مقاله نقش کارگزاران در توسعه بازار سرمایه

بخشی از مقاله

*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***

نقش کارگزاران در توسعه بازار سرمایه

چکیده

نظر به پیشرفتهاي سریع اقتصادي، بازار سرمایه در کشورهاي در حال توسعه از اهمیت بیشتري برخوردار است.هدف از تحقیق حاضر ،بررسی نقش کارگزاران در توسعه بازار سرمایه بورس اوراقبهادار میباشد ،کارگزاران بعنوان واسطههاي مالی از طریق جذب سرمایه،حفظ سرمایه و رضایت مشتریان اقدام به مبادله داراییهاي مالی در بازار سرمایه میپردازند.در این باره ابتدا مفاهیم مربوط به بازار سرمایه ،سرمایه گذاري ، نقش کارگزار ،جذب سرمایه وحفظ ورضایت مشتریان را مورد ارزیابی قرار گرفته است.جامعه آماري این تحقیق سرمایه گذاران وکارشناسان مالی فعال بازار بورس اوراق بهادا استان گیلان،قزوین و زنجان میباشد ،که بروش نمونه گیري تصادفی از جامعه نمونه گیري شده است.حال در این تحقیق از نوع توصیفی وبا رویکرد پرسشنامه اي به بررسی نقش کارگزارن در توسعه بازار سرمایه پرداخته است، همچنین براي آزمون فرضیهها از آزمون تی تست وآنوا استفاده گردیده است.درنهایت این نتیجه حاصل گردید که از نظر هردو گروه کارگزاران در جذب وحفظ سرمایه ورضایت مشتریان موثراند ولی تفاوت معناداري بین نظر هر دو گروه وجود دارد

واژگان کلیدي:سرمایه، کارگزاران، سرمایه داران ،مشتریان

-1 مقدمه

جلب سرمایههاي پراکنده و پس اندازهاي کوچک مردم به وسیله بازار معاملات اوراق بهادار سازوکاري است که از طریق آن میتوان سرمایههاي عظیم فراهم آورد.چنین شیوه اي موجب میشود سرمایههاي اندك جذب سرمایه گذاريهاي مولد شده و به رونق اقتصادي منطقه و کشور کمک کنند.در حالی که در نبود اینگونه امکانات جهت جذب سرمایههاي کوچک،سرمایهها به فعالیتهاي غیر مولد و دلال بازي هدایت میشوند، که موجب ایجاد تورم و دیگر مشکلات اقتصادي مثل عدم اشتغال،پایین آمدن تولید ناخالص ملی و غیره خواهد شد. امروز فعالیت مجدد بورس اوراق بهادار موجب جلب سرمایههاي کلانی به اقتصاد کشور شده است. گشایش بورسهاي اوراق بهادار منطقه اي یکی پس از دیگري در شهرهاي بزرگ کشور،خود گویاي رونق روزافزون بازار سرمایه در ایران

است.رونق فرهنگ سرمایه گذاري در اوراق بهادار، تسهیل ارایه اطلاعات به سرمایه گذاران،ایجاد سهولت انجام معاملات بر روي سهام از طریق توسعه کارگزاران، فراهم آوردن امکانات تلفنی و اینترنت از جمله مواردي است که باعث رونق هر چه بیشتر مبادلات سهام میگردد.ارایه انواع متعدد اوراق بهادار در بازار،مثل انواع اوراق مشارکت،اوراق مشتقه ، پیمانهاي آینده نیز در رونق بازار و بالا بردن درجه کارایی آن موثر خواهد بود. تحقیقات مستمر و هدف دار در رابطه با جنبههاي مختلف کارکرد بورس اوراق بهادار تهران میتواند به توسعه هر چه بیشتر آن کمک کنند.حال در این تحقیق به دنبال شناسایی تاثیر کارگزاران در توسعه بازار سرمایه هستیم از این رو در این پژوهش در خصوص سرمایه گذاري ، بازارسرمایه ،کارگزاران،جذب ، حفظ و رضایت مشتریان بازار سرمایه مطالبی بیان خواهد شد.

