که در رگه ها حضور مییابند بر اثر دگرشکلی خاموشی موجی نشان میدهند. سنگهای تخریبی سیلیسی که شامل ماسه سنگها و سیلستون می باشند ماسه سنگ: ماسه سنگهای این منطقه آرکوز و گریواک تا لیناریت - حاوی قطعات چرت و گنایس - مشاهده میشوند .
ابعاد وجنس دانههای آن متفاوت است . واحد ماسه سنگی متوسط بلور بوده و شامل کوارتز،پلاژیوکلاز، میکا، کلریت و قطعات سنگی. اندازه اجزاء تشکیلدهنده آن یکسان نبوده و دارای گردشدگی کم، کرویت کم و مچوریتی پایین می-باشند. در این ماسه سنگها دگرشکلی به صورت تبلور دوباره رخ میدهد. فرآیند تبلور دوباره احیاءمرز دانهایی به سه صورت نمایان می شود که شامل تبلور دوباره بلوگینگ، چرخش ساب گرین و مهاجرت مرز دانه میباشد.
پدیده مهاجرت مرز دانه به صورت مکانیسم pinning رخ میدهد. تورم یا بولگینگ تقریبا در مرز دانه ها رخ میدهد که بر اثر اختلاف چگالی و در دماهای پایین دانههای جدید به دانههای قدیمی فشار وارد میکنند و باعث تورم یا باعث تبلور مجدد دانههای قدیمی میشوند، و گاهی با با ورود دانههای جدید بر اثر دگرشکلی دانههای میزبان تغییر شکل پیدا کنند و گاهی ممکن است با ورود دانههای جدید دانههای قدیمی مهاجرت کنند - - Passchier and Trouw, 2005 سیلتستون: سنگ ریز دانه که قطعات درشت گنایسی و ماسه سنگ گریواکی در آن مشاهده میشود که نشان دهنده تلاطم حوضه میباشد. - شکل - 3
نتیجهگیری
ناحیه مورد مطالعه دو واحد سنگی تخریبی آهکی وتخریبی سیلیسی مشاهده می شود. واحد تخریبی سیلیسی که شامل ماسه سنگها و سیلستون می باشند واحد ماسه سنگی که ابعاد و جنس دانههای آن متفاوت و دارای کرویت وگرد شدگی آن کم میباشند ،دانههای کوارتز موجود در ماسهسنگها خاموشی موجی دارند. در این ماسه سنگها، رگههایی ازسیلیس وکربنات تزریق شده است که تحت تاثیر استرس حاکم بر منطقه شواهد متفاوت میکروساختاری نشان میدهند. سنگهای آهکی تخریبی که حاوی قطعات سنگی ورگههای کربناته -سیلیسی میباشند. قطعات سنگی کشیدگی دارند. علاوه بر متن سنگ که دارای جهتیافتگی ترجیحی است، رگههای کربناته نیز آثار دگرشکلی را به صورت ماکلهای دگرشکلی نشان میدهند. این رگهها بیشتر شامل دانههای کلسیت با ماکل دگرشکلی نوع I و II هستند که بیانگر دمای دگرشکلی حداکثر 300 درجه سانتیگراد میباشند.