-2 بیان مساله

هدف و رسالت اصلی نظام مالی در هر اقتصادي این است که مازاد منابع مالی موجود در بخشهاي خاصی از اقتصاد (پسانداز) را به طرف بخشهاي دیگري انتقال دهد که کمبود منابع مالی مواجه هستند (سرمایهگذاري). اگر این سازوکار تبدیل پساندازهاي جامعه به سرمایهگذاري مولد به درستی انجام شود، در آن صورت بستر بسیار مطلوبی براي تولید و عرضه محصولات گوناگون و در نتیجه، رشد و توسعه اقتصادي فراهم میآید.اما اگر عناصر نظام مالی نتوانند به نحو مطلوبی در تعامل با یکدیگر، فعالیت کنند، در آن صورت، معضلات عدیدهاي براي اقتصاد پدید میآید.بازار سرمایه، منبع اصلی تأمین مالی بلندمدت در اکثر کشورها است. این بازار از طریق ایجاد ارتباطی منطقی بین گروه متوسط درآمدي با بدنه اقتصاد کشور، امکان حضور مردم را در رشد و اعتلاي اقتصاد کشورشان فراهم میآورد .

نظر به پیشرفتهاي سریع اقتصادي، بازار سرمایه در کشورهاي در حال توسعه از اهمیت بیشتري برخوردار است. خوشبختانه مسؤولین کشور ما نیز این مهم را از نظر دور نداشته و در فراهم آوردن ملزومات رشد و توسعه آن اهتمام ورزیدهاند که تحولات اخیر بازار سرمایه کشور شاهد این مدعا است.

کارگزاريهادر سیستم مالی، در بخش واسطهها و نهادهاي مالی انجام وظیفه میکنند. یعنی ارتباط دهنده متقاضیان اوراق بهادار و عرضهکنندگان این اوراق هستند. وظیفه کارگزار یا شرکت کارگزاري این است که اوراق بهادار را با پایینترین هزینه براي مشتریان خود بخرد یا بفروشد. کارگزاري که اوراق بهادار پذیرفته در بورس را معامله میکند، به عنوان نماینده خریدار یا فروشنده اجرا میکنند و کارمزد دریافت میکنند. کارگزار موظف است سفارش مشتري را به بهترین قیمت ممکن، انجام دهد.

کارگزار نماینده مشتري است و اولین مسئولیت او، اجراي سفارشها و انجام خواستههاي مشتري در
خرید و فروش اوراق بهادار است. در این فرایند، کارگزار باید نهایت دقت را به عمل آورد و شایستگی و مهارت خود را نشان دهد. (گلستان،1388 ، ص(63

از جمله عوامل مهم در رشد اقتصادي کشورها بویژه کشورهاي در حال توسعه، فراهم آوردن سرمایه به منظور تامین مالی فعالیتهاي اقتصادي موثر است و نیز حفظ سرمایه جذب شده و ارتقاء رضایت سرمایه گذاران یکی از مهمترین نکات در بازار سرمایه میباشد و باعث توسعه بازار سرمایه میباشد.

حال سوال اصلی ما این است که نقش کارگزاران در توسعه بازار سرمایه چیست ؟  آیا کارگزاران در جذب، حفظ و رضایت مشتریان موثر میباشند ؟

کارگزاران که حلقه بین سرمایه گذاران و شرکتهاي که به دنبال تامین مالی براي توسعه فعالیتهاي خود هستند ، باشند تا چه حدي در این کار موفق بوده و باعث جذب سرمایه ( سرمایه گذار ) حفظ آنها و در نهایت افزایش رضایت سرمایه گذاران شده و نیازهاي مالی شرکتهاي حاضر در بورس را تامین کرده و باعث رشد بازار سرمایه شدهاند ؟این پژوهش در قالب یک فرضیه اصلی و سه فرضیه فرعی است که فرضیه ها به شرح زیر می باشند:
فرضی اصلی : کارگزاران در در توسعه بازار سرمایه موثر میباشند فرضیه اول : کارگزاران در جذب سرمایه گذار در بازار سرمایه موثر میباشند.
فرضیه دوم : کارگزاران در حفظ سرمایه (سرمایه گذار) در بازار سرمایه موثر میباشد.

فرضیه سوم : کارگزاران در افزایش رضایت مشتریان در بازار سرمایه موثر میباشند.

-3اهمیت وضرورت پژوهش

رضایت مشتري و حفظ آن باعث افزایش طول دوره وفاداري و بقاي مشتریان می شود .علاوه بر آن ، توجه و تمرکز بر اصل رضایت مشتري باعث می شود تا گسترش پیام منفی توسط مشتریان ناراضی به کمترین حد خود برسد مدیر عامل شرکت مایکروسافت » بیلگیست « میگوید ": ناراضی ترین مشتریان ، مهمترین منبع عبرت گیري براي سازمان ها هستند." این نکته را باید مد نظر داشت که مشتري براي هر سازمانی تعریف خاص خودش را دارد . مشتریان بورس اوراق بهادار را سرمایه گذاران تشکیل می دهند.

از آنجا که موثرترین و سودمندترین راه جذب سپرده ها و پس انداز هاي عمومی استفاده از مکانیزم بورس اوراق بهادار می باشد ، شناخت بازار ، رضایت یا عدم رضایت سرمایه گذاران ، نوع رفتار واسطههاي مالی بورس از اهمیت بالایی برخوردار است . بنابراین تأثیرکارگزاران وکیفیت خدمات آنها به مشتریان و سرمایه گزاران بررضایت یا عدم رضایت ، رفتار و تصمیم گیري سرمایه گزاران با خرید و فروش سهام و گسترش و توسعه بازار رابطه ایی متقابل و تنگا تنگ دارد.

بنابراین نتایج حاصل از پژوهش میتواند مورد استفاده کارگزاران و شرکتهاي حاضر در بورس اوراق بهادار و نیز سهامداران قرار گیرد تا کارگزاران نقش خود را در توسعه بازار سرمایه دانسته و در خصوص بهبود ارائه خدامت خود به مشتریان بازار سرمایه نمایند و نسبت به بازنگري فعالیتهاي خود در بازار سرمایه در خصوص سرمایه گذاران اقدام کنند. کلیه ذینفعان، به خصوص سرمایه گذاران

بالفعل و بالقوه و مدیران شرکتها میتوانند در اخذ تصمیمات مناسب سرمایهگذاري از این نتایج بهره گیرند. اساتید و دانشجویان دانشگاها نیز میتوانند از نتایج پژوهش در انجام پژوهشهاي آتی سود برند.

-4ادبیات نظري پژوهش

کارگزار کارگزاران اشخاصی حقیقی یا حقوقی هستند که نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را در بازار
بورس بازي میکنند. آنها در این نقش وظیفه یافتن خریدار براي فروشنده و فروشنده براي خریدار را بر عهده دارند. به عبارتی آنها عامل تطابق عرضه و تقاضا هستند.
کارگزاريها، علاوه بر خرید و فروش سهام به نمایندگی از سهامداران میتوانند وظایف دیگري
مانند آموزش سهامداران، مشاوره سرمایهگذاري و بازارگردانی را نیز برعهده بگیرند ( فراهانیفرد،
1383، ص( 76

بازار سرمایه

بازار سرمایه شامل بازارهایی است که در آن اوراق بهادار میان مدت و بلند مدت افراد، واحدهاي تجاري و دولت عرضه و مبادله میشود.

سرمایه گذاري

سرمایه گذاري عبارت است از هر گونه فدا کردن ارزشی در حال حاضر (که معمولاً مشخص است) به امید به دست آوردن هر گونه ارزشی در زمان آینده (که معمولاً اندازه یا کیفیت آن نامعلوم است). به عبارتی سرمایه گذار در حال حاضر، ارزش مشخصی را فدا میکند تا در قبال آن در آینده ارزش

خاصی که مورد نظرش است بدست آورد؛ مثل پرداخت وجهی بابت خرید سهام به امید بدست آوردن سودهاي مشخصی از آن در آینده. ( نظامی1391، ص(98

سهام همه مالکان یک شرکت بر اساس تعداد سهامشان از یکدیگر تفکیک می¬شوند و شرکت¬هاي سهامیعام معمولا بخشی از سهام خود را در بورس عرضه می¬کنند تا در اختیار عموم قرار گیرد.

عموم مردم می¬توانند این سهام را در قیمت رایج بازار توسط شرکت کارگزاري (به عنوان واسطه و عامل خرید و فروش) خریداري نمایند. از آنجاکه قیمت در هر روز تغییر می¬کند و سهام نیز

می¬تواند روزانه دادوستد شود، این سرمایه¬گذاري،یک سرمایه¬گذاري نقد محسوب می¬شود. (حسینی مقدم ،1390 ، ص(48

حفظ سرمایه

با افزایش روزافزون تعداد صندوقهاي سرمایه گذاري در بازار سرمایه ، تأثیر و نقش آنها بر صعود و نزول بازار بیش از پیش میباشد و این امر مسئولیت و نحوه عملکرد مدیران سرمایه گذاري را در راستاي حفظ نقدینگی روانه شده به سمت بازار سهام سنگین تر میکند.حفظ سرمایه جذب شده مهمترین نکته پیش روي صندوقها است.بخش عظیمیاز سرمایه اي که وارد صندوقها میشود، سرمایه تازه واردي است که اگر سرمایه گذار تجربه منفی و نامناسبی از عملکرد صندوقها داشتهباشد، به طور کامل از بازار سرمایه خارج میشود که این هم به ضرر بازار و هم به ضرر صندوقها است.و

میتوان آن را با مشاورههاي تخصصی سرمایه گذار براي داشتن نگاهی میان مدت و یا بلند مدت به بازار رفع کرد و اجازه خروج این منابع مالی از بازار را نداد. چرا که با خروج سرمایه امکان بازگشت مجدد آن به بازار سخت است و این دید کل جامعه را نسبت به بازار سرمایه منفی میکند و باید توجه داشت که هرچه نقدینگی بیشتري وارد بورس شود، بازار صلابت بیشتري براي رشد خواهد داشت.(ابزري و همکاران، (1387

رضایت مشتریان

رضایت در رابطه بعنوان یک حالت عاطفی و موثر مثبت منتج از ارزیابی همه جنبههاي رابطه کاري شرکت با شرکتهاي دیگر تعریف میشود. امروزه سازمانهاي تولیدي یا خدماتی، میزان رضایت مشتري را به عنوان معیاري مهم براي سنجش کیفیت کار خود قلمداد میکنند واین روند همچنان درحال افزایش است. اهمیت مشتري و رضایت او چیــزي است که به رقابت در سطح جهانی برمیگردد. چنانکه در جایزه ملی کیفیت مالکم بالدریج چیزي حدود 30 درصد از کل امتیازها را میزان رضایت مشتریان تعیین میکند. دراین میان مدیریت کیفیت فراگیرنیز از این مهم غافل نبوده، در بطن خود نوعی نگرانی را در برآوردن هرچه بیشتر نیازها وانتظارات مشتریان تا سرحد رضایت کامل آنها به همراه دارد.(جعفري و فهیمی،1389 ، ص(12

-5ادبیات تجربی پژوهش

درزمینه بازار سرمایه وتوسعه بازار سرمایه پژوهش هاي متعددي انجام شده است ،از آن دسته میتوان بررسی عوامل موثر بر تصمیم گیري سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران از دیدگاه فعالان در بازار سرمایه وبررسی شکل ضعیف کارایی بازار سرمایه در بورس اوراق بهادار تهران.
همچنین کوهن و همکارانش شواهد تجربی کاهش ریسک گریزي اشخاص در هنگام افزایش ثروت آنها را در بورسهاي معتبر جهان ارائهکردند .(ETAL,COHN,1974)

همچنین رایلی و چو دریافتند که بین ریسک گریزي افراد و سن، درآمد، ثروت و تحصیلات افراد، رابطه معنی داري وجود دارد. با افزایش درآمد، ثروت و تحصیلات افراد، درجه ریسک پذیري آنها نیز

افزایش می یابد. ولی بین سن افراد و ریسکپذیري رابطه عکس وجود دارد(.(CHOW&RILEY,1992

مطالعات لبرون، فارلی و گلا ثابت کرد که درجه ریسک گریزي افراد، تابعی از عوامل درونی شخص است و به ملاحظات بیرونی بازار ارتباطی ندارد. (,ETAL,LEBARON1992) یافتههاي مطالعات

لولیِن، لیس و اسکلاربام نشان می دهد که بین ترجیحات سرمایه گذاري افراد و سن، جنسیت و تحصیلات آنها رابطه معنی داري وجود دارد((LEWELLEN,1997 .بارنیول در مطالعات خود

دریافت که رفتار سرمایه گذار در بازار را می توان براساس ویژگیهاي سبک زندگی، میزان ریسک گریزي و شغل فرد پیش بینی کرد. 1997)،BARNEWELL )پشتین تاثیر اطلاعات اجتماعی بر
رفتار سرمایه گذار حقیقی را مورد بررسی قرار داد. یافتههاي تحقیق او بیانگر این است که گزارشهاي
مالی سالیانه شرکتها تاثیر چندانی بر تصمیمهاي سرمایه گذاران نداشته و بیارزشاند . (EPSTEIN,1994)

مریکاس و همکارانش از راه مطالعه پیمایشی سعی کردند که عوامل تاثیر گذار بر رفتار سرمایهگذاران حقیقی را در بازار سرمایه یونان شناسایی کنند. نتایج تحقیق آنها نشان می دهد که معیار تصمیم گیري افراد در خرید یک سهم، ترکیبی از معیارهاي اقتصادي و معیارهاي روانشناختی است. آنها
دریافتند که تصمیمگیري سرمایه گذاران همواره یک رویکرد منسجم و عقلایی نخواهد بود.(( 2003 ETAL, MERILKASیکی از جدیدترین پژوهشهاي صورت گرفته در رابطه با شناسایی عوامل
تاثیر گذار بر رفتار سرمایه گذاران ، پژوهشی است که توسط حسن التمیمی در بازار سرمایه امارات صورت گرفت. وي متغیرهاي تاثیر گذار بر رفتار سرمایه گذاران را در پنج گروه از عوامل طبقه بندي کرد این عوامل عبارتند از : اطلاعات مالی و حسابداري، اطلاعات خنثی ، توصیههاي جانبدارانه ، انطباق تصویر خود با شرکت و نیازهاي شخصی سرمایه گذار. یافتههاي این پژوهش حاکی از این است که متغیرهاي مرتبط با نظریه حداکثر کردن مطلوبیت از قبیل : رشد سودآوري ، سود نقدي پرداخت
شده به سهامداران و سود هر سهم پیش بینی شده از مهمترین متغیرهاي تاثیرگذار در قصد خرید یک سهم در بازار خواهد بود. (TAMIMI - HASAN AL,2003)

به طور کلی شواهد تجربی به دست آمده از مطالعات صورت گرفته در بازارهاي سرمایه، گویاي این واقعیت است که فرآیند تصمیم گیري سرمایه گذاران و رفتار آنها بسیار پیچیده بوده، امکان ارائه یک الگوي واحد براي پیش بینی رفتار آنها در بازار، به راحتی میسر نخواهد بود. در بسیاري از مواقع رفتار سرمایه گذاران در بورس غیرعقلایی است و شناسایی دقیق محرکهاي رفتاري امکان پذیر نخواهد بود.

نارضایتی معرفی می کند.
در کلیه تحقیقات تعیین اثر عوامل مختلف را بر توسعه بازار سرمایه پرداخته شده است که این عوامل شامل تصمیم گیري سرمایه گزاري ، بازار فرابورس و خصوصی سازي و غیره می باشد. در تحقیق حاضر، واسطه هاي مالی(کارگزاران) که بعنوان عنصري از سیستم مالی می باشد به بررسی آن به طور

برجسته و در مقابل بازارهاي ملی پرداخته شده است که نقش آنها را در توسعه بازار سرمایه از طریق جذب سرمایه (سرمایه گذار) حفظ سرمایه، رضایت مشتري مورد بررسی واقع شده است.

-6 روش پژوهش

در این تحقیق ابتدا با بررسی ادبیات تحقیق وبر اساس مساله بیان شده،متغیرهاي اصلی تحقیق شناسایی شده و فرضیهها براساس چارچوب نظري تحقیق شکل گرفته است.سپس دادههاي مورد نیاز براي سنجش واندازه گیري متغیرهاي فوق بوسیله پرسشنامه وبه صورت میدانی از سرمایه گذاران و کارشناسان مالی بازار بورس اوراق بهادار جمع آوري شده ،تبدیل به امتیازات مربوطه شده وبراي تجزیه وتحلیل با استفاده از نرم افرازspssآماده گردیدند.در ادامه با محاسبه مشخصههایتوصیفی متغیرهاوجداول مربوطه،توزیع صفتهاي متغیرها بررسی ودر نهایت به آزمون فرضیهها اقدام گردید.از آنجایی که سولات مطرح شده در پرسشنامه این

تحقیق نیازمند سرمایه گزاران وکارشناسان مالی بورس اوراق بهادار میباشد، جامعه آماري تحقیق حاضر سرمایه گذاران وکارشناسان مالی تالار بورس استان گیلان و زنجان وقزوین میباشد. که به روش نمونه گیري تصادفی در دسترس از جامعه نمونه گیري شده است.

فرمول تعیین حجم نمونه با جامعه نا معین :


=Z ضریب اعتماد به ضرایب نمونه

=ε دقت برآورد یا حداکثر خطاي قابل قبول ( (0/1
=P نسبت موفقیت
تعداد نمونه96 براي هر دو گروه میباشد.که تعداد

100 نمونه در هر طبقه توزیع گردید و در نهایت 80

پرسشنامه کارگزاران و 100 پرسشنامه سهامداران بدست آمد.

پایایی ابزار که از آن به اعتبار، دقت و اعتمادپذیري تعبیر میشود، عبارت است از اینکه اگر وسیله اندازهگیري که براي سنجش متغیر و صفتی ساخته شده در شرایط مشابه در زمان یا مکان دیگر مورد استفاده قرار گیرد، نتایج مشابهی از آن حاصل شود، به عبارت دیگر، ابزار پایا یا معتبر ابزاري است که از خاصیت تکرارپذیري و سنجش نتایج یکسان برخوردار باشد (حافظنیا، 1384، ص.(155 براي برآورد اعتبار پرسشنامه از روش آلفاي کرونباخ استفاده شده است. در واقع در مورد پرسشنامههایی که